نرخ ارز شناور و نرخ ارز ثابت

مقاله های محمد پیره پور

درس "اصول مذاکرات و قراردادهای بازرگانی بین المللی "

مزایا و معایب سیستم شناورز ارزی

مزایا:

1. بازار ارز نیز همچون دیگر بازارها از طریق عرضه و تقاضا مشخص می شود. بنابراین شناور بودن عرضه و تقاضا نیاز به شناور بودن قیمت ارز دارد.
2. با توجه به شناور بودن آزاد قیمت ارز بازرگانان و صنعتگران علاقه بیشتری به استفاده از پول ملی در تبادلات خود خواهند داشت. چرا که هر لحظه به راحتی می توانند پول ملی خود را به ارز خارجی و یا ارز خارجی را به پول ملی تبدیل کنند.
3. با توجه به رونق گرفتن تبادلات به وسیله پول ملی، ارزش آن تقویت می شود.
4. این نظام ارزی به وجود ذخایر ارزی زیاد وابسته نخواهد بود، زیرا وقتی نرخ ارز در بازار با توجه به عرضه و تقاضا تعیین می شود و دولت وظیفه ای برای نگه داشتن یک نرخ ارز معین ندارد، نیازی به عرضه ارز در بازار در موقع افزایش قیمت آن نیست.
5. نرخ های ارز شناور شوک های تورمی خارجی را به داخل کشور منتقل نمی کنند. چون دولت هیج تعهدی به ثابت نگه داشتن نرخ ارز ندارد. لذا شوک پولی و تورمی خارجی به رشد نقدینگی و تورم داخلی منجر نمی شود.

معایب:

1. دولت همواره توسط بانک مرکزی باید به نظارت فعالیت های باندهای فساد ارزی بپردازد. اما نباید تعیین کننده باشد و فقط کار نظارت را انجام دهد.
2. این امکان وجود دارد تا موسسات قدرتمند اقتصادی حاضر در بازار ارز نرخ آن را در راستای منافع خود و خارج از شرایط و اصول بازار رقابتی تعیین کنند.
3. در این نظام ریسک نقل و انتقال سرمایه به واسطه نوسانات نرخ ارز افزایش می یابد.
4. در نظام شناور ارزی هیچ تضمینی در ثبات نرخ ارز وجود ندارد و به همین دلیل نمی توان بازار آرامی را هم انتظار داشت و تلاطم بالایی در بازار آن مشاهده می شود.
5. برای پیاده سازی یک نظام ارزی شناور زیرساخت های قدرتمندی همچون بازار ارز عمیق، کارا و رقابتی می بایست وجود داشته باشد تا بتوان با قدرت در این بازار گام بردارد و تعیین کننده باشد.

1. ثابت:

مزایا:

نرخ ثابت در دنیا یک استراتژی بی اساس و منسوخ و کاملا زیان آور است که در واقع هیچ سودمندی در طولانی مدت نخواهد داشت. تنها دولت هایی که می خواهند قیمت برخی از مایحتاج اولیه مردم را با قیمت پایین تر از بازار غیر رسمی برای مردم تهیه کنند به صورت کوتاه مدت موفق خواهند بود. مثلا در سال 1397 با توجه به افت سیصد درصدی ارزش پول ملی در مقابل دلار در ایران، دولت برای مایحتاج اولیه مردم دلار 4200 تومانی را تصویب کرد ولی هنوز که کمتر از 12 ماه از این سیاست می گذرد به بن بست خورده و سعی در کوچکتر کردن جدول مایحتاج اولیه مردم دارد. به طور مثال قیمت خیلی بالا و غیر واقعی گوشت و مرغ که دیگر با دلار 4200 تومان معامله نمی شود. در نهایت مجبور به آزاد سازی نرخ ارز می شود که این آزادسازی فوری منجر به افت بیشتر پول ملی خواهد شد.

