ساز و کار فروش تعهدی سهام چگونه است؟

ساز و کار فروش تعهدی سهام چگونه است؟

آیین‌نامه نحوه واگذاری سهام ترجیحی، موضوع جزء(8) بند(الف) ماده(40) قانون

مصوب شماره 63/2/198898/210680 مورخ 1387/12/20

شورای عالی اجرای سیاست‌های كلی اصل (44) قانون اساسی

بسمه تعالی
با صلوات بر محمد و آل محمد

وزارت امور اقتصادی و دارایی

شورای عالی اجرای سیاست‌های كلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی در جلسه مورخ 1387/11/27 ساز و کار فروش تعهدی سهام چگونه است؟ به استناد تبصره (1) بند (الف) ماده (40) قانون اجرای سیاست‌های كلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی و بر اساس پیشنهاد هیأت واگذاری، آیین‌نامه نحوه واگذاری سهام ترجیحی موضوع جزء (8) بند (الف) ماده (40) قانون یاد شده را با رعایت تبصره (3) ماده (20) این قانون به شرح زیر تصویب نمود :

آیین‌نامه اجرایی "نحوه واگذاری سهام ترجیحی"، موضوع جزء (8) بند (الف) ماده (40)

ماده 1- فروش ترجیحی و اقساطی حداكثر پنج درصد (5%) از سهام بنگاه‌های مشمول واگذاری به پیشنهاد سازمان خصوصی سازی و تصویب هیأت واگذاری به مدیران،كاركنان و بازنشستگان همان بنگاه و همچنین فروش اقساطی حداكثر پنج درصد (5%) از سهام بنگاه‌های مزبور به سایر مدیران با تجربه، متخصص و كارآمد براساس ضوابط این آیین‌نامه مجاز است.

بخش اول) فروش ترجیحی و اقساطی سهام به مدیران، كاركنان و بازنشستگان همان بنگاه

ماده 2- در فروش سهام بنگاه‌ها، تخصیص سهام ترجیحی از اولویت برخوردار است و فروش آن به مدیران، كاركنان و بازنشستگان همان بنگاه مورد واگذاری، منوط به ارائه تقاضای كتبی افراد متقاضی به صورت جمعی است.

تبصره- واگذاری سهام به مدیران و كاركنان دارای اولویت بالاتری است و چنانچه پس از واگذاری سهام به این افراد، همچنان سهام قابل واگذاری بنگاه موجود باشد، سهام مزبور به بازنشستگان همان بنگاه تعلق می­گیرد.

ماده 3- مدیران و كاركنانی كه در زمان واگذاری سهام ترجیحی در بنگاه مشمول واگذاری شاغل یا مامور (اعم از رسمی یا قراردادی) بوده و دارای حداقل یك سال سابقه كار باشند و همین مدت پرداخت حق بیمه ولو به صورت غیرمستمر توسط بنگاه مزبور داشته باشند، واجد شرایط خرید سهام ترجیحی هستند. واگذاری سهام ترجیحی مطابق قراردادی است كه توسط سازمان خصوصی سازی با متقاضیان منعقد می‌شود.

تبصره 1- واگذاری سهام به مدیران و كاركنان مأموری كه پرداخت حق بیمه یا كسور بازنشستگی آنان از مبدأ مأموریت صورت می­‌گیرد مجاز نیست. همچنین كاركنان و مدیران بنگاه مورد واگذاری مأمور در سایر بنگاه­ها كه حداقل دارای یك سال سابقه كار باشند و همین مدت پرداخت حق بیمه ولو به صورت غیرمستمر توسط بنگاه مورد واگذاری داشته باشند نیز مشمول دریافت سهام ترجیحی خواهند بود.

