دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز چیست؟
حذف بانک ها، واسطه ها و سازمان های متمرکز از دنیای مالی؛ دیفای (DeFi) برای تحقق این آرمان کار می کند. در این مطلب به بیان ساده هرآنچه را که باید درباره حوزه مدیریت مالی غیرمتمرکز بدانید توضیح می دهیم.
امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) چیست؟
امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance) یا همان دیفای به مجموعه ای از برنامه های کاربردی اشاره دارد که می توانند امور مالی مهمی مانند دریافت وام و معاملات مالی را به صورت غیرمتمرکز و بدون نیاز به واسطه انجام دهند. به عبارت دیگر، دیفای یک پروژه نیست، بلکه یک اکوسیستم از صدها پروژه گوناگون است که همه آنها خدمات مالی غیرمتمرکز ارائه می دهند.
مدت هاست که بانک ها و سازمان های متمرکز بر دنیای مالی تسلط دارند. امروزه اگر بخواهید وام بگیرید، خریدوفروش کنید و یا اقساط و مالیات خود را پرداخت کنید، مجبور هستید به بانک، دولت یا دیگر سازمان های متمرکز مراجعه کنید. در تمام جهان، مردم هر لحظه به دولت ها اعتماد می کنند با این فرض که دولت ها پاک هستند و با کمک آنها از ارزش پول های ملی محافظت می شود. مردم دنیا به بانک ها اعتماد می کنند با این فرض که امانتدارِ درست کارِ پول هایشان هستند. هر لحظه به شرکت های واسطه اعتماد می کنند با این امید که خدمات مالی بدون نقص دریافت کنند.
اما تاریخ نشان داده است واسطه های متمرکز می توانند مرتکب فساد یا خطای غیرعمدی شوند. حوزه امور مالی غیرمتمرکز آمده است تا با استفاده از بلاک چین و مفهوم عدم تمرکز، فساد، خطای غیرعمدی و نیاز به اعتماد متمرکز را از بین ببرد.
دیفای (DeFi) یا مدیریت مالی غیرمتمرکز چیست؟
همچنین می توانیم دیفای را این گونه تعریف کنیم: جنبشی برای ایجاد یک اکوسیستم خدمات مالی متن باز، بدون نیاز به مجوز و شفاف که برای همه قابل دسترسی است و بدون واسطه مرکزی کار می کند. به این ترتیب، کاربر کنترل کامل بر دارایی خود دارد و با اکوسیستم ازطریق برنامه های غیرمتمرکز (Dapp ها) ارتباط برقرار می کند. دیفای با هدف بزرگی که دارد می تواند در کنار بلاک چین به عنوان یکی از نوآوری های امیدوارکننده عصر دیجیتال در نظر گرفته شود.
مزایای اصلی دیفای چیست؟
دنیای مالی سنتی به نهادهایی مانند بانک (به عنوان واسطه) و دادگاه (به عنوان داور) وابسته است. برنامه های دیفای اما به هیچ واسطه یا داوری نیاز ندارند. این کدِ برنامه نویسی است که چگونگی حل و فصل اختلافات احتمالی را مشخص می کند. از همه مهم تر، کاربران بر دارایی های خود کنترل و نظارت کامل دارند. در آرمان شهر دیفای هیچ کس نمی تواند پول شما را مصادره کند، بر امور مالی زندگی تان نظارت داشته باشد یا از معامله شما با فرد دیگری جلوگیری کند. همچنین فساد و سرقت به حداقل می رسد، چون همه چیز برای همه شفاف است. علاوه بر ازبین رفتن واسطه ها، استفاده از دیفای می تواند هزینه ها را کاهش دهد و امکان ایجاد یک سیستم مالی آسیب ناپذیر را فراهم کند. اگرچه حذف بانک ها و سازمان های متمرکز از دنیای مالی به این سادگی ها امکان پذیر نیست، اما به نظر می رسد در آغاز یک جریان قدرتمند قرار داریم. به لطف بلاک چین می توان به پیشرفت حوزه امور مالی غیرمتمرکز امیدوار بود. داده روی بلاک چین ذخیره شده و بین تمام افرادی که به شبکه متصل هستند پخش می شود. با این فناوری، احتمال تغییر اطلاعات، سانسور یا از کار افتادن سیستم تقریباً از بین می رود.
بلاک چین در دیفای
یکی دیگر از مزیت های چنین اکوسیستمی، دسترسی آسان تمام افراد به خدمات مالی است، به خصوص افرادی که نمی توانند از سیستم مالی فعلی استفاده کنند. ازآنجاکه سیستم مالی سنتی به سودآوری واسطه ها وابسته است، در جوامع کم بضاعت این خدمات به درستی ارائه نمی شود. بااین حال، با دیفای همه می توانند با هزینه بسیار پایین از خدمات مالی استفاده کنند.