ولی در کوتاه مدت مزیت های زیر را دارد:

1. تثبیت نرخ ارز ریسک برنامه ریزی سرمایه گذاری را کاهش می دهد.
2. ثبات نسبی در بازار سرمایه ایجاد می کند.
3. موسسات مالی که قدرت پولی خوبی دارند با توجه به یکسان بودن نرخ ارز نمی توانند با خرید ارز دخالتی بر روی قیمت داشته باشند.
4. سودآوری برای تامین کنندگان مایحتاج اولیه مردم
5. امکان آزاد سازی نرخ ارز برای تمامی تولیدات

معایب:

هیچ دولتی تا به حال نتوانسته قیمت ثابتی را بر ارز به مدت طولانی اعمال کند و هر دولتی که خواسته این چنین عمل کند در داخل کشور خود با بازار زیرزمینی که به دست دلال ها می افتد مواجه می شود. چه بسا در این بازار زیرزمینی و دلالی ارزش پول ملی یک کشور به صورت غیر واقعی به شدت کاهش پیدا کند. چرا که بازار شناور واقعی و گردانندگان واقعی بازار در این بازار زیرزمینی حضور ندارند و باندهای فساد ارزی برای سود هر چه بیشتر قیمت غیرواقعی از ارز ارائه می دهند.

عوامل موثر بر نوسانات نرخ ارز

نوسانات نرخ ارز به عنوان یکی از مولفه‌های مهم پولی و مالی اثرات مختلفی بر اقتصاد یک کشور به جای میگذارد.

سعید امیرشاهکرمی

نوسانات نرخ ارز به عنوان یکی از مولفه‌های مهم پولی و مالی اثرات مختلفی بر اقتصاد یک کشور به جای میگذارد. تغییرات مداوم و آشفتگی در این بازار و اجرای سیاست‌های سلیقه‌ای مرتبط با این حوزه، به صورت مستقیم بر هزینه‌های خانوارها، بنگاه‌ها و دولت تاثیر می‌گذارد.

بررسی تحولات ارزی در ایران نشان می‌دهد که در طول دهه‌های گذشته ساز و کار تعیین سیاست‌های ارزی یا به عبارت دیگر نظامهای ارزی کشور تغییرات گسترده‌ای داشته است. معمولا این سیاست‌ها با توجه به الزاماتی که به اقتصاد تحمیل می‌کنند، طیف گسترده‌ای را شامل می‌شوند. این نظامها بین دو حد شناور و ثابت قرار گرفته و اثرات متفاوتی بر انعطاف سیاست‌گذاری اقتصادی، هزینه تغییر سیاست ارزی و همچنین تصمیمات بنگاه و مصرف‌کنندگان دارند.

بعد از انقلاب به خصوص در سال‌های اخیر، عدم استفاده از یک نوع سیاست ارزی منجر به آن شده است که در برخی دوره‌ها بانک مرکزی نظام ارزی شناور مدیریت شده را انتخاب کند، در دوره‌هایی مشاهده شده که نظام ارزی به صورت دستوری بوده و در دوره‌های دیگر نیز از ساختار دو یا چند نرخی اسفاده شده است. علاوه بر این در زمانی که بازار با نوسانات شدید و نااطمینانی به آینده مواجه باشد، بانک مرکزی با هدف کنترل نرخ ارز، طرف تقاضا در بازار را مورد هدف قرار داده و سعی می‌کند با ابزار روانی هیجانات تقاضا‌کنندگان را کنترل کند. اگر بخواهیم عواملی که باعث نوسانات نرخ ارز می‌شوند را بررسی کنیم می‌توانیم نرخ ارز شناور و نرخ ارز ثابت به طور خلاصه به موارد زیر اشاره کنیم:

1- نرخ بهره: تغییرات نرخ بهره می‌تواند نرخ ارز را تحت تاثیر قرار بدهد. لیکن نحوه تاثیرگذاری آن مبهم و دوگانه است. افزایش نرخ بهره می‌تواند منجر به کاهش سرمایه‌گذاری و کاهش تولید ملی و تراز تجاری منفی شود در نتیجه با تاثیر منفی بر صادرات منجر به کاهش عرضه ارز شده و در نهایت منجر به افزایش نرخ ارز می‌شود. از طرفی افزایش نرخ بهره باعث افزایش هزینه نگهداری پول می‌شود. در این شرایط تقاضای سفته بازی پول نیز کاهشی شده و در نهایت منجر به آن می‌شود که با کاهش تقاضا برای پول ملی، ارزش آن در برابر ارز خارجی افزایش می‌یابد. به عبارتی در این حالت افزایش نرخ بهره باعث می‌شود نرخ ارز کاهش یابد. بنابر آنچه توضیح داده شد تاثیر نرخ بهره بر نرخ ارز نامشخص و مبهم است.

2- نرخ تورم: اگر سطح عمومی قیمت‌های داخلی به‌ طور نسبی از سطح عمومی قیمتها در خارج از کشور بیشتر رشد کند، تمایل به واردات از کشورهای دارای مزیت بیشتر می‌شود. به زبان عامیانه وقتی تورم کشور بیش از سایر کشورهای طرف مبادله تجاری رشد کند، در این حالت میزان واردات افزایش و میزان صادرات کـاهش مییابد (تراز تجاری خارجی منفی). به عبارتی نرخ تورم باعث می‌شود (به علت منفی شدن تراز تجاری خارجی) نرخ ارز افزایش یابد.

3- میزان فروش نفت و قیمت آن: هرچه میزان فروش نفت بیشتر باشد به خاطر رشد درآمد ارزی، پول ملی تقویت و نرخ ارز کاهش می‌یابد.

4- عوامل سیاسی: رخدادها و اتفاقات سیاسی از دیگر عوامل موثر بر نرخ ارز هستند. تحریم‌ها به عنوان یکی از عوامل سیاسی نقش بسیار مهمی بر نرخ ارز دارند. به‌ طوری که از طریق تاثیر مستقیم بر واردات و صادرات، میزان ورود و خروج ارز را متاثر می‌سازند. هر چه گستردگی تحریم‌ها و موانعی که برای صادرات و واردات و همچنین نقل و انتقالات ارزی ایجاد می‌شود بیشتر باشد، میزان دسترسی به منابع ارزی دشوارتر شده و عرضه ارز کاهش می‌یابد. در نتیجه با برهم خوردن تعادل عرضه و تقاضای ارز و ایجاد مازاد تقاضا، نرخ ارز افرایش می‌یابد.

5-روانشناسی بازار: روانشناسی بازار و درک فعالان اقتصادی از جنبه‌های مختلفی می‌تواند بر بازار ارز تاثیر بگذارد؛ جنبه‌هایی مانند: فرار سرمایه به سمت بنگاه‌های سرمایه‌گذاری، افزایش تمایل به سرمایه‌گذاری در موقعیتهای خارج کشور (مانند خرید نرخ ارز شناور و نرخ ارز ثابت ملک در ترکیه)، انتظارات تورمی در آینده، توجه به شایعات و اخبار مرتبط و وزن‌دهی به اخبار و در نهایت تصمیمات معامله‌گران تکنیکالیست که الگوهای نموداری را مبنای خرید و فروش قرار می‌دهند.

بنابر توضیحات داده شده آنچه بیش از سایر عوامل می‌تواند بر نوسانات نرخ ارز اثرگذار باشد روابط بین‌الملل است. داشتن روابط خوب بین‌المللی منجر به جذب اعتماد سایر کشورها و نرخ ارز شناور و نرخ ارز ثابت ورود سرمایه ارزی از سایر کشورها خواهد شد علاوه بر آن با توجه به اینکه منبع تامین ارز از روابط تجاری با سایر کشورها است، چنانچه به هر دلیلی روابط بین‌الملل کشور دچار اخلال و ضعف باشد نمی‌توان یک وضعیت باثبات و قابل پیش‌بینی را برای بازار پولی و ارزی کشور متصور شد.