تبصره 2- افراد واجد شرایط شاغل در آن دسته از بنگاه‌های سرمایه ­پذیر كه بیش از پنجاه درصد (50%) سرمایه آنها متعلق به بنگاه مورد واگذاری باشد نیز در صورت تقاضا می­ توانند از سهام ترجیحی بنگاه مورد واگذاری برخوردار شوند. نحوه واگذاری سهام ترجیحی مربوط به شركت­ های ادغام شده یا تحصیل شده و معاملات همزمان (بنگاه­های تولید آب و برق و بنگاه‌های بهره بردار) با پیشنهاد سازمان خصوصی سازی و تصویب هیأت واگذاری خواهد بود. ( 1)

ماده 4- میزان سهام ترجیحی قابل تخصیص به هر یك از افراد واجد شرایط موضوع ماده(3) این آیین‌نامه حداكثر تا سقف ده برابر میانگین شش ماهه آخرین مبلغ حقوق و مزایای مستمر دریافتی متقاضیان براساس احكام حقوقی آن­ها است.

ماده 5- آن دسته از بازنشستگان بنگاه مورد واگذاری كه پیش از این سهام عدالت دریافت نكرده باشند، می‌‌توانند با ساز و کار فروش تعهدی سهام چگونه است؟ رعایت تبصره ماده(2) این آیین‌نامه از سهام ترجیحی بنگاه حداكثر تا سقف ده برابر میانگین شش ماهه آخرین مبلغ حقوق و مزایای مستمر دریافتی براساس احكام حقوقی برخوردار شوند.

تبصره 1- استفاده هم زمان از مزایای سهام عدالت و سهام ترجیحی مجاز نیست و چنانچه بازنشستگان مشمول این ماده قبلا از مزایای سهام عدالت استفاده كرده باشند، در صورت تمایل به برخورداری از سهام ترجیحی، می­ بایستی ابتدا سهام عدالت دریافتی را مسترد نمایند.

تبصره 2- برای افرادی كه پس از تاریخ 1396/01/01 متقاضی دریافت سهام ترجیحی هستند رعایت ماده فوق و تبصره ذیل آن لازم الرعایه نمی ‌باشد. ( 2)

ماده 6- اشخاص واجد شرایط می­ بایستی حداكثر سی روز پس از تاریخ اولین آگهی عرضه سهام یا اعلام سازمان خصوصی سازی به بنگاه مشمول واگذاری، درخواست خود را مطابق ماده(2) این آیین‌نامه به سازمان مذكور تسلیم نمایند. در غیر این صورت سازمان خصوصی سازی سهام مورد نظر را با شرایط سایر سهام بنگاه مورد واگذاری به فروش می‌­رساند.

ماده 6 مكرر- واگذاری سهام ترجیحی به كلیه كاركنان شاغل و بازنشسته كه در زمان فروش سهام بنگاه مشمول واگذاری واجد شرایط دریافت سهام ترجیحی بوده ‌اند ولی از مزایای آن در مقطع مذكور برخوردار نشده ‌اند، از محل مانده سهام ترجیحی جذب نشده بنگاه مورد واگذاری با رعایت سقف حداكثر 5 درصد و با رعایت سایر مفاد این آیین‌نامه مجاز است. (3)

ماده 7- هر یك از افراد واجد شرایط و داوطلب خرید مكلفند ثمن معامله را تماماً به صورت اقساط حداكثر طی مدت ده(10) سال بدون احتساب سود فروش اقساطی تأدیه نمایند. دریافت اقساط در درجه اول از محل سود قابل تخصیص به سهامداران به عنوان تأدیه بخشی از بدهی خریداران مشمول این آیین‌نامه تأمین می‌شود و در صورتی كه پرداخت اقساط از محل سود سالیانه ساز و کار فروش تعهدی سهام چگونه است؟ میسر و كافی نباشد، شركت واگذار شده معادل بدهی كاركنان در سقف مدت قرارداد، از حقوق و مزایای آنان كسر و به سازمان خصوصی سازی پرداخت می‌نماید. این موضوع با موافقت کارکنان و با تعهد شرکت ذی ربط در قراردادهای واگذاری سهام ترجیحی درج و به تایید شرکت مزبور می­‌رسد. (4)

تبصره: استفاده همزمان از مزایای سهام عدالت و سهام ترجیحی مجاز نیست و چنانچه بازنشستگان مشمول این ماده قبلا از مزایای سهام عدالت استفاده کرده باشند، در صورت تمایل به برخورداری از سهام ترجیحی، می ­بایست ابتدا سهام عدالت دریافتی را مسترد نمایند.

