معایب سرمایه گذاری در ETF ها

معمولاً در این صندوق‌ها سَندی بنام امید نامه وجود دارد. امید نامه سندی است که چشم‌انداز سرمایه‌گذاری را به همراه سود احتمالی عایدی و مدت‌زمان پروژه مشخص می‌کند.

بهترین روش های سرمایه گذاری در طلا | آپدیت آبان 1401

طلا به عنوان یک فلز گران‌بها از سالیان بسیار دور تاکنون ارزش خود را حفظ کرده و در میان اقشار مختلف جامعه طرفدار دارد. به دلیل زیبایی ظاهری، مقاومت در برابر گرما، سرما، مواد شیمیایی و خراش، همواره از طلا به عنوان وسیله‌ای زینتی برای استفاده شخصی زنان و مردان و یا زیباسازی اجسام و اماکن استفاده می‌شده است. علاوه‌برآن، ارزش ذاتی این فلز گران‌بها سبب شده تا بتوان از آن به عنوان راهی برای سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش نیز استفاده کرد.

ارزش طلا علاوه بر بازار داخلی متاثر از اقتصاد جهانی بوده و عوامل متعددی بر قیمت آن از تأثیر می‌گذارند. بااین‌حال سوالی که مطرح می‌شود آن است که آیا سرمایه‌گذاری در طلا خوب است؟ بهترین روش‌های معایب سرمایه گذاری در ETF ها سرمایه‌گذاری در طلا کدام‌ها هستند؟ در ادامه مطلب قصد داریم به هر یک از این سؤالات مهم پاسخ دهیم.

مهم‌ترین دلایل خرید طلا

تورم یکی از اصلی‌ترین عوامل از بین بردن ارزش انواع سرمایه‌گذاری است. در شرایط کنونی اقتصاد ایران نگهداری پول نقد و سرمایه‌گذاری آن در حساب‌های بانکی انتخاب بسیار اشتباهی است. در این شرایط بهتر است به سراغ سرمایه‌گذاری در بازارهای سرمایه مانند بورس، اوراق بهادار، ارزهای با ارزش مانند دلار و یورو، ارزهای دیجیتال و خرید فلزات گران‌بها و در صدر آنها طلا بروید. اصولاً برای جلوگیری از ضرر و زیان احتمالی، بهتر است تمام تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد نچیده و دارایی خود را در بیش از یک بازار خاص سرمایه‌گذاری کنید.

سرمایه‌گذاری در طلا، ارزش دارایی شما را در طول زمان حفظ کرده و از خطرات تورم نجات می‌دهد. از طرفی خرید طلا به عنوان یک روش سرمایه‌گذاری ایمن نیازی به سرمایه کلان نداشته و شما می‌توانید با پس‌انداز حقوق خود نیز در این بازار سرمایه‌گذاری کنید. نهایتاً طلا قدرت نقدشوندگی بسیار بالایی داشته و به دلیل وجود متقاضیان زیاد در بازار طلا، هر لحظه امکان تبدیل کردن طلا به پول نقد وجود دارد، در نتیجه زمانی که قصد فروش سرمایه طلای خود را داشته باشید، می‌توانید به یک مرکز فروشی معتبر مراجعه کرده و به سرعت سرمایه خود را به پول نقد تبدیل کنید.

بهترین روش‌های سرمایه‌گذاری در طلا کدام است؟

باتوجه‌به کاهش روزانه ارزش پول و افزایش بسیار زیاد نرخ تورم در ایران، بسیاری از افراد به دنبال راهی برای سرمایه‌گذاری در یک بازار مطمئن هستند. چرا که در این شرایط نگهداری پول نقد سبب کاهش ارزش دارایی و قدرت خرید خواهد شد. قبل از ورود به هر بازار مالی لازم است نسبت به آموزش و یادگیری روش‌های سرمایه‌گذاری و قواعد فعالیت در بازار مدنظر، اطلاعات لازم را کسب کرده و با دید باز و آگاهی کافی سرمایه‌گذاری خود را شروع کنید.

امروزه سرمایه‌گذاری در طلا به عنوان یکی از روش‌های سنتی حفظ ارزش دارایی، به طرق مختلف قابل انجام است. آشنایی با این روش‌ها سبب می‌شود تا بتوانید باتوجه‌به شرایط و اهداف سرمایه‌گذاری خود، مناسب‌ترین گزینه را انتخاب کنید. در ادامه به معرفی سه روش اصلی سرمایه‌گذاری در بازار طلا می‌پردازیم.

خرید مستقیم طلای فیزیکی برای سرمایه‌گذاری

خرید مستقیم طلای فیزیکی برای سرمایه‌گذاری یک روش سنتی بوده و در میان بسیاری از افراد به ویژه نسل‌های قبل طرفداران بسیاری دارد. ازآنجایی‌که تشخیص طلای اصل از تقلبی تنها توسط افراد حرفه‌ای انجام شده و برای هر کسی مقدور نیست، برای جلوگیری از خطر خرید طلای تقلبی و عیار اشتباه لازم است حتماً به مراکز معتبر مراجعه کنید. در این روش سرمایه‌گذاری می‌توانید طلا با وزن، عیار و قطر متفاوت خریداری کنید. همچنین علاوه بر طلاهای زینتی امکان خرید سکه تمام بهار آزادی، نیم سکه بهار آزادی، ربع سکه بهار آزادی، سکه گرمی و شمش طلا نیز وجود دارد.

ازآنجایی‌که نگهداری طلای فیزیکی و حفظ امنیت دارایی دشواریهای خاص خود را دارد، این گزینه سرمایه‌گذاری در طلا، برای برخی از افراد مناسب نیست. مزایای خرید طلای فیزیکی برای سرمایه‌گذاری در بازار طلا عبارت است از:

• عدم نیاز به تجربه و دانش خاص
• روش آسان و سریع
• وجود مراکز معتبر در سطح شهرهای کوچک و بزرگ
• امکان فروش سریع طلا تنها با مراجعه به طلافروشی

خرید گواهی سپرده طلا برای سرمایه‌گذاری

گواهی سپرده به اوراق بهاداری گفته می‌شود که موید مالکیت دارنده آن بر مقدار مشخصی از یک نوع دارایی (کالا) خاص است. پشتوانه این نوع دارایی قبض انبار استانداردی است که توسط انبارهای مورد تایید بورس کالا صادر می‌شوند. در نتیجه می‌توان گفت گواهی سپرده طلا نیز یک نوع اوراق بهادار و موید مالکیت دارنده آن بر سکه طلا است.

از آنجایی خرید و فروش گواهی سپرده طلا در بستر بازار بورس انجام می‌شود، لازم است قبل از اقدام به خرید، کد بورسی دریافت کنید. مزایای سرمایه‌گذاری در طلا از طریق خرید گواهی سپرده عبارت است از:

• افزایش امنیت سرمایه‌گذاری در بازار طلا
• افزایش شفافیت بازار طلا و مهار بازار سیاه
• تسهیل فرایند به پی بردن به قیمت رسمی طلا
• محبوبیت و نقدشوندگی بالا در میان سرمایه‌گذاران بورس
• عدم امکان انتقال به غیر و خطر از دست رفتن دارایی بر اثر دزدی و گم شدن
• عدم نیاز به حمل فیزیکی طلا و خطر سرقت و گم شدن دارایی
• معافیت از پرداخت مالیات و کاهش کارمزد خرید

صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا برای سرمایه‌گذاری

صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا که در سطح بازارهای مالی جهان با نام Gold Funds شناخته می‌شوند، یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و قابل معامله (ETF) در بورس کالا بشمار می‌آیند. این روش یکی از روش‌های رایج سرمایه‌گذاری در طلا بوده و برای افرادی که دانش، مهارت و تجربه کافی در خصوص فعالیت در بورس را ندارند، مناسب‌ترین گزینه است. چرا که فعالیت در بورس پیچیدگی‌های خاص خود را داشته و بدون یادگیری و کمک از دانش متخصصان ممکن است با ضرر و زیان مواجه شوید.