روش های تعیین نرخ ارز | ارزش پول کشور چگونه تعیین می‌شود؟

آیا با روش های تعیین نرخ ارز آشنایی دارید؟ قیمت و یا نرخ ارز عددی است که به وسیله آن می‌توان ارزش پولی کشوری را بر اساس ارز و یا پول کشور خارجی در یک بازه زمانی معینی، نشان داد. روش های مختلفی برای تعیین نرخ ارز وجود دارد، هر کشوری بر اساس نیاز بازار داخلی‌اش نظام مالی مناسبی را انتخاب می کند. هر کدام از این نظام های مالی و پولی دارای مزایا و معایبی هستند که سیاست گذاران مالی با توجه به موقعیت و نوع تبادلات کشور مناسب ترین آن ها را برمی گزینند. در کشور ایران نیز تا به حال تغییرات زیادی در شیوه تعیین نرخ ارز صورت گرفته است. اما همچنان نتوانسته به اهداف مالی خود برسد. در ادامه شما را بیشتر با روش های تعیین نرخ ارز آشنا خواهیم کرد.

برای دریافت مشاوره کسب و کار در ایران و دیگر کشورها جهت ارزیابی فرصت های سرمایه گذاری در موقعیت های مختلف می‌توانید با کارشناسان مرکز کاردوک از طریق شماره 02166418908 تماس بگیرید.

قیمت ارز چگونه تعیین می‌شود؟

مسائل و تنش‌های سیاسی، رونق و افول اقتصادی و یا بحران‌های جهانی بر نرخ ارز تاثیر مستقیم دارند. کشورهایی که بیشتر تحت تاثیر عوامل بیرونی و به خصوص داخلی قرار می‌گیرند، در آن‌ها تعیین نرخ ارز سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌باشد. بالا و پایین شدن قیمت ارز در کشورهایی که چرخه اقتصادی‌شان وابسته به دلار و یا سایر ارزهاست، بیشتر است. در این میان مشاغل مختلف نیز از این قضیه سود و یا ضرر می‌کنند. بنابراین در کشوری مانند ایران که شرایط اقتصادی دچار تحولات زیادی می شود، با اطلاع از نحوه تاثیر این عوامل می‌توانید امنیت مالی خود را حفظ کرده و از خطرات مالی خود را دور کنید. با دریافت مشاوره از کارشناسان کاردوک نیز می‌توانید در این زمینه تصمیم گیری های مناسبی بگیرید.

روش های تعیین نرخ ارز

از جمله رویکردهای مهم در تعیین نرخ ارز نظام ارزی آزاد و نظام ارزی کنترلی است. در نظام ارزی آزاد بر اساس بازار جهانی ارز عمل می‎‌شود، در کشورهایی که روش نظام ارزی آزاد دارند ورود و خروج ارز آزاد بوده و دولت و بانک مرکزی هیچ گونه دخالتی در ورود و خروج و تعیین قیمت ارز ندارند. در مقابل کشورهایی که نظام ارزی کنترلی دارند، ورود و خروج ارز را تحت کنترل و نظارت دولت و بانک مرکزی قرار می‌دهند، بازار ارز در این کشورها محدود و تحت کنترل می‌باشد.

در نظام ارزی آزاد، قیمت ارز شناور است، یعنی نوسانات در عرضه و تقاضا، قیمت آن را مشخص می‌کند. این قیمت به صورت مشخص تابع تغییرات عرضه و تقاضا است.

اما در نظام کنترلی ارز، قیمت آن ثابت است. یعنی نرخ ارز توسط دولت تعیین و تکلیف می‌شود. در این بین بزرگترین و مهم‌ترین خریدار و فروشنده در نظام ارزی کنترلی دولت است و نرخ ارز را بر اساس ملاحظات و صلاح دیدهای اقتصادی، سیاسی و یا اجتماعی تعیین و تکلیف می‌کند. در مواقعی که بسیار ضروری است، کشورهای پیشرفته صنعتی دولت به صورت غیر مستقیم در بازار دخالت کرده و نرخ ارز را افزایش و یا کاهش می‌دهند.