بخش دوم) فروش اقساطی سهام به سایر مدیران باتجربه ، متخصص و كارآمد

ماده 8- با هدف ارتقای دانش مدیریت و توسعه توانمندی در بنگاه مورد واگذاری، اعضاء هیأت مدیره، مدیرعامل و سایر افراد دارای عناوین مشابه دارای حداقل دو سال تجربه مدیریت در زمینه فعالیت بنگاه مورد واگذاری و سایر مدیران ارشد با مدرك تحصیلی دانشگاهی كه دارای حداقل دو سال تجربه مدیریت در امور مهندسی (طراحی، نظارت، بازرسی)، تولید و اجرا (مدیریت تولید و یا مدیریت اجرایی) و مدیریت بهره برداری (اداری، فروش، بازرگانی، پشتیبانی و مالی) در زمینه فعالیت بنگاه مورد واگذاری و یا پنج سال تجربه مدیریت هم تراز در بنگاه‌ها و واحدهای مشابه یا صنایع (بخش اقتصادی) مرتبط (براساس آخرین طبقه بندی ISIC ) هستند، با شرایطی كه به پیشنهاد سازمان خصوصی سازی به تصویب هیأت واگذاری خواهد رسید، مشمول دریافت سهام موضوع این ماده هستند.

تبصره- مدیران موضوع این ماده مكلفند مدارك لازم برای احراز شرایط مندرج در این ماده را به سازمان خصوصی سازی تسلیم نمایند.

ماده 9- تمامی مدیران با تجربه، متخصص و كارآمد دارای شرایط مندرج در ماده (8) این آیین‌نامه می ­توانند درخواست خرید اقساطی سهام بنگاه مورد واگذاری را به سازمان خصوصی سازی ارائه نمایند. سازمان مذكور مجاز است برحسب درخواست كتبی افراد یاد شده، پس از تصویب هیأت واگذاری حداكثر پنج درصد سهام بنگاه را برای فروش به آنان اختصاص دهد. میزان سهام قابل تخصیص به هر یك از افراد واجد شرایط حداكثر تا سقف بیست برابر میانگین شش ماهه آخرین مبلغ حقوق و مزایای مستمر دریافتی متقاضیان براساس احكام حقوقی آن‌ها است.

ماده10- مدیران واجد شرایط موضوع این بخش می‌بایستی حداكثر ظرف بیست(20) روز كاری پس از تاریخ اولین آگهی عرضه سهام بنگاه، درخواست كتبی خود را به سازمان خصوصی سازی تسلیم نمایند. سازمان خصوصی سازی مكلف است حداكثر ظرف مدت بیست(20) روز كاری نتیجه بررسی خود را به متقاضیان اعلام نماید.

تبصره1- در صورتی كه مدیران فوق الذكر طی مدت تعیین شده در این ماده درخواست خود را به سازمان خصوصی سازی تسلیم ننمایند، سازمان مزبور مجاز است سهام مورد نظر را با شرایط سایر سهام بنگاه مورد واگذاری به فروش برساند.

تبصره2- چنانچه مجموع تقاضاها از سقف سهام قابل واگذاری موضوع این بخش بیشتر شود، سهام قابل اختصاص به هر یك از متقاضیان به تناسب مازاد كاهش می‌یابد.

ماده11- متقاضیان واجد شرایط مكلفند معادل بیست درصد ارزش معامله را به صورت نقدی پرداخت و بقیه آن را طی مدت بازپرداخت اقساط بلوكی مندرج در آگهی بدون احتساب سود فروش اقساطی تأدیه نمایند. دریافت اقساط هر سال از محل سود قابل تخصیص به سهامداران به عنوان ساز و کار فروش تعهدی سهام چگونه است؟ تأدیه بخشی از بدهی خریداران تأمین می‌شود و در صورت عدم كفایت آن، خریداران مكلفند باقی مانده اقساط را پرداخت نمایند.