کاربردهای DeFi
اغلب بخش های دنیای مالی می توانند از مزایای دیفای بهره مند شوند، اما امروزه دیفای یا امور مالی غیر مترمکز بیشتر فعالیت های این حوزه در سه بخشِ کلی خلاصه می شود:
- دریافت وام و وام دهی
پروتکل های وام دهی غیرمتمرکز یکی از محبوب ترین برنامه های کاربردی اکوسیستم دیفای هستند. وام دهی و دریافت وام به صورت آزاد و غیرمتمرکز مزیت های زیادی نسبت به سیستم اعتباری سنتی دارد. ازجمله ویژگی های جالب پلتفرم های وام دهی مبتنی دیفای یا امور مالی غیر مترمکز بر بلاک چین می توان به پرداخت فوری، امکان وثیقه گذاری با دارایی های دیجیتال و نیاز نداشتن به چک های اعتباری اشاره کرد. در این سیستم ها، تأمین کنندگان نقدینگی با قراردادن دارایی های خود در پلتفرم می توانند سود دریافت کنند و افراد دیگر می توانند از آن نقدینگی وام بگیرند. از آنجا که این خدمات روی بلاک چین های عمومی عرضه می شود، نیاز به اعتماد به حداقل می رسد و شفافیت بسیار بالایی برقرار خواهد شد. به طور کلی، سیستم های وام دهی غیرمتمرکز ریسک طرف قرارداد را کاهش می دهند و باعث می شوند این کار ارزان تر و سریع تر باشد و افراد بیشتری از آن استفاده کنند. - خدمات بانکی پولی
با توجه به اینکه برنامه های DeFi طبق تعریف، برنامه های مالی هستند، خدمات بانکی پولی یکی از کاربردهای بدیهی این برنامه ها است. این خدمات می تواند شامل صدور استیبل کوین ها (Stable Coins - ارزهای دیجیتال باثبات)، رهن و بیمه نامه باشد. با درنظرگرفتن روند بالغ شدن صنعت بلاک چین، تمرکز زیادی بر ایجاد استیبل کوین هایی وجود دارد که مانند تتر ارزش ثابت داشته باشند و درعین حال غیرمتمرکز هم باشند. استیبل کوین به نوعی از ارزهای دیجیتال گفته می شود که دارای پشتوانه یک دارایی یا کالای پایدار مانند دلار است. مثلاً یک ارز دیجیتال باثبات دلاری (مثل تتر) پشتوانه دلار دارد و ارزش آن همواره یک دلار است. در مورد خدمات اعتباری، در سیستم سنتی به دلیل وجود واسطه های فراوان، فرایند ثبت رهن و وثیقه بسیار پرهزینه و زمان بر است. با بهره مندی از قراردادهای هوشمند، هزینه های حقوقی و پذیره نویسی به طور چشم گیری کاهش پیدا می کند. از طرف دیگر، صدور بیمه روی بلاک چین نیاز به واسطه ها را از بین می برد و ریسک نقض بیمه نامه را تا دیفای یا امور مالی غیر مترمکز حد زیادی کاهش می دهد. به این ترتیب، با حفظ کیفیت خدمات، مبلغ بیمه نامه می تواند کمتر شود. - صرافی های غیرمتمرکز
به عقیده صاحب نظران، صرافی های غیرمتمرکز در آینده حوزه معاملات مالی نقش انکارناپذیری خواهند داشت و این صرافی ها خود شامل دیفای می شوند. در صرافی های غیرمتمرکز که روی بلاک چین کار می کنند، معامله گران می توانند دارایی های دیجیتال را بدون واسطه و به شکل مستقیم خریدوفروش کنند. این معاملات از کیف پول شخصی کاربران انجام می شود. ازآنجاکه یک سازمان متمرکز نمی تواند کنترلی بر فرایندهای صرافی داشته باشد، کارمزد معاملات بسیار ناچیز است؛ اگرچه هنوز درباره کارمزد تراکنش های خودِ شبکه چالش هایی وجود دارد. همچنین، می توان از فناوری بلاک چین برای صدور و ارائه مالکیت تعداد زیادی از ابزارهای مالی بهره برد. این برنامه ها با ایجاد بستری غیرمتمرکز، نیاز به اعتماد به سازمان های امانتدار را از بین می برند و با کمک فناوری دفتر کل توزیع شده، یک نقطه شکست یکتا ندارند که احتمال حمله به آنها وجود داشته باشد. برای مثال، در حوزه دیفای می توان ابزارها دیفای یا امور مالی غیر مترمکز و منابعی را برای عرضه توکن های سهامی (اوراق بهادار) ارائه داد که با آنها افراد و کسب وکارها می توانند برای دارایی هایی مثل سهام و املاک، ارز دیجیتال ایجاد کنند و پارامترهای دلخواه خود را برای آن در نظر بگیرند. بازارهای مشتقه (قراردادهای آتی و اختیار) و همچنین بازارهای پیش بینی (مانند آگر) هم می توانند زیرمجموعه دیفای باشند.
برنامه های دیفای کجا اجرا می شوند؟
هسته اصلی حوزه امور مالی غیرمتمرکز قرارداد هوشمند است، چون برنامه های غیرمتمرکز به وسیله آن کار می کنند. بنابراین، بلاک چین هایی که میزبان قراردادهای هوشمند هستند، می توانند میزبان برنامه های دیفای هم باشند. درحالی که قراردادهای معمولی برای مشخص کردن رابطه افرادی که درگیر قرارداد هستند از مواد قانونی استفاده می کنند، یک قرارداد هوشمند از کدهای کامپیوتری بهره می برد. به لطف بلاک چین، یک قرارداد هوشمند پس از پیاده سازی ضمانت اجرایی خواهد داشت. توسعه دهنده شرایط اجرای قرارداد را در کد تعیین می کند و پس از ثبت کردن آن روی بلاک چین، حتی خود او هم نمی تواند جلوی اجرای قرارداد را بگیرد.
استفاده از قراردادهای هوشمند سریع تر و آسان تر است و ریسک کمتری برای طرفین دارد. از طرف دیگر، قراردادهای هوشمند هنوز با چالش های حقوقی دست وپنجه نرم می کنند و به عنوان مثال، هنوز مراجع قانونی یک قرارداد هوشمند مالکیت خانه را به رسمیت نمی شناسند. همچنین، ازآنجاکه قراردادهای هوشمند قابل توقف نیستند، وجود باگ یا کد مخرب می تواند موجب خطر شود. اتریوم درحال حاضر بزرگ ترین پلتفرمی است که پروژه های دیفای می توانند روی آن کار کنند. بدون اغراق می توان گفت در مقطع فعلی بلاک چین اتریوم میزبان بیش از 70٪ کل اکوسیستم دیفای است. به جز اتریوم، ایاس، تزوس، ترون، کاردانو، نئو، الگورند و ده ها بلاک چین دیگر قادر هستند برنامه های حوزه امور مالی غیرمتمرکز را میزبانی کنند.
دیفای با چه چالش هایی روبه رو است؟
مهم ترین چالش هایی که دیفای با آن روبه رو است، عبارت اند از:
سرعت
بلاک چین ها در مقطع فعلی کندتر از رقبای متمرکز خود هستند و این روی کار برنامه های غیرمتمرکز هم تأثیر می گذارد. به عنوان مثال، اتریوم، عمده ترین میزبان پروژه های دیفای، اکنون فقط می تواند 14 تراکنش در ثانیه پردازش کند. البته با وجود راهکارهای مقیاس پذیری گوناگون و پیشرفت های بالقوه، به احتمال فراوان این مشکل در آینده نزدیک حل خواهد شد. گفتنش خالی از لطف نیست که همین حالا ده ها پروژه دیفای روی همین بلاک چین های آهسته هم به خوبی کار می کنند.