روش های تعیین نرخ ارز و ارتباط آن با واردات و صادرات

کسانی که در زمینه صادرات فعالیت می‌کنند به صورت مستقیم یکی از مهم‌ترین منابع وارد کننده ارز در کشور هستند. در واقع صادرات به معنای تعویض کالاهای داخلی با ارز است. وارد کنندگان نیز از مهم‌ترین منابع تقاضای ارز و یا مهم‌ترین عامل خروج ارز در کشور هستند. واردات یعنی اینکه کشورها ارز و کالای داخلی کشورهای دیگر را خریداری می‌کنند.

قیمت ارز، یعنی نرخ تبدیل پول دو کشور، در تجارت خارجی براساس مقایسه سطح عمومی قیمت‌ها در دو کشور یا مقایسه قدرت خرید داخلی پول‌ها تعیین می‌گردد. اگر تجارتی بین دو کشور آزاد باشد و دولت‌ها نیز در امور ارزی دخالتی نداشته باشند، قیمت ارز در سطحی تعیین می‌گردد که قدرت خرید پول‌ها در هنگام خرید یک سبد کالا و خدمات در کشور اول با همان سبد کالا و خدمات در کشور دوم مساوی باشد.

نظام‌ها و روش های تعیین نرخ ارز در ایران

«نظام پایه طلا»، «نظام پایه طلا-ارز»، «نظام ارزی شناور» و «نظام ارزی شناور مدیریت شده» چهار نظام مهم در کشور برای تعیین قیمت ارز هستند. در ایران درآمدهای ارزی با کشورهای دیگر متفاوت است و به همین دلیل سیاست‌های ارزی در کشور متناسب با همین چهار نظام تعیین و تکلیف می‌شود. تفاوت این موضوع با کشورهای دیگر به دلیل درآمدهای ارزی صادرات نفت و مشتقات آن است.

اعلام شده که نظام ارزی در ایران شناور و مدیریت شده است. یعنی تقاضا و عرضه نرخ برابری را مشخص می‌کند، اما بانک مرکزی می‌تواند در بازار ارز دخالت کرده و نوسانات آن را کنترل کند. درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت نیز باعث می‎شود که بانک مرکزی به ذخایر ارزی قابل توجهی برسد و زمانی که تقاضا برای ارز افزایش یابد، باید از آن استفاده کند.

البته شرایطی هم وجود دارد که تقاضا برای ارز بالا می‌رود و حتی ذخایر بانک مرکزی هم نمی تواند پاسخگوی نیاز بازار باشد، در نتیجه در این زمان نرخ ارزها به صورت جهشی بالا می‌روند.

عوامل دخیل در روش های تعیین نرخ ارز

تعیین نرخ ارز بر اساس قدرت خرید از جمله روش های تعیین نرخ ارز اولیه است، در این روش برابری سبد کالا را در دو کشور مبنای تعیین نرخ ارز می دانستند، اما مشخص شده که عوامل متعددی در تعیین نرخ ارز موثر هستند. در ادامه به برخی از مهم ترین این عوامل در علم اقتصاد اشاره می کنیم.

1- تراز بازارهای خارجی

در صورتی که صادرات نسبت به واردات افزایش یابد، قیمت ارز کاهش پیدا می‌کند و عرضه آن افزایش می‌یابد. اگر بر عکس این مورد اتفاق بیافتد قیمت ارز افزایش خواهد یافت. این موضوع اشاره به تولید ملی کشور نیز دارد. هر چه کشوری توانایی بیشتری در ارائه خدمات و کالا به سایر کشورها را داشته باشد، دارای ارز با ارزش‎‌تری خواهد بود.