خبر خوب اینکه در این روش سرمایه‌گذاری، سرمایه مشتریان به دست افراد متخصص سپرده می‌شود. به‌این‌ترتیب کارشناسان این صندوق‌ها به‌جای خرید سهام، سرمایه مشتریان را بر روی اوراق مبتنی بر سکه طلا سرمایه‌گذاری می‌کنند. مزایای سرمایه‌گذاری در طلا از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری عبارت‌اند از:

• کسر کارمزد کم
• ریسک کم
• نقدشوندگی بالا
• امکان معامله سریع در بورس
• نگهداری آسان

سرمایه‌گذاری در سکه طلا، طلای زینتی، طلای دست دوم یا طلای آب شده؟ کدام بهتر است؟

اصولاً هر گرم طلا نرخ مشخصی داشته و با نوسانات موجود در بازار، قیمت آن به صورت روزانه در حال تغییر است، تغییرات قیمت هر روز از طریق کانال‌های معتبر اطلاع‌رسانی می‌شود. در برخی شرایط به دلیل اخبار سیاسی و تلاطمت موجود در بازار ارز داخل کشور، ممکن است این قیمت در طی یک روز چندین مرتبه نیز دچار تغییر شود.

به‌طورکلی قیمت طلا به عنوان یک دارایی گران‌بهای جهانی، علاوه بر عوامل داخلی مانند نرخ داخلی قیمت دلار در ایران، از انس جهانی نیز تأثیر می‌گیرد. در هنگامی که شما اقدام به خرید طلای نو می‌کنید، درصد مشخصی از مالیات و اجرت ساخت به قیمت روز هر گرم طلا اضافه شده و قیمت نهایی محاسبه می‌شود.

سرمایه‌گذاری در طلای زینتی بهتر است یا در طلای دست دوم

ازآنجایی‌که در هنگام خرید طلای دست دوم، نیازی به پرداخت هزینه‌های مربوط به اجرت ساخت و مالیات نیست، می‌توان طلای دست دوم را با قیمت مناسب‌تری نسبت به طلای زینتی نو تهیه کرد. در نتیجه می‌توان گفت اگر قصد سرمایه‌گذاری در طلای زینتی را داشته باشید، خرید طلای دست دوم گزینه مناسب‌تری است.

توجه داشته باشید که برای سرمایه‌گذاری، از طلاهای کارشده‌ای که در ساخت آنها از نگین و سنگ زینتی استفاده شده استفاده نکرده و برای جلوگیری از ریسک خرید پلاتین به‌جای طلا، تنها از طلافروشی‌های معتبر خرید کنید.

سرمایه‌گذاری در طلای زینتی بهتر است یا در سکه

انتخاب میان سرمایه‌‌گذاری در طلای زینتی و سکه به شرایط و اهداف سرمایه‌گذاری شما بستگی دارد. برخی از افراد با خرید طلای زینتی در کنار استفاده شخصی، سعی در حفظ ارزش پول خود را دارند، علاوه بر این در میان انواع طلاهای زینتی موجود در بازار، برخی از محصولات نسبت به سایرین گزینه مناسب‌تری برای سرمایه‌گذاری هستند، شما می‌توانید با مشورت با کارشناسان این حیطه انتخاب بهتری داشته باشید.

اما در مقابل، گروهی دیگر باتوجه‌به اهداف سرمایه‌گذاری و شرایط خود، سکه را روش بهتری برای سرمایه‌گذاری در بازار طلا می‌دانند. به‌طورکلی خرید سکه طلا به عنوان روشی برای سرمایه‌گذاری یک انتخاب منطقی و همراه با ریسک کمتری است. چرا که در هنگام فروش سکه اجرت ساخت کسر نشده و سود بیشتری کسب خواهید کرد.

سرمایه‌گذاری در طلای آب شده بهتر است یا طلای دسته دوم

همانطور که مشخص است طلای آب شده از ذوب کردن فلز طلا به دست می‌آید. اصولاً با هدف استفاده مجدد و ساخت محصولات جدید، طلای شکسته یا دست دوم را ذوب یا به اصطلاح رایج آب می‌کنند. برخی افراد برای سرمایه‌گذاری در طلا اقدام به خرید طلای آب شده می‌کنند، چراکه در هنگام خرید و فروش طلای آب شده هیچ گونه مالیات و اجرت ساخت در نظر گرفته نمی‌شود.

در صورت تمایل می‌توانید طلای آب شده را از طریق مراکز معتبر خریداری کرده و در این نوع طلا سرمایه‌گذاری کنید. توجه داشته باشید که طلاهای آب شده موجود در بازار وزن و عیار مختلفی دارند و اصولاً بر اساس عیار قیمت‌گذاری می‌شوند. ازآنجایی‌که تشخیص این موارد بدون کارشناسی امکان‌پذیر نیست، در طلای آب شده نیز مانند طلای دست دوم ریسک تقلبی بودن وجود دارد.

مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در طلا

به‌طورکلی قبل از ورود به بازار و شروع سرمایه‌گذاری در انواع بازارهای مالی، لازم است ابتدا ریسک‌های احتمالی را پذیرفته و تنها با استفاده از سرمایه مازاد خود اقدام به سرمایه‌گذاری کنید. همچنین سرمایه‌گذاری در بازار طلا نیز مانند سایر بازارهای مالی مزایا و معایبی دارد که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.

مزایای سرمایه‌گذاری در طلا

• حفظ ارزش دارایی در طول زمان
• قدرت نقدشوندگی بالا
• تقاضای خرید بسیار بالا
• بدون نیاز به هزینه تعمیر و نگهداری
• قابل‌حمل و نگهداری آسان
• ثبات خوب قیمت نسبت به سایر دارایی‌ها
• امکان سرمایه‌گذاری با سرمایه اندک

معایب سرمایه‌گذاری در طلا

• خطر کاهش ارزش دارایی در سرمایه‌گذاری کوتاه مدت
• نگهداری دشوار طلای فیزیکی به دلیل ریسک گم شدن و به سرقت رفتن
• تأثیرپذیری ارزش طلا از بازار دلار در کشور و اخبار سیاسی و اقتصادی دنیا

زمان مناسب سرمایه‌گذاری در طلا چه موقعی است؟

این سؤال یک جواب کوتاه و قطعی ندارد. زمان مناسب سرمایه‌گذاری در طلا نیز مانند سایر روش‌های سرمایه‌گذاری، به طور همزمان به چند عامل مختلف بستگی دارد. برای تصمیم‌گیری درست علاوه بر بررسی و تحلیل روند گذشته بازار لازم است وضعیت کنونی بازار جهانی و داخل ایران را مورد بررسی قرار داده و سپس باتوجه‌به داده‌ها و وضعیت موجود، تصمیم‌گیری کنید. ازآنجایی‌که تحلیل بازار کار دشواری است بهتر است در این مسیر از نظر کارشناسان و افراد خبره کمک بگیرد.

به‌طورکلی در علم اقتصاد، میزان عرضه و تقاضا به طور مستقیم بر قیمت یک کالا اثر می‌گذارد. به‌این‌ترتیب بهترین زمان سرمایه‌گذاری، زمانی است که میزان عرضه از تقاضا بیشتر و در نتیجه قیمت نزولی باشد. در مواقعی قیمت طلا بر اثر تغییر ناگهانی نرخ ارز در داخل کشور روند صعودی به خود گرفته و به دلیل خرید هیجانی افراد میزان تقاضا از عرضه بیشتر می‌شود، در این شرایط به احتمال بسیار زیاد پس از یک دوره کوتاه شاهد کاهش قیمت‌ها خواهیم بود.

سرمایه‌گذاری در طلا به عنوان یکی از روش‌های سنتی سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش دارایی نقدی، همواره مورد توجه اقشار مختلف جامعه بوده است. شما می‌توانید با سرمایه‌های اندک در این بازار سرمایه‌گذاری کرده و تا حد امکان برای حفظ ارزش دارایی خود تلاش کنید.

سوالات متداول

کدام روش سرمایه گذاری طلا مناسب است؟

در این مقاله بهترین روش های سرمایه گذاری را توضیح دادده ایم با مطالعه دقیق می‌توانید بهترین روش از دیدگاه خودتان را انتخاب کنید.

آیا قیمت طلا بالا می‌رود؟

طلا در سال های قبل روند صعودی ای را در پیش گرفته و همیشه جز سرمایه گذاری های کم ریسک بوده، با توجه به شرایط کنونی احتمال بالا رفتن تدریجی قیمت طلا وجود دارد.

کارگزاری هوشمند رابین

کارگزاری فارابی

این مقاله به کوشش عباس زاجکانی و دیگر اعضای تیم نظارت تولید شده است. تک‌تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در بهبود کیفیت وب فارسی داشته باشیم.