احتمال خطا از سمت کاربر؛ دیفای یا امور مالی غیر مترمکز هرکس مسئول دارایی خود است
همان طور که گفتیم، دیفای واسطه های مالی را از بین می برد و تمام مسئولیت را به خود کاربران واگذار می کند. به عنوان مثال، اگر رمز حساب بانکی خود را گم کنید، می توانید با مراجعه به بانک حساب خود را بازیابی کنید، اما در بلاک چین های باز مانند اتریوم، هویت با یک دیفای یا امور مالی غیر مترمکز رشته متنی از حروف و اعداد به نام «کلید خصوصی» (Private Key) تعیین می شود که اگر آن را گم کنید، دسترسی به موجودی کیف پول خود را برای همیشه از دست خواهید داد. همچنین، تراکنش های بلاک چین های باز برگشت ناپذیر هستند و این یعنی اگر مبلغی به کیف پول اشتباهی واریز کنید، احتمالاً دیگر دستتان به آن مبلغ نخواهد رسید. به همین دلیل، کاربرانِ حواس پرت در زمان کار با دیفای در خطر هستند.
تجربه کاربری بد
درحال حاضر، استفاده از حوزه دیفای کمی برای کاربران تازه کار پیچیده است و برنامه های فعلی هنوز آن طور که باید رابط کاربری خوبی ندارند. برای یک کاربر عادی حریم خصوصی و عدم تمرکز اولویت اول نیست. آسان بودن کار با این حوزه می تواند انگیزه ای باشد برای کاربران تا سیستم های متمرکز را رها کنند، اما بدون یک رابط کاربری مناسب و دسترسی آسان، برنامه های غیرمتمرکز ازنظر تعداد کاربر نمی توانند حرفی برای گفتن داشته باشند. توسعه نرم افزارهای موبایل برای برنامه های حوزه دیفای مهم ترین مسئله ای است که درباره تجربه کاربری باید به آن توجه شود.
جمع بندی
امور مالی غیرمتمرکز یک حوزه گسترده است که تلاش می کند با حذف واسطه ها خدمات مالی موردنیاز افراد را ارائه کند. با کمک این حوزه می توانیم به سمت یک سیستم مالی آزادتر حرکت کنیم؛ سیستمی که در تمام جهان قابل دسترس است و مانع از فساد، سانسور و تبعیض می شود. برنامه های غیرمتمرکز دیفای روی بلاک چین هایی که میزبان قرارداد هوشمند هستند، اجرا می شوند. اتریوم درحال حاضر بزرگ ترین میزبان دیفای است. پتانسیل دیفای برای رقم زدن آینده ای متفاوت به شدت بالا است؛ آینده ای که ما بدون نیاز به بانک ها و شرکت های واسطه امور مالی خود را مدیریت می کنیم و بر دارایی خودمان اختیار کامل داریم.
دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز چیست؟
اما بازارهای غیرمتمرکز هیچ اداره، ارگان، شرکت یا بانکی بر کارکرد و روند آنها مدیریت نمیکند، بهطور مثال دیفای یک سیستم مالی غیرمتمرکز است.
سالهای زیادی است که بانکها و سازمانهای متمرکز بر دنیایی مالی تسلط دارند؛ یعنی اگر قرار باشد وام بگیریم یا خریدوفروش کنیم و یا اقساط و مالیات خود را پرداخت کنیم، بایستی حتماً به بانک یا سازمان دولتی مرتبط با آن مراجعه کنیم به امید اینکه آنها امانتدار و مطمئن هستند، اما امکان هر چیزی وجود دارد از فساد گرفته تا اختلاس یا خطاهای غیر عمد؛
پس بایستی بدانید که امور مالی غیرمتمرکز آمده اند تا با استفاده از بلاک چین، خطای غیرعمدی و نیاز به اعتماد متمرکز را از بین دیفای یا امور مالی غیر مترمکز ببرد. پس شما هم برای اینکه از این بازار پرسود عقب نمانید، باید ارزهای دیفای را بخرید. پیشنهاد ما به شما صرافی کوینکس است که اکثر ارزهای دیفای مشهور را داشته و شما براحتی می توانید آنها را خریداری کرده و در کیف پول خود نگه داری کنید.
امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) چیست؟
امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance) که به آن دیفای هم میگویند به مجموعهای از برنامههای کاربردی اشاره دارد که میتواند امور مالی مهم را بهصورت غیرمتمرکز و بدون نیاز بهواسطه انجام دهد. مثلاً دریافت وام و معاملات مالی یا بهصورت عامیانه جنبشی برای ایجاد یک اکوسیستم خدمات مالی متنباز، بدون نیاز به مجوز و شفاف که برای همه قابلدسترسی است و بدون واسطه مرکزی کار میکند.
با این حساب کاربر کنترل کامل بر دارایی خود دارد و با اکوسیستم از طریق برنامههای غیرمتمرکز (Dappها) ارتباط برقرار میکند. دیفای میتواند در کنار بلاک چین بهعنوان یکی از نوآوریهای امیدوارکننده عصر دیجیتال در نظر گرفته شود.
مزایای اصلی دیفای چیست؟
دیفای مزایای بیشماری دارد که تعدادی از آنها را برای شما توضیح میدهیم.
عدم نیاز دیفای به داور یا واسطه جهت حل مشکلات. درواقع این کد برنامهنویسی است که مشکلات را برطرف میکنند و مشکلات احتمالی را بررسی میکنند و البته کاربران داراییهای خود را کنترل و نظارت میکنند.
هیچکس نمیتواند دارایی شمارا مصادره کند، یا اینکه بر امور مالی زندگیتان نظارت داشته باشد، شمارا کنترل کند، یا از انجام معامله شما جلوگیری کند یا مواردی مثل اختلاس و فساد به حداقل میرسد، زیرا تمام جزئیات بهصورت شفاف هستند. علاوه بر از بین بردن واسطهها، استفاده از دیفای میتواند باعث کاهش هزینهها شود و باعث ایجاد یک سیستم مالی آسیبناپذیر میشود.