ماده 12- انواع ضمانت‌های معتبر قابل دریافت از مدیران موضوع این بخش عبارتند از:

1. ضمانت‌نامه بانكی.
2. ضمانت‌نامه بیمه­ ای.
3. وثیقه ملكی معادل نود درصد(90%) ارزش كارشناسی رسمی آن.
4. انواع اوراق مشاركت كه از سوی دولت یا بانك‌‌ها تضمین شده ساز و کار فروش تعهدی سهام چگونه است؟ باشد.
5. سهام سایر شركت‌های سهامی عام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار به مأخذ هفتاد درصد(70%) ارزش روز آن.
6. سفته.
7. مطالبات قطعی شده قراردادها از سوی دستگاه­‌های اجرایی و ذی حسابان مربوط.
8. تركیبی از موارد فوق.

تبصره1- تسلیم ضمانت­ های فوق حداقل معادل پنجاه درصد بخش اقساطی ثمن معامله الزامی است. درهر صورت سهام مورد معامله تا تسویه كامل اقساط بدهی مدیران موضوع این ماده در وثیقه سازمان خصوصی سازی باقی می­‌ماند. درضمن در این گونه موارد، تعهد اشخاص مذكور مبنی بر وثیقه گذاردن اسناد مالكیت سهام مورد معامله، نزد سازمان خصوصی سازی الزامی است.

تبصره2- مدیران موضوع این ماده به منظور تضمین ایفای تعهدات خود می‌بایستی ضمن عقد واگذاری وكالت بلاعزل رسمی مبنی بر تفویض اختیار به سازمان خصوصی سازی برای تملیك یا انتقال باقی مانده سهام مورد معامله تا سقف مطالبات خود مشروط به عدم پرداخت اقساط از سوی خریدار به هر شخص و با هر شرایط و به هر قیمتی كه صلاح بداند، تنظیم و در زمان امضای اسناد نقل و انتقال سهام به سازمان خصوصی سازی تسلیم نمایند.

بخش سوم) سایر موارد

ماده 13- قیمت سهام موضوع این آیین‌نامه، معادل قیمت تعیین شده بر اساس مفاد آیین‌نامه شیوه های قیمت گذاری بنگاه‌ها و نحوه اعمال شیوه ­های مذكور موضوع جزء(3) بند(الف) ماده(40) قانون اجرای سیاست‌های كلی اصل چهل و چهارم(44) قانون اساسی، توسط سازمان خصوصی سازی محاسبه و اعمال می‌شود.

ماده 14- آزادسازی، صدور و تحویل اوراق سهام خریداری شده به نام خریدار كه اقساط سالانه آن در هر سال پرداخت می‌شود، حسب مورد از طریق بورس اوراق بهادار یا شركت مربوط مجاز است. اوراق سهام تسویه نشده خریداران نیز تا پایان مدت قرارداد در وثیقه سازمان خصوصی سازی باقی خواهد ماند و تا تسویه كامل آن، توسط خریدار قابل انتقال به غیر نخواهد بود.

ماده 15- درصورت عدم پرداخت اقساط بعد از شش ماه از سقف زمانی مجاز برای تقسیم سود هر سال مالی در شركت و به هر دلیل، سازمان خصوصی سازی مجاز است به میزان مبلغ بدهی تسویه شده سهام مورد وثیقه را آزاد و در اختیار ذی نفع قرار دهد و نسبت به فروش باقی مانده سهام به سایرین با رعایت مقررات مربوط اقدام نماید. این موضوع باید در قراردادهای منعقده قید شود.