صندوق ETF چیست ؟ (مزایای صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله)

صندوق ETF یا Exchange-traded fund نوعی از صندوق های سرمایه گذاری است که از دارایی های متنوع تشکیل شده و واحدهای آن در طول روز همانند سهام در بازار معامله می‌شود و ساختاری شبیه صندوق های سرمایه گذاری مشترک دارند؛ یعنی شما در طول ساعات و روزهایی که بازار معاملات سهام باز است می‌توانید یک یا چند واحد از یک صندوق ETF را بخرید یا چند واحد از آن را بفروشید. شما با خرید واحدهای ETF، پول خود را در صندوقی سرمایه گذاری می‌کنید که با استفاده از یک تیم مدیریت حرفه‌ای سعی می‌کند تا با تشکیل پرتفوی یا سبد سهام و انواع اوراق بهادار، سود کسب کند.

تفاوت صندوق ETF با صندوق سرمایه گذاری مشترک:

همان‌طور که ذکر شد این صندوق‌ها ساختاری شبیه به صندوق های سرمایه گذاری مشترک دارند اما برخلاف صندوق های سرمایه گذاری مشترک که فقط در پایان روز و پس از محاسبه NAV می‌توان آن‌ها را خرید و فروش کرد، سرمایه گذاران می‌توانند واحدهای ETF را همانند سهام در طول روز معامله کنند و از مزیت نقدشوندگی سریعتر آن نسبت به صندوق سرمایه گذاری مشترک بهره‌مند شوند. همچنین مزیت معافیت مالیاتی بالقوه سرمایه گذاری در این صندوق ها و به نوعی کم ‌هزینه تر بودن از دیگر ویژگی‌های این مدل سرمایه گذاری در بازار سرمایه است.

البته این نوع صندوق‌ها محدودیت‌هایی نیز دارند، از جمله به دلیل اینکه مانند سهام معامله می‌شوند، این امکان وجود دارد سهام این صندوق‌ها به قیمت‌های متفاوت از NAV معامله شوند. سرمایه گذاری در صندوق های ETF شباهت بسیاری به سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری مشترک دارد؛ اما تفاوت اصلی ساختار ‌ETF‌ها با صندوق های سرمایه گذاری دیگر، ایجاد نقدشوندگی با بهره‌گیری از پتانسیل بازار سهام است.

درETF‌ها رکن ضامن نقدشوندگی حذف شده و رکن جدیدی به عنوان بازارگردان، زمینه نقدشوندگی واحدهای سرمایه گذاری ETF را در بازار فراهم می‌کند و در مواقعی که عرضه کننده‌ای وجود نداشته باشد و یا خریدار دیگری وجود نداشته باشد به فروش و یا خرید واحدهای تقاضا شده و یا عرضه شده مبادرت می‌ورزد.

انواع صندوق ETF:

صندوق های قابل معامله در بورس یا ETF به سه دسته سرمایه گذاری در سهام، سرمایه گذاری مختلط و سرمایه گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت تقسیم بندی می‌شوند. تفاوت این سه نوع صندوق علاوه بر استراتژی معاملاتی آن‌ها که از نام آن‌ها مشخص است، در کارمزد خرید و فروش آن‌ها است.

صندوق با درآمد ثابت:

صندوق با درآمد ثابت قابل معامله در بورس نوعی از ETF است که در آن مقدار رشد صندوق مشخص شده است. یعنی اگر یک واحد از این صندوق‌ها را بخرید، مقدار مشخصی درآمد کسب خواهید کرد. اگر بخواهید واحد سرمایه گذاری خود را برای مدت زمانی کوتاه نگه دارید، بازدهی کوچک‌تر از بازدهی سالانه خواهد شد. صندوق در این حالت ضامن اصل پول و سود شما است. حداقل ۷۰ درصد از دارایی این صندوق‌ها از اوراق مشارکت بانکی، سپرده بانکی یا سایر اوراق با درآمد ثابت مانند اوراق خزانه تشکیل می‌شود.

صندوق سهام:

یک ETF سهام از تعدادی سهم مختلف تشکیل می‌شود. در این حالت ممکن است شرکت اصل پول شما را تضمین می‌کند. اگر اصل پول تضمین شود، مدیریت صندوق ضامن زیان صندوق است و نه سود آن. یعنی اگر صندوق سود کرد، شما در سود سهیم هستید، اما در صورت زیان چیزی از پول شما کم نمی‌شود. در برخی صندوق های سهام شما هم در سود شریک هستید و هم در زیان. ۷۰ درصد دارایی این معایب سرمایه گذاری در ETF ها صندوق‌ها از سهام تشکیل می‌شود. توجه کنید که حتی اگر از بازگشت اصل پول خود اطمینان داشته باشید، این صندوق بدون ریسک نیست؛ چرا که ممکن است هیچ سودی نصیب شما نشود.

صندوق مختلط:

صندوق مختلط، همان‌طور که از اسمش بر می‌آید چیزی میان دو حالت قبلی است. در این نوع صندوق حداقل ۴۰ درصد از دارایی را سهام و حداقل ۴۰ درصد را اوراق با درآمد ثابت (مثل سپرده) تشکیل می‌دهد. ۲۰ درصد باقی‌مانده می‌تواند از بین سهام یا اوراق انتخاب شود.

مزایای صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله یا ETF :

• معافیت مالیاتی
• معاملات واحدها
• افزایش نقدشوندگی واحدهای صندوق با وجود عملیات بازارگردانی
• تخصیص بهینه دارایی ها ‌(متنوع سازی) با حذف هزینه و صرف زمان اندک
• سادگی، سهولت و سرعت در معامله
• کاهش زمان تصفیه نسبت به صندوق های فعلی
• خرید و فروش آنلاین واحدهای صندوق
• انواع صندوق های قابل معامله
• صندوق با درآمد ثابت

صندوق سرمایه گذاری مشترک چیست و انواع آن کدام است؟

صندوق سرمایه گذاری معایب سرمایه گذاری در ETF ها مشترک، دربرگیرنده حجم عظیمی از پول‌های سرمایه گذاران پرشماری است که مانند شما خواننده گرامی این مطلب، به دنبال پس ‌انداز کردن پول خود یا کسب درآمد هستند. سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری مشترک، بسیار ساده است و نیازی نیست تا شخصاً سهام و اوراق قرضه را خرید و فروش کنید. سرمایه گذاری در این صندوق‌ها می‌توانند هر زمان که بخواهند، سهامشان را بفروشند.

مزیت و ارکان صندوق مشترک و ETF:

مدیریت حرفه‌ای

انتخاب و مدیریت سرمایه گذاری ‌ها در این صندوق‌ها بر عهده متخصصانی ماهر و خبره است. آن‌ها از این پول‌ها برای ایجاد « پورتفولیو » استفاده می‌کنند و این پورتفولیو ممکن است شامل سهام، اوراق قرضه، ابزار بازار پول یا ترکیبی از این‌ها باشد.

مالکیت صندوق

شما به عنوان سرمایه‌گذار، مالک سهمی از صندوق سرمایه گذاری مشترک هستید، نه اوراق بهادار منفرد. با استفاده از صندوق های سرمایه گذاری مشترک، می‌توانید حتی مقادیر اندکی از پول را سرمایه گذاری کنید (هرقدر که می‌خواهید) و از حجم عظیمی از پول‌هایی که دیگران سرمایه گذاری کرده‌اند، به سود خودتان بهره ببرید. تمام صاحبان سهام، بر مبنایی یکسان و بسته به میزان پولی که سرمایه گذاری کرده‌اند، در سود و زیان صندوق سهیم‌اند.

تنوع در صندوق های سرمایه گذاری مشترک و ETF

با سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری مشترک می‌توانید پورتفولیوی خود را با تعداد زیادی از اوراق بهادار متنوع کنید و از این طریق خطر را به حداقل برسانید. با پخش کردن پولِ خود در میان اوراق بهادار متعدد (یعنی همان کاری که صندوق سرمایه گذاری مشترک می‌کند) دیگر نیازی نیست نگران نوسان‌های تک‌تک اوراق بهادارِ موجود در پورتفولیوی صندوق باشید.

اهداف صندوق سرمایه گذاری مشترک و ETF چیست؟

صندوق های سرمایه گذاری مشترک بسیار گوناگونند و هرکدام مجموعه اهداف خود را دارند. هدفِ سرمایه گذاری ، هدفی است که مدیر صندوق برای صندوق سرمایه گذاری مشترک تعیین می‌کند. وقتی مدیر تصمیم می‌گیرد کدام سهام یا اوراق قرضه را در پورتفولیوی صندوق قرار دهد، در واقع هدف صندوق را نیز مشخص می‌کند.