به لطف شبکه بلاک چین به پیشرفت حوزه امور مالی غیرمتمرکز امیدوار بود. داده روی بلاک چین ذخیرهشده و بین تمام افرادی که به شبکه متصل هستند پخش میشود. با دیفای یا امور مالی غیر مترمکز این فناوری، احتمال تغییر اطلاعات، سانسور یا ازکار افتادن سیستم تقریباً از بین میرود.
مهمترین مزیتی که این بازار دارد این است که دسترسی آن برای تمامی افراد آسان است.
کاربردهای DeFi
خوب است بدانید اغلب بخشهای مالی میتوانند از مزایای دیفای بهرهمند شوند؛ اما امروزه بیشتر فعالیتهای این حوزه به سه بخش کلی خلاصهشده است که این بخشها شامل:
دریافت وام و وامدهی
یکی از محبوبترین پروتکلهای دیفای وامدهی آن است. وامدهی و دریافت وام بهصورت آزاد و غیرمتمرکز مزیتهای زیادی نسبت به سیستم اعتباری سنتی دارد. البته که پلتفرم وامدهی ویژگیهای فراوانی دارد که شامل پرداخت فوری، امکان وثیقه گذاری با داراییهای دیجیتال و نیاز نداشتن به چکهای اعتباری است.
سیستم دریافت وام و وامدهی به این صورت است که تأمینکنندگان نقدینگی با قرار دادن داراییهای خود در پلتفرم میتوانند سود دریافت کنند و افراد دیگر میتوانند از آن نقدینگی وام بگیرند. ازآنجاییکه این خدمات روی شبکه بلاک چین عمومی عرضه میشود، از شفافیت بسیار بالایی برخوردار است.
بهطورکلی تأمینکنندگان نقدینگی با قرار دادن داراییهای خود در پلتفرم میتوانند سود دریافت کنند و افراد دیگر میتوانند از آن نقدینگی وام بگیرند.
خدمات بانکی پولی
با توجه به اینکه دیفای طبق تعاریف گفتهشده برنامههای مالی هستند، خدمات بانکی پولی یکی از اصلیترین کاربردهای این برنامه است که این خدمات میتواند شامل صدور استیبل کوینها (Stable Coins – ارزهای دیجیتال باثبات)، رهن و بیمهنامه باشد.
در تعریف استیبل کوین باید گفت: بهنوعی از ارزهای دیجیتال گفته میشود که دارای پشتوانه یک دارایی یا کالای پایدار مانند دلار است. با رشد و گسترش شبکه بلاک چین تمرکز زیادی بر ایجاد استیبل کوینها وجود دارد که مانند تتر ارز ثابت داشته باشد و درعینحال غیرمتمرکز باشد.
در خدمات اعتباری در سیستم سنتی به دلیل وجود واسطههای فراوان وثیقههای پرهزینه و زمانبر بودن مراحل ثبت رهن میتوانید با استفاده از قراردادهای هوشمند هزینههای حقوقی و پذیرهنویسی بهطور چشمگیری کاهش پیدا میکند.
همچنین صدور بیمه روی بلاک چین نیاز بهواسطه ها را از بین میبرد و ریسک نقض بیمهنامه را تا حد زیادی کاهش میدهد. بهاینترتیب، با حفظ کیفیت خدمات، مبلغ بیمهنامه میتواند کمتر شود.
جمعبندی
امور مالی غیرمتمرکز یک موضوع بسیار گسترده است که در تلاش است با حذف واسطهها خدمات مالی موردنیاز افراد را ارائه دهد که با استفاده از این میتوانیم به سمت یک سیستم مالی آزادتر حرکت کنیم؛ درواقع سیستمی که در تمام جهان قابلدسترس است و مانع از فساد، سانسور و تبعیض میشود. برنامههای غیرمتمرکز دیفای روی بلاک چینهایی که میزبان قرارداد هوشمند هستند، اجرا میشوند. مثل اتریوم
خوب است بدانید دیفای پتانسیل رقم زدن آینده را دارد؛ که ما بدون نیاز به بانکها و شرکتهای واسطه، امور مالی خود را مدیریت کنیم و بر دارایی خودمان اختیارداشته باشیم.
پیش بینی آینده دیفای؛ آینده امور مالی غیر متمرکز چه میشود؟
برنامههای امور مالی غیر متمرکز، برنامههایی هستند که بر اساس بلاکچین فعالیت میکنند و نیازی به نظارت نهادها و سازمانها ندارند. امور مالی غیر متمرکز یا “DeFi” که به تازگی در دنیای ارزهای دیجیتال مطرح شدهاند، قابلیت و خدمات ویژهای را در قالب پروژههای مختلف در اختیار کاربران قرار میدهند. بسیاری از کارشناسان این حوزه اعتقاد دارند که آینده دیفای با توجه به این پروژهها و تکنولوژیهایی که استفاده میکند بسیار روشن خواهد بود.
مسیری که دیفای برای پیشرفت خود طی خواهد کرد هنوز تکمیل نشده است. هرچند همین میزان امکانات فعال شده در آن نیز توانسته فضای هیجانانگیزی را برای کاربران فراهم کند. آینده امور مالی غیر متمرکز یا همان دیفای تا حد زیادی به شناخته شدن این مفهوم در بازار بین کاربران مختلف، پیشرفت پروژههای آن و مواردی از این قبیل بستگی دارد. در ادامه این مقاله به بررسی مفهوم دیفای و آینده آن خواهیم پرداخت.
امور مالی غیر متمرکز
تمام پلتفرمها، پروژهها و خدماتی که به کمک بلاکچین فعالیت میکنند و عامل واسطه یا شخص سوم را از امور مالی سنتی حذف میکنند، امور مالی غیر متمرکز یا دیفای میگویند. دیفای (Decentralized Finance) یا امور مالی غیر متمرکز از لحاظ مفهومی کاملا در نقطه مقابل بازارها و امور مالی سنتی قرار دارد. اگر یک محصول مالی غیر متمرکز را روی شبکه بلاکچین راهاندازی کنیم، در واقع یک برنامه غیر متمرکز ایجاد کردهایم. این برنامهها و به طور کلی این سیستم، کنترل و نظارت مؤسسات مالی و بانکها را روی سرمایه کاربران و محصولات مالی از بین خواهد برد.