ماده 16- كارمزد فروش سهام موضوع این آیین‌نامه به روش ساده محاسبه و در ابتدای دوره تخصیص سهام توسط سازمان خصوصی سازی اعمال خواهد شد. نرخ كارمزد مورد نظر مطابق تعرفه ­ای خواهد بود كه بنا به پیشنهاد سازمان خصوصی سازی به تصویب هیأت واگذاری خواهد رسید.

ماده 17- در صورتی كه به سهام واگذار شده موضوع این آیین‌نامه افزایش سرمایه تعلق گیرد، سهام افزایش یافته نیز به تبع سهام اولیه در وثیقه سازمان خصوصی سازی قرار می­گیرد. معادل ریالی آورده سهامداران یا طلب آنها از شركت و سود سهمی از این حكم مستثنی است و در وثیقه قرار نمی­ گیرد.

ماده 18- افرادی كه در گذشته و در چارچوب قوانین مربوط از طریق سازمان خصوصی سازی با تسهیلات مقرر سهام ترجیحی خریداری نموده­ اند، مشمول تسهیلات موضوع این آیین‌نامه نخواهند بود.

اشخاصی كه در گذشته از طریق سازمان مالی گسترش مالكیت واحدهای تولیدی سهام دریافت نموده اند، از این حكم مستثنی هستند.

ماده19- امكان برخورداری از تسهیلات موضوع این آیین‌نامه فقط برای یك بار وجود دارد.

سید شمس‌الدین حسینی

وزیر امور اقتصادی و دارایی و دبیر شورا

1. اصلاحی به موجب تصویب ­نامه شماره 49470 مورخ 1390/03/17 شورای عالی اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی.

2. الحاقی به موجب تصویب ­نامه شماره 75683 مورخ 1396/04/03 هیأت واگذاری.

3. الحاقی به موجب تصویب ­نامه شماره 83/194737مورخ 1393/11/25 شورای عالی اجرای سیاست‌های كلی اصل (44) قانون اساسی.

4. اصلاحی به موجب تصویب­ نامه شماره 49470 مورخ 1390/03/17 شورای عالی اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی.

فروش استقراضی چیست؟| حکم شرعی فروش استقراضی

فروش استقراضی سهام یکی از استراتژی‌های معاملاتی مهم و روش‌های کسب سود در بازار نزولی است. در این روش مقدار مشخصی از سهام قرض گرفته شده و با هدف کسب سود در قیمت پایین به فروش می‌رسد. در ادامه این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک با فروشی استقراضی آشنا می‌شویم.

فهرست مطالب

فروش استقراضی چیست؟

فروش استقراضی (Short selling) یکی از سازوکارهای مهم در بازارهای مالی جهانی است که با استفاده از آن یک سرمایه‌گذار مقدار مشخصی از سهام را قرض گرفته و آن را با قیمت پایین می‌فروشد. سرمایه گذار در این روش از کاهش قیمت سهام سود به دست می‌آورد. فروش استقراضی معامله‌ی بسیار پرریسکی است چراکه در خلاف جهت بازار حرکت می‌کند و به زمان‌بندی دقیق و هوش اقتصادی بالایی نیاز دارد. به همین دلیل فقط باید توسط معامله‌گران و سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و باتجربه انجام شود.

در فروش استقراضی، فروشنده مالک سهام نیست بلکه با توجه به پیش‌بینی خود درباره افزایش قیمت، سهام را به منظور فروش قرض می‌گیرد و تعهد می‌کند پس از فروش، سهام را مجددا خریداری کرده و به مالک بازگرداند. یکی از ساز و کار فروش تعهدی سهام چگونه است؟ موارد مهم در فروش استقراضی این است که شرایط این معامله باید بین طرفین کاملاً مشخص شود و هر دو طرف به تعهدات خود کاملاً پایبند باشند.

خرید استقراضی چیست؟

در مقابل استراتژی فروش استقراضی، یک استراتژی دیگر به نام خرید استقراضی وجود دارد. در این شیوه معامله‌گر از افزایش قیمت سهام، سود کسب می‌کند. به این صورت که با پیش‌بینی روندهای صعودی و فروش سهام قرض گرفته شده در قیمت‌های بالا، سود به دست می‌آورد.