برای نمونه، یکی از اهداف صندوق سهام رو به رشد (growth stock fund) ممکن است این باشد که با سرمایه گذاری بیشتر در بازارهای سهام (equity markets) به افزایش بلند مدت ارزش سرمایه شما کمک کند. افزایشی به منظور تأمین نیازهای مالی بلند مدت، مانند بازنشستگی یا تأمین مخارج تحصیل فرزندان.

به طور کلی، صندوق‌ها بر اساس اهداف سرمایه گذاری ، در ۵ نوع زیر دسته‌بندی می‌شوند:

1- صندوق های با رویکرد رشد بالا (aggressive growth)

یعنی سهامی می‌خرید که احتمال رشد چشمگیری دارد و ممکن است ارزش آن به سرعت بالا برود. این نوع سرمایه گذاری ، خطر زیادی دارد، زیرا معمولاً سهامی که ظرفیت افزایش قیمت چشمگیری دارد، در زمان رکودهای اقتصادی، به سرعت ارزش خود را از دست می‌دهد. استفاده از این صندوق‌ها، گزینه‌ای عالی برای سرمایه‌گذارانی است که تا پنج سال آینده به پول خود نیازی ندارند و چشم ‌انداز دراز مدت تری دارند. اگر به‌دنبال حفظ سرمایه خود هستید، این گزینه را انتخاب نکنید؛ تنها زمانی از این صندوق‌ها استفاده کنید که تواناییِ رویارویی با از دست ‌رفتن ارزش سرمایه خود را دارید.

2- صندوق های با رویکرد رشد (growth funds)

همانند صندوق های با رویکرد رشد بالا به دنبال دستیابی به بازدهیِ بالا هستند. تفاوت در اینجاست که در این صندوق‌ها پورتفولیو از ترکیب سهام شرکت‌های بزرگ، متوسط و کوچک تشکیل شده است. در پورتفولیوی این صندوق‌ها، سرمایه گذاری در شرکت‌های با ثبات، جا افتاده و دارای سهام مرغوب، در کنار سرمایه گذاری محدود در کسب و کارهای کوچک و جدید به طور هم‌زمان در دستور کار قرار می‌گیرد. مدیر صندوق، سهام رو به رشدی را انتخاب می‌کند که در آن به جای پرداخت سود سهام، از رشد سودها استفاده می‌شود. در اینجا صحبت از تعهدی میان مدت تا بلند مدت است ولی با بررسی ارقام گذشته می‌توان دریافت استفاده از صندوق هایی با رویکرد رشد در بلند مدت، تقریباً همیشه به سود شما خواهد بود. این صندوق‌ها در طول سال‌ها تقریباً بی‌ثبات‌اند؛ بنابراین باید خطرپذیر و صبور باشید.

3- صندوق های سرمایه گذاری متوازن (balanced funds)

ترکیبی از صندوق های با رویکرد رشد و صندوق های درآمد ثابت که به آن صندوق های سرمایه گذاری متوازن (balanced funds) نیز گفته می‌شود، صندوق هایی هستند که در پی رسیدن به ترکیبی از اهداف هستند. این صندوق‌ها به ‌دنبال ارائه درآمد جاری به سرمایه‌گذاران و در عین حال ایجاد ظرفیت لازم برای رشد اصل سرمایه گذاری هستند. بعضی صندوق‌ها سهام و اوراق قرضه می‌خرند تا از پورتفولیو درآمدی به دست بیاورند و در عین حال، از تورم عقب نمانند و با افزایش تورم، ارزش سرمایه خود را از دست ندهند.

4- صندوق با درآمد ثابت

مدیر این صندوق ها منابع مالی را روی تعدادی از اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری می‌کنند و این سرمایه گذاری موجب می‌شود درآمد کم ولی ثابتی به دست بیاید. سرمایه گذاران بازنشسته می‌توانند از این نوع صندوق‌ها استفاده کنند، زیرا سود منظمی دریافت خواهند کرد. مدیر صندوق دست به خرید اوراق قرضه، سپرده‌های ثابت شرکت و … می‌زند تا شما بتوانید درآمد ثابتی داشته باشید. البته با وجود اینکه استفاده از این صندوق‌ها گزینه‌ای با ثبات است، خالی از خطر هم نیست. با بالا یا پایین رفتن نرخ‌های بهره، قیمت سهام صندوق درآمد (به ویژه صندوق های اوراق قرضه) در جهت مخالف حرکت خواهد کرد. این مسئله موجب می‌شود نرخ بهره صندوق های درآمد، حساس باشد. حتی ممکن است بعضی صندوق های محافظه‌کارِ اوراق قرضه، در نتیجه تورم، نتوانند قدرت خرید سرمایه شما را حفظ کنند.

5- صندوق های سرمایه گذاری بازار پول (money market mutual fund)

مخصوص سرمایه گذاران محتاط است. هدف این صندوق‌ها حفظ سرمایه است. کلمه «حفظ» نشان می‌دهد به دست آوردن سود، گزینه مدنظر نخواهد بود، حتی با وجود اینکه نرخ‌های بهره تعلق گرفته به صندوق های سرمایه گذاری مشترکِ بازار پول ممکن است بالاتر از نرخ‌های بهره سپرده‌های بانکی باشد. این صندوق‌ها خطر معایب سرمایه گذاری در ETF ها بسیار اندکی به سرمایه ‌گذاران تحمیل می‌کنند، ولی از قدرت خرید سرمایه گذاری اولیه شما نیز محافظت نخواهند کرد. وقتی پول شما با نرخ تورم همگام نباشد، پس از چند سال، تورم قدرت خرید را کاهش خواهد داد. البته به راحتی می‌توان مبالغ سرمایه گذاری شده در این صندوق‌ها را به پول نقد تبدیل کرد.

انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران

پیش‌تر انواع روش‌های سرمایه‌گذاری در بورس را برایتان شرح دادیم. طی مطلبی جداگانه مزایای سبد گردانی در بورس را توضیح دادم.

هرچند در مقاله‌ی قبلی مزایا و معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری را برایتان بازگو کردم، اما این صندوق‌های سرمایه‌گذاری یکی دو تا نیستند! منظورم در تعداد آن‌ها نیست بلکه در ماهیت آن و تنوع دارایی‌های آن است.

آنچه بَنا دارم در این جستار بدان بپردازم، بررسی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری ازنظر ماهیت و تنوع دارایی است. این نوشتار به شما کمک خواهد کرد تا بهترین نوعِ صندوق را جهت سرمایه‌گذاری برگزینید.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت

بدون شک یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری پرطرفدار با اختلافِ فاحش نسبت به سایر صندوق‌ها، صندوق‌های درآمد ثابت (Fixed Income) است.

اختلافِ فاحش را به حیثِ مجموع دارایی‌های تحت مدیریت این نوع صندوق‌ها عرض کردم.

طبق آماری که از سال ۹۳ در دسترس است حجم دارایی‌های این نوع صندوق‌های سرمایه‌گذاری بیش از ۵ برابر سایر صندوق‌ها است.

سازوکار این صندوق‌ها نیز همانند سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر مبنای تحصیل وجوه خردِ سرمایه‌گذاران است. درواقع با انتشار و فروش واحدهای سرمایه‌گذاری، مبالغ خرد را جمع‌آوری و آن‌ها را در اوراق مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند. تنها تفاوت فاحش این صندوق‌ها با سایر، در نسبتِ وزنِ دارایی‌ها در این نوع صندوق‌ها است.

همان‌طور که تصویر بالا حکایت می‌کند، طبق قوانین حداقل ۷۰% دارایی‌های صندوق‌های درآمد ثابت را اوراق مشارکت تشکیل می‌دهد.

اوراق درآمد ثابت شامل: انواع سپرده بانکی، اوراق مشارکت دولتی، گواهی سپرده بانکی و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت است.

سیاست تخصیص دارایی‌ها در صندوق‌های درآمد ثابت ایجاب می‌کند تا بخش عمده‌ی وزنِ پرتفوی آن‌ها را دارایی‌های بدون ریسک تشکیل دهد. این مسئله دو نکته را در پسِ ماهیت این صندوق‌ها آشکار می‌سازد:

۱- سودآوری محدود:

بازدهی این صندوق‌ها مشابه با اوراق و سپرده‌های بانکی است یا در همان حد است.