2- تراز مبادله خارجی

اگر قیمت چیزی که صادر می‌کنیم به نسبت چیزی که وارد می‌کنیم، بیشتر باشد، در این صورت قیمت ارز کاهش می‌یابد چون برای هر مقداری از صادرات ارز بیشتری حاصل می‌شود. برای مثال فرض کنید کشوری 10 قلم مواد اولیه (فلز، چسب، چرم، نخ و…) را وارد می‌کند و در مقابل تنها خودرو و کفش صادرات می کند. چون حجم و ارزش صادرات آن بیشتر از واردات آن است،نرخ ارز کاهش می یابد. اگر مبلغ صادرات و واردات برابر باشد، نرخ ارز تغییری نمی کند و اگر مجموع واردات بیشتر از صادرات باشد، نرخ ارز افزایش پیدا خواهد کرد.

3- شرایط سیاسی

زمانی که بحران‌های مختلف سیاسی، بی اعتمادی مردم به امور داخلی نرخ ارز شناور و نرخ ارز ثابت و سیاستگذاری‌ها رشد پیدا کنند و منافع مردم و کشور دائم در حال تهدید باشد، نرخ ارز روند افزایشی به خود می‌گیرد. در واقع به دلیل در خطر افتادن تولیدات، کاهش تقاضا برای پول داخلی، افزایش تقاضا برای پول خارجی، احتمال بسته شدن راه‌های مبادله وجوه معوقه خارجی و…. نرخ ارز تحت تاثیر سیاست های خارجی قرار می‌گیرد.

4- کسری بودجه‌های دولت

این مهم در کشورهای مختلف متفاوت است. مثلاً در یک کشور پیشرفته اگر دولت اعتبارات لازم را داشته باشد با فروش اوراق قرضه نرخ بهره را بالا می برد. این کشورها برای خرید اوراق نیازمند پول داخلی هستند، که این مهم قیمت پول داخلی را افزایش می‌دهد. اما اگر دولتی از کشورهای دیگر دائم پول قرض کرده باشد، در این صورت قیمت نرخ پول داخلی کاهش می‌یابد که به معنای کسری بودجه دولت است. در کشوری چون ایران کسری بودجه معنای متفاوتی دارد و به صورت مخرب‌تری بر نظام اقتصادی کشور تاثیر می‌گذارد.

5- نرخ تورم داخلی در مقایسه با نرخ تورم خارجی

اگر در کشوری نرخ تورم داخلی آن بالاتر از نرخ تورم خارجی باشد، این مهم ارزش پول داخلی را کاهش می‌دهد و باعث افزایش قیمت پول خارجی و یا ارز می‌شود.

برای آشنایی با علل وقوع رکود تورمی کلیک کنید.

جمع بندی درباره روش های تعیین نرخ ارز

عوامل زیادی در تعیین قیمت ارز در یک کشور دخیل هستند که با توجه به نظامی که انتخاب کرده اند می‌تواند نتایج متفاوتی را در خصوص قیمت ارز ایجاد کند. اما تجربه نشان داده کشورهایی که نرخ ارز آن‌ها آزاد است، از اقتصاد قوی‌تر و با ثابت‌تری برخوردار هستند. در نهایت لازم است برای ایجاد ثبات در وضعیت مالی خود از تغییرات بازار ارز اطلاع داشته و به دنبال راهی برای جلوگیری از ضرر مالی باشید. جهت اطلاع از بهترین روش های جلوگیری از ضرر مالی کلیک کنید.

برای دریافت مشاوره کسب و کار در ایران و دیگر کشورها جهت ارزیابی فرصت های سرمایه گذاری در موقعیت های مختلف می‌توانید با کارشناسان مرکز مشاوره کسب و کار کاردوک از طریق شماره 02166418908 تماس بگیرید.

سؤالات متداول در خصوص تعیین قیمت ارز

بله. بورس مستقل عمل نمی‌کند و در بحران‌های مختلف به دلیل واکنش‌های هیجانی کسب و کارها و مردم، نرخ ارز تحت تاثیر قرار می‌گیرد و این مهم روی افزایش و یا سقوط سهام شرکت‌ها در بورس نیز تأثیر می‌گذارد.