دلایل استفاده از فروش استقراضی چیست؟

بطورکلی،فروش استقراضی با اهداف زیر انجام می‌شود:

کسب سود در صورت افت قیمت: معامله‌گر پیش‌بینی می‌کند که قیمت سهام یک شرکت،ممکن است در آینده کاهش یابد. از این رو تلاش می‌کند در روند نزولی قیمت سهام، با استفاده از استراتژی‌های معاملاتی خاص، سود کسب کند. معامله‌گر بر اساس این پیش‌بینی، سهام مدنظر را از مالک اصلی آن قرض گرفته و در بازار می‌فروشد. چنانچه قیمت سهام کاهش یابد، معامله‌گر آن دارایی را که با قیمت پایین‌تر خریداری کرده و به مالک اصلی برمی‌گرداند و از اختلاف قیمت خرید و فروش، سود به دست می‌آورد.

افزایش نقدشوندگی بازار از طریق بازارگردانی: هنگامی که تقاضای یک سهام بیش از عرضه آن باشد، برای خرید آن سهام صف تشکیل می‌شود. بنابراین با فروش استقراضی سهام و عرضه آن به بازار، مشکل افزایش تقاضا حل شده و نقدشوندگی افزایش می‌یابد.

پوشش ریسک کاهش قیمت سهام: یک معامله‌گر برای پوشش ریسک کاهش قیمت سهام در آینده، از روش فروش استقراضی استفاده می‌کند. در این حالت با کاهش قیمت سهام در آینده معامله‌گر می‌تواند ضرر ناشی از کاهش قیمت سهام را پوشش دهد.

افزایش کارایی در بورس: فروش استقراضی می‌تواند حجم معاملاتی که در بازار بورس انجام می‌شود را افزایش دهد و در نتیجه رشد و کارایی بازار بورس بیشتر خواهد شد.

افزایش سود سهامداران: افرادی که سهامدار عمده هستند و به صورت سالانه از سهام خود سود کسب می‌کنند، می‌توانند با این روش میزان سود کسب شده خود را افزایش می‌دهند.

سهام کدام شرکت‌ها برای خرید و فروش استقراضی مناسب‌تر هستند؟

1. شرکت‌های کوچکی که سرمایه شان توسط سرمایه‌گذاران افزایش یافته است، به‌ویژه شرکت‌هایی که ارزش آنها به‌سختی تعیین می‌شود.
2. شرکت‌هایی که نسبت (P/E) آنها بالاتر از آن است که بتواند با سرعت رشد آنها توجیه شود.
3. شرکت‌هایی که در حال ورود به حوزه‌های رقابتی جدید هستند
4. شرکت‌هایی که امور مالی ضعیفی دارند.
5. شرکت‌هایی که فقط بر روی یک محصول خاص متمرکز هستند.

مثال از فروش استقراضی سهام در بازار بورس

یک معامله‌گر با قرض گرفتن سهام شرکت ذوب آهن اصفهان در تاریخ ۱۰ آبان ماه، هر سهم را به مبلغ 1200 تومان از مالک اصلی سهم قرض کرده و تعهد می‌کند پنج ماه دیگر آن را به مالک سهام بازگرداند. پنج ماه بعد قیمت نماد ذوب آهن به 1000 تومان کاهش می‌یابد. در این هنگام معامله‌گر تعداد سهام قرض گرفته شده را به مبلغ 1000 تومان خریداری کرده و به مالک سهم بازمی‌گرداند و به ازای هر سهم 200 تومان سود کسب می‌کند.

اما اگر قیمت سهام ذوب آهن افزایش یابد و به 1500 تومان برسد، معامله‌گر موظف است سهام را به قیمت 1500 تومان خریداری کرده و به مالک سهام بازگرداند. در این حالت به ازای هر سهم 300 تومان ضرر می‌کند.