۲- ریسک بسیار کم:

این نوع صندوق‌ها برای افرادی که ریسک‌پذیر نیستند و بیشتر به دنبال حفظ ارزش دارایی خود هستند، توصیه می‌گردد.

طبق قانون این صندوق‌ها مجازند حداکثر تا ۳۰% از دارایی خود را در سهام سرمایه‌گذاری کنند؛ اما هیچ حداقلی هم برای این منظر قید نشده است! و در عمل این میزان بسیار کم‌تر است! درواقع اغلب آن‌ها ترجیح می‌دهند سهم ۳۰% سهام (که طبیعتاً ریسک به همراه دارد) را نیز به اوراقِ درآمد ثابت تبدیل کنند.

مطابق با آخرین آمار سازمان بورس تا پایان سال ۱۳۹۳ بیش از ۳۰ صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت در ایران شکل‌گرفته که مجموع دارایی‌های تحتِ مدیریت آن‌ها حدود ۲۸۰۰ میلیارد ریال بوده است.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام

نقطه‌ی مقابلِ صندوق‌های درآمد ثابت، صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام است. صندوقِ در سهام، به صندوق‌هایی گفته می‌شود که حداقل ۷۰% ترکیب دارایی‌های آن‌ها را سهام پذیرفته‌شده در بورس یا فرابورس تشکیل می‌دهد.

پرواضح است سرمایه‌گذاری در سهام، ریسک‌های قابل‌توجهی به همراه دارد. با توجه به اینکه وزنِ عمده‌ی دارایی‌های این نوع از صندوق‌ها را، سهام تشکیل می‌دهد، به همان میزان خطر بالقوه‌ی آن‌ها بیشتر است.

مطابق تصویر: برخلاف صندوق‌های درآمد ثابت، نباید بیشتر از ۳۰% دارایی‌های این صندوق‌ها به اوراق درآمد ثابت اختصاص داده شود.

مطابق با آخرین آمار سازمان بورس تا پایان سال ۱۳۹۳ بیش از ۷۰ صندوق سرمایه‌گذاری در سهام در ایران شکل‌گرفته که مجموع دارایی‌های تحتِ مدیریت آن‌ها حدود هزار میلیارد تومان بوده است.

ازجمله ویژگی‌های مثبتِ صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام، می‌توان به برخورداری از امکان سود بیشتر (البته با ریسک بیشتر) اشاره کرد.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط

حد واسط بین صندوق‌های درآمد ثابت و صندوق‌های در سهام را، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط تشکیل می‌دهد. تنوع و ترکیب دارایی‌های این نوع از صندوق‌ها همان‌گونه که از نام آن مشخص است، چیزی بین درآمد ثابت و صندوق‌های در سهام است.

مطابق قوانین فعلی این صندوق‌ها مجاز هستند بین ۴۰ تا ۶۰ درصد از هرکدام از اوراق با درآمد ثابت یا سهام را به پرتفوی خود اختصاص دهند. این نوع صندوق‌ها حداقل بر اساس آمار فعلی، محبوبیت بسیار کمی رابین صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارند.

مطابق با آخرین آمار سازمان بورس تا پایان سال ۱۳۹۳ بیش از ۱۰ صندوق سرمایه‌گذاری مختلط در ایران شکل‌گرفته که مجموع دارایی‌های تحتِ مدیریت آن‌ها به ۵۵ میلیارد تومان هم نمی‌رسد!

صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس

صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس (ETF) نوع دیگری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری، محسوب می‌شود. واحدهای این صندوق‌ها در بورس قابل دادوستد هستند. این صندوق‌ها همانند سهام، طی روز معامله می‌شوند و ساختاری شبیه به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارند.

همانند دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری ذکرشده، سرمایه‌گذاران پول خود را در اختیار صندوقی قرار می‌دهند که یک گروه مدیریتی حرفه‌ای پشت آن هستند. آن‌ها با تشکیل پرتفویی از سهام و اوراقِ مختلف، تلاش می‌کنند ارزش واحدهای صندوقِ خود را افزایش دهند.

این نوع صندوق‌ها بیش از ۲۰ سال است که در جهان گسترش‌یافته‌اند و در طول یک دهه‌ی گذشته رشد چشمگیری را داشته‌اند. اولین ETF در سال ۱۹۹۳ بانام اسپایدر (SPDR) به بازار معرفی گردید. هدف این صندوق پیروی از شاخص S&P۵۰۰ بود.

مطابق آمار، مجموع دارایی‌های تحتِ مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری ETF در ایالات‌متحده از ۱۰۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۲ به ۱.۶۷۵ میلیارد دلار تا پایان سال ۲۰۱۳ رسیده است.

گفتیم که این صندوق‌ها ساختاری شبیه به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارند. همان‌طور که اطلاع دارید ارزش هر واحد از یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک تنها در پایان روز مشخص می‌شود. در این صورت پس از محاسبه‌ی خالصِ ارزشِ دارایی‌ها (که اصطلاحاً به آن NAV گفته می‌شود) می‌توان آن‌ها را خریدوفروش کرد؛ اما برخلاف دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری، هر واحد از ETF ها را می‌توان همانند سهام و در طول روز معامله کرد!

این مطلب به‌شدت نقد شوندگی این صندوق‌ها معایب سرمایه گذاری در ETF ها را (نسبت به انواع دیگر) بالابرده است. از دیگر ویژگی‌های منحصربه‌فرد این صندوق‌ها برخورداری از معافیت‌های مالیاتی است. درواقع معامله‌ی واحدهای ETF ها بسیار کم‌هزینه است. البته نباید فقط ویژگی‌های مثبت این صندوق‌ها را آب‌وتاب داد! صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس، معایبی هم دارند.

اَندر مضراتِ ETF ها

به دلیل آنکه این صندوق‌ها همانند سهام معامله می‌شوند، ممکن است سهام آن قبل از ناپدیدی آربیتراژ و برقراری تعادل، به قیمت‌های متفاوت از خالص دارایی، معامله شوند!

به دلیل طولانی شدن این جستار از توضیح بیشتر معایب ETF ها چشم‌پوشی می‌کنیم.

خوشبختانه در ایران نیز از اواسط سال ۱۳۹۲ اولین صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در فرابورس، پذیره‌نویس گردید که به‌مرور بر تعداد و تنوع آن‌ها افزوده‌شده است.

مطابق با آخرین آمار سازمان بورس تا پایان سال ۱۳۹۳ مجموعاً ۷ صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در ایران شکل‌گرفته که مجموع دارایی‌های تحتِ مدیریت آن‌ها به بیش از ۱۴۴ میلیارد تومان می‌رسد.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص (Index fund) گونه‌ای از صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که هدفشان پیروی از یک شاخص مبنا هست. هدفِ این نوع صندوق‌ها صرفاً اِنطباق دارایی‌های پرتفوی سرمایه‌گذاری با شاخص بازار بورس است.

توجه کنید شاخص مذکور می‌تواند شاخص سهام، شاخص صنعت یا اوراق قرضه باشد.

یقیناً تنوع دارایی‌ها به شکلی متناسب با شاخصِ مبنا است. این مهم باعث می‌شود تا بتوان عملکردی مشابه عملکرد شاخص موردنظر ایجاد کرد. نباید فراموش کنیم که در این نوع از صندوق‌ها، نقشِ مدیریت یک نقشِ غیرفعال است. درواقع وظیفه مدیران این صندوق‌ها، کسب سود نیست! آن‌ها فقط می‌کوشند تا وزن اوراقِ در سبد را متناسب با عملکرد شاخص فوق تطبیق دهند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص، ملزم هستند منابع خود را متناسب با تغییرات شاخص موردنظر سرمایه‌گذاری کنند؛ بنابراین آن‌ها اجازه‌ی انجام حرکات انتحاری یا معاملات آتی را ندارند!

لازم است بدانیم که انجام معاملات خرید یا فروش سهام همیشه ضرورت ندارد! صندوق‌های شاخصی، تنها زمانی اقدام به خریدوفروش سهم می‌کنند که ضرورت ایجادشده باشد. این مهم معمولاً زمانی اتفاق می‌افتند که وجوه جدیدی به‌واسطه‌ی سرمایه‌گذاری جدید وارد صندوق شده باشد. معمولاً دلیل فروش سهام نیز خروج یک سرمایه‌گذار از صندوق است.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص، هزینه‌های بسیار پایین آن است.