برای بررسی آینده دیفای بهتر است ابتدا با مفهوم آن به خوبی آشنا شوید. پلتفرمهای دیفای که انواع مختلفی دارند، امکانات و کاربریهای خاص و جدیدی را در اختیار کاربران خود قرار میدهند که استیکینگ ارز دیجیتال یکی از آنها است. همچنین دریافت وام، ترید و معاملات ارزهای دیجیتال، والت ارز دیجیتال، تولید یک رمز ارز و… جزو محصولات مالی دیگری هستند که با عرضه دیفای دستخوش تغییر شدهاند. این امکانات باعث میشوند تا فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال شکل جدیدی داشته باشد.
حرکت امور مالی متمرکز به سمت دیفای
بازارهای مالی موجود که به بازارهای مالی متمرکز معروف هستند عموما فضای محدودی را در اختیار کاربران قرار میدهند. کنترل و مدیریتی که سازمانها و نهادهای نظارتی به عنوان شخص ثالث روی دارایی کاربران و فعالیتهای آنها دارند در برخی مواقع دردسرساز میشود. اکثر سرویسهای مالی متمرکز دارای سرعت پایینی بودند و احتمال خطای انسانی جزو خطراتی بود که همیشه کاربران آنها را تهدید میکرد. تمام این موارد جزو اموری هستند که در آینده دیفای بهبود خواهند یافت.
برای مثال میتوانید وام گرفتن یک کاربر از یکی از بانکهای مرکزی را تصور کنید. دوندگی زیاد، سرعت پیشروی بسیار پایین، لزوم استفاده از وثیقه، داشتن سرمایه اولیه و… جزو مواردی هستند که ممکن است مانع موفقیت شما شوند. در صورتی که گرفتن وام کریپتو بدون نیاز به داشتن وثیقه و سرمایه اولیه و در مدت زمانی کوتاه از طریق پلتفرمهای دیفای امکان پذیر خواهد بود. نکته مهمی که در رابطه با بررسی آینده دیفای باید به آن توجه کرد، حذف کارمزدهایی است که سازمانها و نهادهای مالی متمرکز از کاربران خود بابت ارائه خدمات مالی دریافت میکنند. لذا شما حین استفاده از خدمات مالی غیر متمرکز مجبور به پرداخت هیچ هزینه اضافی نخواهید بود.
تغییرات امور مالی غیر متمرکز
وام دهی پلتفرم میکردائو (MakerDAO) جزو اولین اتفاقاتی بود که امور مالی غیر متمرکز را بین کاربران دنیای کریپتو بر سر زبانها انداخت. این پروژه اولین پلتفرم غیر متمرکزی بود که توانست طرفداران زیادی پیدا کند و افراد را نسبت به آینده دیفای امیدوار کند. کمی بعد در سال ۲۰۲۰ پلتفرم کامپاند فایننس (Compound Finance) به عنوان یکی دیگر از پلتفرمها ارائه دهنده خدمات مالی غیر متمرکز به مردم معرفی شد.
قابلیت استخراج نقدینگی (Liquidity Mining) یکی از اصلیترین امور مالی غیر متمرکزی بود که در پروژه کامپاند ارائه میشود. زمانی که کاربران متوجه شدند بدون نیاز به انجام معاملات سنتی در سیستمهای بانکی و تنها با ذخیره کردن دارایی خود در پلتفرمهایی این چنینی میتوانند کسب درآمد کنند، نسبت به آینده دیفای نگاه خوشبینانهتری پیدا کردند. مفهوم ییلد فارمینگ (Yield Farming) نیز در همین راستا ایجاد شد. کاربران با استفاده از این قابلیت میتوانستند داراییهای خود را در پلتفرمهای دیفای سپرده گذاری کنند و در ازای آن سود و پاداش (توکن بومی همان پلتفرم) دریافت کنند.
کمی بعد از این اتفاقات، مقاله کاملی درباره امور مالی غیر متمرکز، ریسکهای موجود ، فرصتهای سرمایه گذاری در آن و به طور کلی آینده دیفای از روزنامه معتبر واشنگتن پست (Washington Post) منتشر شد؛ بنابراین روز به روز افراد بیشتری به فعالیت در این حوزه علاقهمند میشدند. مخصوصا با وجود قابلیتهای جذابی مثل استخراج نقدینگی، ییلد فارمینگ، بازیهای مبتنی بر بلاکچین و … نیز این علاقه در کاربران چند برابر شد.
حدودا در ماه سپتامبر همان سال، گزارش دیگری از طریق مجله معتبر بلومبرگ (Bloomberg) منتشر شد که بیان میکرد پروژههای دیفای، حدودا دو سوم از بازار ارزهای دیجیتال را از آن خود کردهاند. حال در شرایط کنونی، پروژههای امور مالی غیر متمرکز در جایگاه خوبی بین کاربران بازار ارزهای دیجیتال قرار دارند و آینده دیفای نیز تصویر روشن خواهد بود.
پروژههای حوزه دیفای
انسان با ساخت ارز دیجیتال به فکر ایجاد جایگزینی برای پول سنتی افتاد و حالا با ایجاد امور مالی غیر متمرکز در پروژههای مختلف به فکر ایجاد جایگزینی برای سیستم سنتی بانکداری افتاده است. اگر پروژهها و کاربردهای امور مالی غیرمتمرکز را به خوبی بشناسید و با کارکرد آنها آشنا باشید، نگاه بازتر و درستتری به آینده دیفای خواهید داشت. به طور کلی پروژههای دیفای شامل این چند دسته میشوند:
- صرافیهای غیرمتمرکز ارز دیجیتال
- پلتفرمهای وام دهی
- پلتفرمهای سپرده گذاری و ییلد فارمینگ
- پلتفرمهای پیش بینی
درباره پلتفرمهای سپرده گذاری کمی قبل صحبت کردیم. صرافیهای غیر متمرکز نیز که در مقابل صرافیهای متمرکزی مثل بایننس (Binance) قرار دارند، تحت نظارت و مدیریت هیچ نهاد یا سازمانی نیستند. این صرافیهای میتوانند به طور مستقیم به یکدیگر وصل شوند و معاملات ارزی خود را با یکدیگر انجام دهند. یکی از مشکلات این پلتفرمها، مشکل تأمین امنیت آنها است که در پروژههای دیفای ۲ در حال بهبود یافتن است.