حکم شرعی فروش استقراضی

موضوع فروشی استقراضی سهام یکی از مباحث مهم در بازارهای مالی است که نظرات مختلفی در مورد آن وجود دارد. در ساز و کار فروش تعهدی سهام چگونه است؟ کشور ایران بر اساس حکم شرعی، فروش استقراضی با مشکل ربوی بودن مواجه است به همین دلیل به منظور استفاده از ظرفیت این نوع معامله، راهکارهایی همچون ساختار مبتنی بر اجاره، سلف و وعد مطرح شده است. کمیته فقهی سازمان بورس ایران نیز پس از بررسی تمام جنبه‌های فروش استقراضی، ضمن رد آن به دلیل ربوی بودن، 3 الگوی جایگزین برای این شیوه معاملاتی معرفی کرد در ادامه به هریک آشنا می‌شویم:

خرید و فروش هم‌زمان نقد و سلف: این راهکار توسط کمیته فقهی در تاریخ 25/2/1387 مطرح شد و بر اساس آن مالک سهام ابتدا سهم خود را به قیمت روز بازار به معامله‌گر می‌فروشد، سپس به صورت کلی همان مقدار سهام را به صورت سلف از او خریداری می‌کند. قیمت سلف به صورتی تعیین می‌شود که علاوه بر سود مورد انتظار سهام، مبلغی بیشتر، برای صاحب سهام تأمین گردد تا او انگیزه فروش سهام را پیدا کند.

اگر چه راهکار خرید و فروش هم‌زمان نقد و سلف، هدف فروش ساز و کار فروش تعهدی سهام چگونه است؟ استقراضی را که استفاده از نوسانات منفی بازار است را پوشش می‌دهد، اما سازوکار عملیاتی آن متفاوت است. در فروش استقراضی سهام، هیچ سررسید مشخصی و معینی جهت بازگرداندن سهام تعیین نشده است ولی در فروش سلف، خریدار سلف قبل از سررسید حق مطالبه سهام را ندارد اما فروشنده سلف می‌تواند قبل از سررسید بپردازد.

فروش نقد سهام همراه با حق اختیار خرید و فروش: این راهکار نیز در طی جلساتی در تاریخ 15/11/1393 و 29/11/1393 توسط کمیته فقهی سازمان بورس اوراق بهادار مطرح شد. بر اساس این راهکار، جهت ایجاد شرایط فروش استقراضی استاندارد، هم‌زمان با قرارداد فروش، دو قرارداد اختیار معامله به طور ضمنی در قرارداد فروش سهام شرط می‌شود.

شرط اول، اختیار خریدی است که مالک دوم سهام به مالک اول می‌دهد تا او بتواند تا تاریخ مشخص، هر زمان که بخواهد، نسبت به خرید سهام فروخته شده با قیمت معامله اقدام کند. شرط دوم نیز اختیاری است که مالک اول به مالک دوم سهام می‌دهد و بر اساس آن مالک دوم اختیار دارد تا تاریخ مشخص هر زمان که بخواهد سهام خریداری شده را به مالک اول به قیمت معامله بفروشد.

فروش تعهدی: دو راهکار ارائه شده توسط کمیته فقهی با مشکلاتی مانند هزینه‌های مبادلاتی همراه بود، به همین دلیل در اوایل سال 1398 راهکار سومی بر اساس عقد وکالت جهت فروش استقراضی تصویب شد که بر اساس آن با انعقاد یک وکالت‌نامه بین مالک سهام و متقاضی فروش استقراضی، امکان فروش سهام قرض گرفته شده به‌صورت وکالتی برای شخص متقاضی فراهم شده است.

فروش تعهدی مفهومی یکسان با فروش استقراضی دارد و بر اساس آن یک سرمایه‌گذار، سهام مدنظر را از مالک اصلی قرض می‌گیرد، آن را در روند نزولی می‌فروشد و سپس سهام را مجدد خریداری کرده و به مالک اصلی باز می‌گرداند.