ایده‌ی اصلی شکل‌گیری صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی بر اساس نظریه بازار کارا (Efficient Market Hypothesis) هست. هرچند که توضیح کامل این نظریه‌ی مالی در این جستار مشکل است؛ اما به‌طور خلاصه مطابق با نظریه‌ی بازارِ کارا، انتظارات و اطلاعات همه معایب سرمایه گذاری در ETF ها معایب سرمایه گذاری در ETF ها مشارکت‌کنندگان بازار به‌خوبی در قیمت‌ها منعکس می‌شود. بنا بر وجود تفکرات و رویکردهای مختلف سرمایه‌گذاران، به این نتیجه خواهیم رسید که هر سرمایه‌گذار، خود، یک پارامترِ اثرگذار بر قیمت است؛ بنابراین تغییر قیمت‌ها غیرقابل‌پیش‌بینی هستند!

هرچند که در ردِ ادعای این نظریه فرضیه‌های دیگری روی کارآمد؛ اما مطابق نظریه‌ی بازار کارا، نمی‌توان بدون متحمل شدن ریسک، بازدهی بالاتر از شاخص بازار به دست آورد. همین ایده بود که باعث شد افتتاح اولین صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی توسط سرمایه‌گذار آمریکایی جان بوگل کلید بخورد.

بر اساس آخرین اطلاعات تابه‌حال، سه صندوق شاخصی در ایران تأسیس‌شده است که بیش از ۲۹ میلیارد تومان دارایی تحت مدیریت آن‌ها است.

صندوق سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان

بیایید فرض کنیم می‌خواهیم در بازار املاک سرمایه‌گذاری کنیم. تنها مشکلی که وجود دارد و آن اینکه فقط پنج میلیون تومان موجودی داریم. مطمئناً انتظار نداریم کلید آپارتمان را با پنج میلیون به ما بدهند و الباقی آن را نیز ببخشند! هر شخصی که تابه‌حال، دستی در مِلک و املاک داشته باشد می‌داند که سرمایه‌گذاری با مبالغ خرد امکان‌پذیر نیست.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان دقیقاً به همین منظور ساخته‌شده‌اند. این روش جایگزین سرمایه‌گذاری سنتی است و با سرمایه‌گذاری خرد نیز امکان‌پذیر است. این صندوق‌ها ساختار منظمی دارند که افراد می‌توانند حتی با سرمایه‌های کوچک از سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات بی‌بهره نمانند.

همانند دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری این‌ها نیز تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار تأسیس و حسابرسی می‌شود. این صندوق‌ها پس از اخذ مجوزهای لازم، با تجمیع سرمایه‌های خرد آن‌ها را در پروژه‌های ساختمانی مشخص سرمایه‌گذاری می‌کنند. هر صندوق برای هر پروژه، هزینه‌ها و مدت‌زمان پیش‌بینی را در امید نامه‌ی خود ذکر می‌کند.

معمولاً در این صندوق‌ها سَندی بنام امید نامه وجود دارد.

امید نامه سندی است که چشم‌انداز سرمایه‌گذاری را به همراه سود احتمالی عایدی و مدت‌زمان پروژه مشخص می‌کند.

سرمایه‌گذاران با بررسی اساسنامه، امید نامه و طرح توجیهی، اطلاعات لازم را اخذ و نسبت به سرمایه‌گذاری تصمیم می‌گیرند. بدانیم که این صندوق‌ها عمرمحدود و مشخصی دارند! درواقع پس از اتمام پروژه، مدیر صندوق (با تأیید سازمان بورس) اقدام به فروش یا پیش‌فروش واحدهای ساختمانی می‌کند. طبیعی است عواید ناشی از فروش بین سرمایه‌گذاران تقسیم خواهد شد.

بر اساس آخرین اطلاعات تنها یک صندوق سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان در ایران تأسیس‌شده است که تا پایان سال ۱۳۹۳ بیش از ۳۳ میلیارد تومان دارایی تحت مدیریت آن بوده است.

سخن نویسنده

به لطف خداوند صندوق‌های سرمایه‌گذاری زیادی در کشور تأسیس‌شده است. نباید فراموش کنیم که تمامی این صندوق‌ها تحت نظارت دقیق سازمان بورس و اوراق بهادار است. درواقع تمامی نهادهای مالی مرتبط با سازمان بورس جزء سالم‌ترین و شفاف‌ترین نهادهای مالی کشور هستند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری این امکان را به ما می‌دهند تا با مبالغ خرد، ریال‌های خود را سرمایه‌گذاری کنیم. اینکه پولِ خود را در چه صندوقی قرار دهیم کاملاً به سبک و سیاق سرمایه‌گذار در مواجهه‌ی با ریسک بازمی‌گردد. شاید مطلب بعدی رها سرمایه که به مقایسه‌ی عملی این صندوق‌ها می‌پردازد، افق تصمیم‌گیری شفاف‌تری را پیش روی شما ترسیم کند.

ETF چیست؟ آشنایی صندوق های قابل معامله و معایب و مزایای ای تی اف

ETF مخفف E xchange- t raded F und به معنی صندوق های قابل معامله به زبان ساده نوعی از اوراق بهادار است که خود شامل مجموعه‌ای از اوراق بهادار مانند سهام است. در این مقاله شما را با مزایا و معایب ای تی اف بیشتر آشنا خواهیم کرد، همراه داتیس نتورک باشید.

ETF چیست؟

ای تی اف مخفف Exchange-traded معایب سرمایه گذاری در ETF ها fund به معنی صندوق های قابل معامله به زبان ساده نوعی از اوراق بهادار است که خود شامل مجموعه‌ای از اوراق بهادار مانند سهام است.

که اغلب تابع شاخص‌های معین بازار سرمایه به حساب می‌آیند.

در سال 1399 عرضه ای تی اف های دارا یکم و پالایشی یکم توانستند اعتماد را به این نوع صندوق ها برگردانند.

البته ETF ها می‌توانند در هر بخش صنعت سرمایه‌گذاری کنند یا استراتژی‌های خاص خود را داشته باشند.

ETF از بسیاری جهات شبیه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است.

با این حال، ETF در طول روز در بازار بورس و معاملات (درست مثل سهام عادی) قابل معامله است.

صندوق‌های قابل معامله برای اولین بار در حدود سال 1993 به بازار بورس ایران وارد شدند.

از آن زمان تا کنون، این صندوق‌ها محبوبیت فراوانی پیدا کرده‌اند.

بدین صورت که امروزه ETF یکی از محبوب‌ترین راه‌های سرمایه‌گذاری است.

این امر در درجه اول به این دلیل است که صندوق‌های قابل معامله به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که اوراق بهادار متنوعی را خریداری کنند، بدون آنکه با سرمایه‌ زیادی صرف کنند و درگیری زیادی با معاملات داشته باشند.

فرایند سرمایه گذاری در ETF چگونه است؟

روند سرمایه‌گذاری در صندوق قابل معامله به این صورت است:

تأمین‌کننده که صندوق دارایی‌های اساسی را در اختیار دارد، یک صندوق از سهام متنوع را ایجاد می‌کند و سپس سهام آن صندوق را به سرمایه‌گذاران می‌فروشد.

بدین ترتیب، سهامداران بخشی از صندوق قابل معامله را در اختیار دارند.

اما آن‌ها دارایی اصلی این صندوق را به صورت جداگانه ندارند.

با وجود این، سرمایه‌گذاران ETF که شاخص سهام را پیگیری می‌کنند، می‌توانند سهام‌هایی که این شاخص را تشکیل می‌دهند‌، به صورت جداگانه برای خود خریداری کنند.

پس به طور خلاصه، فرایند سرمایه‌گذاری در ETF سه مرحله دارد:

1. ارائه دهنده ETF سبدی از دارایی‌ها از جمله سهام، اوراق قرضه، کالا یا ارز را در نظر می‌گیرد و سبد خریدی از آن‌ها را با یک نماد یکتا (مشابه نماد شرکت‌های فعال در بورس) ایجاد می‌کند.
2. سرمایه‌گذاران می‌توانند مانند سهام یک شرکت، سهمی از آن سبد را خریداری کنند.
3. خریداران و فروشندگان ETF، درست مثل یک سهام در طول روز آن را معامله می‌کنند.

مزایا و معایب صندوق قابل معامله چیست؟

از مزایای صندوق‌های ETF می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سرمایه‌گذاری آن‌ها بسیار ساده است، زیرا می‌توان در بورس آن‌ها را معامله کرد.