در این صرافیها والت ارزی شما به طور مستقیم به آنها وصل میشود و به عبارتی اختیار صفر تا صد اموالتان از همان ابتدا با خودتان خواهد بود. به همین دلیل است که آینده دیفای را پیشرفت این پروژهها و میزان محبوبیتشان بین کاربران تعیین خواهد کرد. مهمترین صرافیهای غیر متمرکز عبارتاند از:
- سوشی سواپ (SushiSwap)
- یونس سواپ (UniSwap)
- کرو (Curve)
پلتفرمهای وام دهی
در پلتفرمهای وام دهی کاربران به دو دسته وام دهنده و وام گیرنده تقسیم میشوند. شما میتوانید برای کسب درآمد، سرمایه خود را به عنوان قرض در اختیار کاربران دیگر قرار دهید و در ازای آن سود دریافت کنید. ضمن اینکه برای وام گرفتن نیازی به وثیقه ندارید و مراحل انجام آن نیز به سرعت طی میشود. با وجود جذابیتهای این چنینی میتوان از آینده دیفای و موفقیت آن مطمئن شد. مهمترین پلتفرمهای وام دهی شامل این موارد میشود:
پلتفرمهای پیش بینی
استفاده از پلتفرمهای پیش بینی برای افرادی که به تحلیل و بررسی رفتار رمز ارزها در بازار ارزهای دیجیتال علاقه دارند به شدت توصیه میشود. در این پروژهها کاربران میتوانند روی اتفاقات آینده دنیای کریپتوکارنسی شرطبندی کنند. البته هنگام بررسی آینده دیفای متوجه خواهید شد که جایگاه این پلتفرمها در آینده بین کاربران پیشرفت چشمگیری خواهد داشت. مهمترین پروژههای دیفای در این زمینه عبارتاند از:
- آگر (Augur)
- جی نوسیس (Gnosis)
- اف تی اکس (FTX)
آینده امور مالی جهانی با حضور دیفای
به طور کلی برای پیش بینی آینده دیفای از شاخصی تحت عنوان ارزش کل قفل شده (TVL) استفاده میشود. با استفاده از این شاخص میتوان میزان سرمایه گذاری در پروژههای مختلف دیفای را فهمید. شاخص TVL ابتدای سال ۲۰۲۰ چیزی حدود ۶۰۱ میلیون دلار بود. اکنون که در سال ۲۰۲۲ هستیم این شاخص عدد ۲۳۹ میلیارد دلار را نشان میدهد. با یک محاسبه ریاضی ساده میتوان متوجه رشد ۵۰ هزار درصدی میزان سرمایه گذاری در پلتفرمهای دیفای خواهید شد.
آینده دیفای با توجه به خلاقیتهایی که پروژههای فعال در این زمینه برای سرمایه گذاری کاربران استفاده میکنند، آیندهای هیجانانگیز و روشن خواهد بود. امور مالی غیر متمرکز با وجود اینکه هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارد از پتانسیل زیادی برخوردار است. این خدمات در آینده پیشرفت میکنند و راههای جدیدی برای کالایی کردن دادههای مختلف فراهم میکنند. البته رسیدن به تمام این موفقیتها در آینده دیفای، نیازمند طی کردن مسیری طولانی خواهد بود.
ماهیت امور مالی غیر متمرکز بر اساس تمرکززدایی تعریف میشود. آینده دیفای در جهت افزایش استقلال کاربران روی داراییها و امور مالی خود شکل خواهد گرفت. به همین دلیل است که پروژههایی که در این حوزه فعالیت میکنند عموما برای کاربران جذابیت زیادی دارند.
دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز چیست و چه کاربردهایی دارد؟
اصطلاح امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای در بازار ارزهای دیجیتال چندان قدیمی نیست. همه چیز به یک چت تلگرامی در سال 2018 برمیگردد. گروهی از توسعهدهندگان نرمافزار و کارآفرینان تصمیم گرفتند که خدمات مالی نوآورانهی خود را دیفای (DeFi) بنامند. امور مالی غیرمتمرکز به صورت خودکار و بر روی یک شبکهی بلاکچین اجرا میشود و تهدیدی برای بانکهای سنتی است.
حال سه سال میگذرد و DeFi یک بیزنس بزرگ است. کاربران با کیفپول ارز دیجیتال میتوانند رمزارزها را معامله کنند، وام بگیرند و از خدمات بیمه استفاده کنند. ارزش این خدمات حدود 100 میلیارد دلار و روز به روز در حال افزایش است. امور مالی غیرمتمرکز ترکیبی از رمزنگاری، امور مالی و توسعهی نرمافزاری است. با ما همراه باشید تا این فناوری نوظهور را بررسی کنیم.
امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای چیست؟
دیفای DeFi چیست؟
ریشههای امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance) که به اختصار DeFi خوانده میشود به وایت پیپر بیتکوین در سال 2008 برمیگردد که چارچوبی برای ارز دیجیتال تعریف میکند. چند سال بعد با ورود اتریوم این خلاقیت به چیزی بزرگتر تبدیل شد. کامیلا روسو، بنیانگذار سرویس اخبار کریپتوکارنسی با نام The Defiant در کتاب خود با نام ماشین بینهایت مینویسد:
«بیتکوین میخواست پول همتا به همتا باشد، اما اتریوم میخواهد همه چیز را به صورت همتا به همتا انجام دهد.»
کامیلا روسو
مهمترین ویژگی دیفای، غیرمتمرکز بودن است. بیتکوین را در نظر بگیرید که اساسا یک دفترکل یا بلاکچین غیرمتمرکز است، زیرا تراکنشهای آن در رایانههای مختلف ثبت میشود. این رایانهها در سراسر جهان پخش هستند و با استفاده پروتکلهای رمزنگاری امنیت و عدمدستکاری تراکنشها را تضمین میکنند. شما وقتی کارت بانکی را در یک دستگاه پوز میکشید یک واسطه به نام بانک دیفای یا امور مالی غیر مترمکز وجود دارد، اما در تراکنشهای بیتکوین هیچ واسطهای مرکزی وجود ندارد.