واحدهای آن‌ها ارزان‌تر از صندوق‌های مشترک است و هزینه نسبتاً کمتری دارند.

بازده مشابهی نسبت به سایر صندوق‌ها دارند.

تنوع سهام دارند. صندوق قابل معامله به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که سهام صنایع متنوعی در یک سبد داشته باشند.

برای خرید همه سهام‌های یک سبد خاص، پول و تلاش زیادی صرف می‌شود، اما با کلیک روی یک دکمه، می‌توان ETF را به سبد خرید اضافه کرد.

این صندوق‌ها شفاف هستند. هر کس با دسترسی به اینترنت می‌تواند تغییرات قیمت را برای ETF خاص در بورس جست‌وجو کند. علاوه بر این، منابع صندوق هر روز برای عموم افشا می‌شود، در حالی که این اتفاق ماهانه یا چندماهه برای صندوق سرمایه‌گذاری مشترک رخ می‌دهد.

همان‌طور که گفتیم، معاملات واحدهای صندوق‌های قابل معامله معافیت مالیاتی دارد.

البته، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله معایبی نیز دارند:

برای مثال، در معامله واحدهای ETF، باید هزینه‌های معاملاتی آن را که شامل هزینه کارمزد کارگزاری‌های آنلاین است، پرداخت کرد.

البته این هزینه در معاملات سهام نیز وجود دارد.

مانند هر اوراق بهادار دیگری، قیمت واحدهای ETF نیز تابع عرضه و تقاضای بازار است و ممکن است تحت تأثیر هیجان افراد تازه‌کار قرار بگیرد که البته این موضوع در بازار بورس همواره وجود دارد.

تفاوت ETF با صندوق مشترک و سهام چیست؟

به طور کلی، ETFها نسبت به صندوق‌های مشترک هزینه کمتری دارند و این بخش بزرگی از جذابیت آن‌ها است.

صندوق‌های ETF همچنین مزایایی از قبیل معافیت بالقوه مالیات را به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهند.

معمولاً در یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک گردش مالی بیشتری نسبت به ETF وجود دارد (خصوصاً آن‌هایی که به طور فعال اداره می‌شوند) و معاملات آن می‌تواند منجر به افزایش سرمایه شود.

به همین ترتیب، هنگامی که سرمایه‌گذاران برای فروش صندوق مشترک اقدام می‌کنند، مدیر با فروش اوراق بهادار نقدینگی جمع می‌کند.

در هر سناریو، سرمایه‌گذاران با مالیات درگیر هستند که در ETF به طور بالقوه این مالیات وجود ندارد.

صندوق‌های ETF امروزه رواج بیشتری پیدا کرده‌اند، اما هنوز هم تعداد صندوق‌های مشترک موجود بیشتر است. این دو صندوق ساختارهای مدیریتی مختلفی دارند (به طور معمول برای صندوق‌های مشترک فعال یا اکتیو و برای صندوق‌های قابل معامله منفعل یا پسیو).

مانند سهام، ETFها در بورس معامله می‌شوند و دارای نمادهای یکتایی هستند که این امکان را می‌دهد سهامداران تغییر قیمت آن‌ها را پیگیری کنند.

بررسی و مقایسه صندوق های سرمایه گذاری

صندوق های سرمایه گذاری برای افرادی که دانش و زمان کافی برای فعالیت در بازار بورس را ندارند بهترین گزینه است. صندوق‌‌های سرمایه‌ گذاری نهادهای مالی هستند که مجوز فعالیت خود را از سازمان بورس اخذ نموده و عمدتاً توسط شرکت‌های کارگزاری تأسیس می‌شوند و با استفاده از تخصص و تجربه کارشناسان و متخصصان، مجموع دارایی سرمایه ‌گذاران را مدیریت می‌کنند. این صندوق‌ها تحت مدیریت افراد متخصص در بازار سرمایه فعالیت کرده، وجوه حاصل از فروش واحدهای سرمایه ‌گذاری به عموم مردم را در سبد متنوعی از اوراق بهادار سرمایه ‌گذاری می‌نمایند و از این طریق امکان کسب بازدهی مناسب و کاهش ریسک سرمایه‌ گذاری در بازار خرید وفروش سهام را فراهم می‌نمایند. آن‌ها با پیش بینی بازار و محاسبه روند احتمالی بازار بهترین موقعیت‌ها را انتخاب و دارایی‌های سرمایه ‌گذاران را به نسبت متناسب در بخش‌های مختلف سرمایه گذاری می‌کنند .در این قسمت به بررسی صندوق های سرمایه گذاری و مقایسه آنها با یکدیگر می پردازیم.

انواع صندوق های سرمایه گذاری کدام است؟

صندوق‌های سرمایه ‌گذاری را به‌ واسطه نوع سرمایه ‌گذاری و ترکیب دارایی‌هایی که دارند و اهدافی که دنبال می‌کنند می‌توان دسته ‌بندی کرد. صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، صندوق سرمایه‌گذاری سهامی، صندوق سرمایه‌گذاری مختلط، صندوق قابل معامله (ETF)، صندوق‌های نیکوکاری، صندوق مبتنی بر طلا، صندوق‌های سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان، صندوق‌های سرمایه گذاری پروژه، صندوق سرمایه گذاری نیکوکاری، صندوق سرمایه گذاری جسورانه، صندوق سرمایه گذاری شاخصی و صندوق‌های بازارگردانی ازجمله آن‌ها هستند که در بین آن‌ها صندوق‌های درآمد ثابت، سهامی، مختلط و صندوق قابل معامله (ETF) در اولویت سرمایه‌ گذاری برای سرمایه ‌گذاران هستند.

• صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت: ویژگی این صندوق‌ها در این است که مبالغ سرمایه‌گذاری شده در آن فقط در اوراق بهادار با درآمد ثابت که شامل اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اوراق بهادار رهنی و گواهی‌های سپرده منتشرشده توسط بانک‌ها و مؤسسات مالی دارای مجوز از سوی بانک مرکزی و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود.این نوع از صندوق مناسب افرادی است که ریسک‌ پذیری چندانی ندارند و هدف‌شان از سرمایه‌گذاری، کسب سود دوره‌ای ثابت و مشخص است و البته این نوع صندوق می‌تواند نرخ ریسک و البته سود کمتری نسبت به سایر صندوق‌ها داشته باشد. صندوق‌های معایب سرمایه گذاری در ETF ها با درآمد ثابت گاهی اوقات درآمد ثابت را به حساب سرمایه ‌گذار واریز می‌کنند و گاهی نیز پرداخت سود ندارند و سرمایه‌گذار با افزایش ارزش واحدهای صندوق، سود می‌کند.

• صندوق سرمایه گذاری در سهام: بواسطه سرمایه گذاری در سهام، ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق سهامی، از صندوق‌های درآمد ثابت بیشتر است و بازدهی بیشتری نیز در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. بخش بزرگی از سرمایه این صندوق‌ها در سهام شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌شود. این نوع از صندوق‌ها حداقل 70درصد از دارایی های خود را در سهام سرمایه گذاری می‌کنند و 30درصد باقی مانده را به اختیار مدیر صندوق در سهام، اوراق مشارکت، سپرده بانکی و یا سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری می‌کنند. در واقع سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها به نوعی همان سرمایه ‌گذاری در اوراق بورسی است با این تفاوت که، به دلیل اینکه صندوق بر روی اوراق با درآمد ثابت نیز سرمایه گذاری کرده است، به نوعی ریسک سرمایه گذاری تعدیل می شود.

• صندوق سرمایه گذاری مختلط: این صندوق از لحاظ ریسک پذیری حد میانه‌ای دارد یعنی بین دو نوع دیگر صندوق قرار می‌گیرد. این نوع از صندوق‌ها پتانسیل سودآوری بیشتری نسبت به صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت دارد و به دلیل اینکه بیش از نیمی از دارایی‌هایشان روی سهام سرمایه‌گذاری شده است، سود تضمین شده ندارند اما معمولا ضامن نقد شوندگی دارند. از لحاظ سبد سرمایه‌گذاری این صندوق ها حداکثر 60درصد از دارایی خود را در سهام و حداقل 40درصد از آن را در اوراق با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت یا سپرده بانکی سرمایه‌گذاری می‌کنند.