دیفای ما را یک قدم به جلوتر میبرد. نه فقط برای تراکنشها بلکه برای تمام امور مالی مانند وام، بیمه، صرافی و… واسطهها را حذف میکند. در مجموع دیفای یک پروژهی خاص نیست بلکه مجموعهای از پروژههای مالی غیرمتمرکز و بیواسطه است. این پروژهها نیازی به مجوز ندارند، شفاف هستند، تحت کنترل دولتها و سازمانها نیستند و در نهایت هدف آنها دسترسی برابر به خدمات مالی برای همهی افراد است.
اپلیکیشنهای اتریوم و دیفای
اکثر برنامههایی که خود را دیفای مینامند روی شبکهی بلاکچین اتریوم اجرا میشوند. اتریوم دومین پلتفرم رمزارز جهان و از جهاتی با بیتکوین متفاوت است. شبکهی بیتکوین برای ثبت تراکنشها استفاده میشود، در حالی که شبکهی اتریوم برای ساخت اپلیکیشنهای غیرمتمرکز. روش کار به این صورت است که کاربران قدرت پردازشی رایانههای خود را به اشتراک میگذارند و در عوض مقداری اتر پاداش میگیرند. اتریوم انعطافپذیری بسیار بالایی دارد، زیرا پلتفرمی برای قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) است که توافق بین طرفین را به صورت خودکار انجام میدهد.
اپلیکیشنهای اتریوم و دیفای
زبانهای برنامهنویسی اتریوم مانند Solidity برای ایجاد و استقرار این قراردادهای هوشمند طراحی شدهاند. فرض کنید شما یک قرارداد هوشمند برای اجاره دادن خانه طراحی میکنید. به این شکل که در صورت دریافت ودیعه کدهای درب آپارتمان تحویل مستاجر شود و در صورت عدم تحویل کد ودیعه به مستاجر پس داده شود. چنین قراردادی را میتوان به صورت قرارداد هوشمند نوشت.
امور مالی غیرمتمرکز توسط اپلیکیشنهای غیرمتمرکز (Dapps) اجرا میشوند و قراردادهای هوشمند هستهی اپلیکیشنهای غیرمتمرکز هستند. به همین دلیل بلاکچینهای دارای قراردادهای هوشمند و در صدر آنها اتریوم، میزبان پروژههای دیفای هستند.
تفاوت دیفای و امور مالی متمرکز
اگر بدانیم مشکلات امور مالی متمرکز چیست و دیفای برای حل چه چیزی آمده است، بهتر میتوانیم آن را درک کنیم. مشکلات اساسی امور مالی متمرکز را میتوان به صورت زیر خلاصه کرد:
- برخی از افراد به حساب بانکی وخدمات مالی دسترسی ندارند، بخصوص در کشورهای فقیر و جنگزده.
- عدم دسترسی به خدمات مالی مانعی بزرگ برای اشتغال افراد است.
- شرکتهای سرویس دهندهی خدمات مالی میتوانند حساب شما را مسدود کنند.
- اطلاعات شخصی شما در معرض هک شدن است.
- دولتها و دیفای یا امور مالی غیر مترمکز نهادهای متمرکز میتوانند بازارها را دستکاری کنند.
- ساعات معاملات اغلب محدود به ساعات کاری است.
- انتقال پول به دلیل فرایندهای انسانی ممکن است چند روز طول بکشد.
- کارمزد و حق بیمه برای خدمات مالی متمرکز نسبتا بالا است.
اینها مشکلات عمدهی امور مالی متمرکز است. در جدول زیر به صورت خلاصه امور مالی متمرکز و غیرمتمرکز را مقایسه کردهایم:
دیفای | امور مالی متمرکز |
---|---|
پول را خودتان نگه میدارید. | پول شما توسط بانکها نگهداری میشود. |
شما تعیین میکنید که پول شما کجا میرود و چگونه خرج میشود. | شما باید به شرکتها اعتماد کنید. ممکن است پول شما را برای وامهای پرریسک استفاده کنند. |
تراکنشها در چند دقیقه انجام میشود. | به دلیل فرآیندهای دستی، پرداختها ممکن است چند روز طول بکشد. |
تراکنشها به صورت ناشناس است. | هویت شما در تراکنشها کاملا آشکار است. |
هر کسی میتواند پروژههای دیفای را تعریف کند. | در شیوهی سنتی برای فعالیت مالی نیاز به مجوز دارید. |
بازار دیفای همیشه باز است. | امور مالی سنتی تنها در ساعات کاری در دسترس است. |
شفاف است و همه افراد دادهها و نحوهی عملکرد را میتوانند مشاهده کنند. | شفاف نیستند و شما به سوابق شرکتها و نحوهی وامدهی و… دسترسی ندارید. |
کاربردهای دیفای
کاربردهای دیفای روز به روز بیشتر شناخته میشود. در این بخش مهمترین کاربردهای DeFi را به صورت خلاصه بررسی میکنیم:
صرافی غیرمتمرکز (DEX)
صرافی غیرمتمرکز (DEX)
در واقع صرافیهای متمرکز مانند بایننس و کوینکس واسطهای بین تریدرها هستند. تریدرها تحت نظارت صرافیها میتوانند ارزهای دیجیتال خود را با هم مبادله کنند. معامله نه به صورت مستقیم که با واسطه صرافیها انجام میشود. در صرافیهای غیرمتمرکز یا DEX واسطهای وجود ندارد. کاربران به صورت مستقیم و همتا به همتا با همدیگر معامله میکنند. دارایی آنها تحت کنترل و نظارت صرافیها نیست و هیچ سازمان متمرکزی وجود ندارد.
استیبل کوین
استیبل کوین Stablecoin
فعالان بازار ارز دیجیتال با استیبل کوینها و تتر به عنوان معروفترین استیبل کوین آشنا هستند. استیبل کوین ارز دیجیتالی است که فارغ از نوسانات بازار ارزش ثابتی دارد. مثلا تتر یک استیبل کوین است که ارزش آن همیشه یک دلار است. اکثر استیبل کوینهای بازار بر خلاف رمزارزها به صورت متمرکز هستند. مشکلات امنیتی و عدم شفافیت از مهمترین انتقادهایی است که به استیبلکوینهای معمول وارد است. استیبل کوینهای غیرمتمرکز همچون DAI یکی از کاربردهای دیفای برای حل مشکلات استیبلکوینهای متمرکز است.