صندوقETF نیز سازوکاری مشابه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط دارد ولی می‌توان واحدهای آن‌ها را مانند سهام شرکت‌ها معامله کرد، و سهام آن همچون سهام شرکت های عمومی در بورس اوراق بهادار معامله می شود. سرمایه گذاری در اوراق بهادار از جمله فعالیت اصلی این صندوق ها به شمار می رود و عملکرد هر صندوق به عملکرد دارایی پشتوانه آن بستگی خواهد داشت.

به طور کلی، این صندوق‌ها در سه دسته از ابزارهای مالی سرمایه ‌گذاری می‌کنند که عبارتند از:

• اوراق دارایی (سهام)
• اوراق بدهی (اوراق قرضه شرکتی)
• اوراق مشارکت دولتی (بدون ریسک)

ازجمله مهمترین ویژگی‌های این صندوق ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• به‌صورت آنلاین در بورس قابل معامله هستند
• خریدوفروش آن‌ها معاف از مالیات است.
• دربرگیرنده تمامی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیگر است. (درآمد ثابت – سهامی – مختلط – طلا – شاخصی و …)
• تأسیس و فعالیت آن‌ها تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار است، بنابراین شفافیت اطلاعاتی قابل‌توجهی دارند.
• ترکیب دارایی‌های صندوق‌های بورسی
• تفاوت اصلی EFT با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک افزایش نقد شوندگی با بهره‌گیری از پتانسیل بازار بورس است.

مزایای سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری چیست؟

سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری دارای مزایای مختلفی است که اگر بخواهیم فهرست ‌وار به آن‌ها اشاره کنیم، شامل موارد زیر می‌شود:

• مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها

• سرمایه گذاری آسان

• تبدیل سرمایه های خرد به سرمایه‌گذاری‌ کلان

آیا صندوق های سرمایه گذاری امن و قابل اطمینان هستند؟

صندوق های سرمایه گذاری بدون دریافت تاییدیه از سازمان بورس نمی‌توانند فعالیت کنند. همچنین تضمین نقد شوندگی در اغلب صندوق‌ها وجود دارد. از دیگر ویژگی‌هایی که علاوه بر نظارت سازمان بورس و تضمین نقدشوندگی توسط بانک‌ها و بیمه‌ها، باعث افزایش اطمینان خاطر به صندوق های سرمایه گذاری می‌شود می‌توان به بازدهی مناسب با ریسک کم و به مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها توسط کارشناسان و متخصصان اشاره کرد. این نکته نیز لازم به ذکر است که عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری از لحاظ ماهیت با موسسات مالی و اعتباری که در سالیان گذشته سرمایه مردم را جذب کرده و در نهایت با برنگرداندن اصل سرمایه باعث وارد شدن خسارت مالی و سلب اطمینان از مردم شدند، بسیار متفاوت است. فعالیت صندوق های سرمایه گذاری تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار است و ارتباطی با موسسات و صندوق‌های قرض الحسنه که بدون مجوز بانک مرکزی فعالیت می‌کردند، ندارند.

مزایای صندوق های سرمایه گذاری

مزایای صندوق سرمایه گذاری عبارتند از:

تنوع: صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری از تنوع زیادی برخوردارند و به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. هر کدام از این انواع صندوق برای گروه خاصی از افراد مناسب هستند. به عنوان مثال بعضی از صندوق‌ها برای کسانی مناسب‌اند که ریسک‌پذیری بالایی دارند و می‌خواهند با پذیرش ریسک بیشتر فرصت بهره بردن از سودهای بالاتر را برای خود فراهم کنند؛ بعضی دیگر از صندوق ها مناسب افرادی است که مایل هستند از سرمایه‌گذاری خود سود منظم و ثابت دریافت کنند. بعضی دیگر از صندوق‌ها نیز مناسب افرادی است که ریسک‌پذیری در حد متوسطی دارند.

مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها: صندوق‌های سرمایه‌گذاری توسط افراد متخصص مدیریت می‌شوند که سرمایه را در بازارهای مالی مختلف به جریان می‌اندازند. این بدین معناست که دارایی‌های سرمایه‌گذاران به صورت حرفه‌ای مدیریت می‌شود.

شفافیت اطلاعات مالی: ارزش دارایی‌های سرمایه‌گذاری شده در صندوق‌های سرمایه‌گذاری به طور مرتب اعلام و منتشر می‌شود. این یعنی کارنامه صندوق‌های سرمایه‌گذاری شفاف و قابل اعتماد است. این شفافیت بسیار بالای صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که باعث شده سرمایه‌گذاران مختلف از هر قشری به این صندوق‌ها جذب و در آن‌ها سرمایه‌گذاری کنند.

بازدهی مناسب: به عنوان یکی از مهم‌ترین مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق سرمایه گذاری، می‌توان به بازده مناسبی اشاره کرد که صندوق در ازای مقدار ریسک هر سرمایه‌گذار برای او به ارمغان می‌آورد. 150 درصد بازده مثبت، متوسط بازدهی صندوق های سرمایه گذاری در سال 99 بوده است.

به حداقل رساندن ریسک: این صندوق ها برای کم کردن ریسک سرمایه گذاری، سرمایه سرمایه گذاران را در بازارهای مختلفی به جریان می‌اندازند. بنابراین خرید واحدهای سرمایه‌گذاری یک صندوق سرمایه‌گذاری، به منزله سرمایه گذاری در ده‌ها شرکت مختلف در آن واحد است.

تبدیل سرمایه های خرد به سرمایه‌گذاری‌ کلان: صندوق ها با تجمیع سرمایه های خرد و تبدیل آن به یک سرمایه کلان، قدرت سرمایه گذاری در مقیاس بزرگ را پیدا می‌کنند و از مزایای آن بهره‌مند می‌شوند.

سرمایه گذاری آسان: شروع سرمایه گذاری تنها نیازمند ثبت نام در یک صندوق است. بعد از این بقیه کارها توسط کارشناسان و متخصصان آن صندوق انجام می‌شود.

نقدشوندگی بالا: نقدشوندگی بالا، یکی دیگر از مزایای بسیار مهم صندوق های سرمایه گذاری است.

ضامن نقد‌شوندگی: یکی از ارکان و مزایای صندوق‌ سرمایه ‌گذاری، ضامن نقد شوندگی است. وجود یک شرکت حقوقی باعث می‌شود که نقدشوندگی واحدهای یک صندوق سرمایه‌گذاری افزایش پیدا کند. این امر باعث می‌شود تا سرمایه‌گذار بتواند تحت هر شرایطی واحدهای سرمایه‌گذاری خود را به فروش برساند.

معرفی سایت‌های صندوق سرمایه گذاری

اکثر صندوق‌های سرمایه گذاری یک وب سایت مختص به خود صندوق را دارند. شما در سایت صندوق‌های سرمایه گذاری می‌توانید اطلاعاتی از قبیل قیمت صدور، قیمت ابطال، تعداد واحدهای در اختیار سرمایه گذاران، مدیران سرمایه گذاری صندوق و همچنین اساسنامه و امیدنامه صندوق را مشاهده نمایید. قیمت صدور یعنی قیمتی که اگر بخواهید یک واحد صندوق را خریداری کنید، باید بپردازید. قیمت ابطال نیز یعنی قیمتی که اگر بخواهید یک واحد سرمایه گذاری صندوق را به فروش برسانید، به دست می‌آورید.

برای پیدا کردن صندوق سرمایه گذاری مورد نظرتان می‌توانید از سایت شرکت «فناوری مدیریت بورس تهران» به آدرس «www.fipiran.com» استفاده کنید. در این سایت، اطلاعات مختلفی راجع به صندوق‌های سرمایه گذاری وجود دارند که با استفاده از آنها می‌توانید بازدهی صندوق‌های مختلف را در بازه‌های زمانی متفاوت مورد بررسی قرار دهید، صندوق‌ها را از جهت‌های مختلف با یکدیگر مقایسه کرده و در نهایت صندوق مناسب با ویژگی‌های خودتان را انتخاب کنید.

کلام آخر

بهترین صندوق سرمایه گذاری برای هر فرد متفاوت است چرا که هر کدام از انواع مختلف صندوق‌ها برای گروه خاصی از افراد مناسب هستند. از بین چند عامل مختلف که برای انتخاب بهترین صندوق سرمایه گذاری باید در نظر گرفت، ریسک پذیری اولین عامل است. میزان بازدهی صندوق در گذشته دیگر عاملی است که باید مورد بررسی قرار بگیرد. نتیجه این بررسی‌ها مشخص می‌کند که بهترین صندوق برای هر فرد کدام است.