پلفترمهای وام
امروزه وامها توسط بانک و موسسات مالی اعطا میشود. همه به خدمات بانکی دسترسی ندارند. علاوه بر این وامدهی بانکها شفاف نیست و تبعیض در آن وجود دارد. پلتفرمهای وامدهی دیفای از قراردادهای هوشمند برای جایگزینی واسطههایی مانند بانک استفاده میکنند. با دیفای همهی مردم دنیا در هر کشوری دسترسی عادلانهای به وامها خواهند داشت.
بازارهای پیشبینی
احتمالا با بازارهای پیشبینی آشنا هستید. در این بازارها افراد روی نتایج آینده رخدادهایی همچون انتخابات یا مسابقات ورزشی شرط میبندند. بازارهای شرطبندی یکی از کارکردهای دیفای است با این تفاوت که همه چیز به صورت بیواسطه و شفاف انجام میشود.
ییلد فارمینگ (Yield Farming)
در ییلد فارمینگ شما دارایی خود را قفل میکنید و در عوض پاداشی از جنس همان دارایی دریافت خواهید کرد. تا حد زیادی شبیه استیک کردن (Stake) است با این تفاوت که دارایی شما در استخرهای نقدینگی قرار میگیرد. از این استخرهای برای وامدهی و یا تامین نقدینگی صرافیهای غیرمتمرکز استفاده میشود. هدف از استیک کردن قفل کردن دارایی به منظور تامین امنیت شبکه است.
استخراج نقدینگی
برنامههای دیفای با دادن توکن رایگان کاربران را جذب میکنند، به این کار استخراج نقدینگی میگویند. استخراج نقدینگی از پرطرفدارترین شیوههای ییلد فارمینگ است.
ترکیبپذیری
برنامههای دیفای متن باز هستند، به این معنی که کدهای آنها برای همه قابل مشاهده است. از برنامههای موجود در دیفای میتوان برای نوشتن برنامههای جدید استفاده کرد. به عبارت دیگر با برنامههای موجود میتوان مانند بلوکهای لگو برنامههای جدید ساخت.
سوالات متداول در مورد دیفای
به زبان ساده، دیفای یک اکوسیستم مالی غیرمتمرکز و بدون واسطه است. دیفای بر اساس برنامههای غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند کار میکند و هدف از آن دسترسی همهی افراد به خدمات مالی به صورت عادلانه و بدون دخالت دولتها است.
تا به امروز تنها برخی از کاربردهای دیفای شناسایی شدهاند. سیستمهای وامدهی، صرافیهای غیرمتمرکز، استیبل کوین و ییلد فارمینگ تنها برخی از کاربردهای دیفای هستند.
معمولترین راه تامین نقدینگی برای پلفترمهای وامدهی است. میتوانید با دارایی خود وام دهید و سود بدست آورید. ییلد فارمینگ راه دیگر برای کسب درآمد از دیفای است.
بسیاری معتقدند که DeFi آیندهی خدمات مالی خواهد بود. با این حال سرمایهگذاری در فناوریهای جدید همیشه با ریسک زیادی همراه است. تشخیص پروژههای باارزش ساده نیست و باید با تحقیق فراوان و پذیرش ریسک در این بازار سرمایهگذاری کنید.
دیفای در ابتدای مراحل رشد است و هر روز افراد بیشتری جذب آن میشوند. با این وجود نمیتوان پیشبینی کرد که چه زمانی به جریان اصلی تبدیل خواهد شد.
دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز چیست ؟ همه چیز درباره DeFi
DeFi یا Decentralized Finance به معنای امور مالی غیرمتمرکز، یک اکوسیستم از پروژهها و برنامههای کاربردی میباشد که سعی در تبدیل سیستم مالی سنتی به یک سیستم مالی غیرمتمرکز از طریق حذف بانکها، واسطهها و سازمانهای متمرکز را دارد. در واقع هدف اصلی دیفای این است که با استفاده از قراردادهای هوشمند و برنامههای کاربردی غیرمتمرکز (DApps) عملیاتهای مالی موجود در سیستم سنتی را به صورت غیرمتمرکز انجام دهد تا به افزایش امنیت، آزادی و دسترسی کاربران، به حداقل رسیدن کارمزد تراکنشها و نیز از بین رفتن فساد و سرقت در سیستم بیانجامد.
برای درک بهتر این مطلب، پیشنهاد میگردد مطالب زیر را مطالعه نمایید:
در حال حاضر ارزش بازار حوزه دیفای، بیش از 60 میلیارد دلار میباشد که پلفترم بلاکچینی اتریوم، بیشترین سهم را از این بازار در اختیار دارد.
نمونههایی از دستاوردها و کاربردهای DeFi:
1- قرض گرفتن و وامدهی غیرمتمرکز: یکی از مهمترین و پرکاربردترین دستاوردهای حوزه دیفای، پروتکلهای وامدهی غیرمتمرکز نظیر AAVE یا Compound میباشد. تأمینکنندگان نقدینگی با قراردادن داراییهای خود (رمزارز) در این پلتفرمها سود دریافت کرده و افراد دیگر میتوانند از این نقدینگیها، وام دریافت کنند. ازجمله ویژگیهای جالب این پلتفرمها میتوان به پرداخت فوری، امکان وثیقهگذاری با داراییهای دیجیتال و نیاز نداشتن به چکهای اعتباری اشاره کرد.
2- استیبلکوینها: ارزهای دیجیتال پایدار یا همان استیبلکوینها مانند DAI از پروژه های DeFi به حساب آمده که نوسانات معمول بازار را ندارند و معمولاً توسط یک ارز فیات مانند دلار آمریکا پشتیبانی میشوند.
3- صرافیهای غیرمتمرکز: از دیگر دستاوردهای بسیار پرکاربرد و مهم حوزه دیفای، صرافیهای غیرمترکز یا Decentralized Exchanges میباشند. در این نوع صرافیها کلیه عملیات با استفاده از قراردادهای هوشمند اجرا شده و نیازی به سازمان یا شخص واسط و ثبت نام و هزینه کارمزد برداشت نمیباشد.
دیدگاه شما