منبع اصلی تعیین قیمت بانک مرکزی است که توسط واسطه‌های گمنام، ارز را به صرافی‌ها عرضه می‌کند. (برای تامین درآمد، کسری بودجه و کاهش نقدینگی).

حرکت به سوی نرخ ارز شناور چطور, چه وقت و با چه سرعتی

نرخ ارز ثابت که ارزش پول داخلی را در مقابل یک ارز خارجی قوی مانند دلار یا یورو میخکوب می‌کند، دارای مزایای بسیاری به‌ویژه برای کشورهای در حال توسعه ای است که در پی اتخاذ سیاست‌های اقتصادی مطمئن هستند.

این قبیل میخکوب کردن‌ها با نرخ تورم پایین همراه بوده است. اما کشورهای با رژیم نرخ ارز ثابت در مقابل بحران‌های پولی و نیز بحران‌های پولی و بانکی، بیشتر از کشورهای با نرخ ارز شناور آسیب‌پذیر هستند. در واقع، هنگامی ‌که اقتصادها بالغ شده و هر چه بیشتر به بازارهای مالی بین‌المللی پیوند می‌خورند، منافع حاصل از شناوری نرخ ارز هویدا می‌شود. اگرچه بسیاری از کشورها هنوز دارای رژیم نرخ ارز ثابت یا سایر اشکال میخکوب کردن نرخ ارز هستند، تعداد رو به گسترشی، شامل برزیل، شیلی و لهستان، طی دهه‌های گذشته رژیم نرخ ارز با شناوری بیشتر را اتخاذ نموده اند. گرایش به سوی شناوری بیشتر نرخ ارز احتمالا ادامه می‌یابد، چرا که عمیق تر شدن ارتباطات مرزی، کشورهای با رژیم میخکوب شده نرخ ارز را به این دلیل که رژیم‌های شناور دارای سپر حفاظتی بهتری در مقابل شوک‌های خارج از سیستم و به علاوه سیاست‌های پولی مستقل‌تر می‌باشند، در معرض فرار سرمایه قرار می‌دهد. صرفنظر از این که رژیم‌های نرخ شناور ارز تحت فشار یا شرایط منظم اتخاذ شوند، موفقیت آنها بستگی به مدیریت کارآمد شماری از موضوعات نهادی و عملیاتی دارد. این موضوعات در نوشتار پیش رو خلاصه شده که توسط دیوید چنی و بر‌اساس پروژه صندوق بین‌المللی پول (از ثابت به شناور، جنبه‌های عملیاتی حرکت به سوی شناوری نرخ ارز تهیه شده است.

● حرکت به سوی نرخ ارز شناور

برخی کشورها قبل از اجازه شناوری آزاد به ارزش پول داخلی، به تدریج و به آرامی ‌به واسطه اتخاذ انواع میانه رژیم‌های نرخ ارز (میخکوبی ملایم، افقی و کرولینگ بند، شناور مدیریت شده) از رژیم ثابت نرخ ارز به رژیم شناور گذر کرده‌اند. سایر انتقالات از سیستم ثابت نرخ ارز به سیستم شناور نامنظم بوده‌ و به واسطه کاهش شدید ارزش پول داخلی به وقوع پیوسته است. سهم بزرگی از خروج‌ها از رژیم نرخ ارز شناور طی سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۲ نامنظم بوده است. اما این که خروج از نرخ ثابت ارز منظم است یا نامنظم، همواره دشوار است.

چه شرایطی از دیدگاه عملیاتی برای یک گذر موفق از نرخ ثابت ارز به نرخی که حداقل تا اندازه ای توسط نیروهای بازار تعیین شود، لازم است؟ این گذر باید دارای چه سرعتی باشد؟ و این که در چه مرحله ای باید سیاست‌های لازم برای شناوری نرخ ارز به اجرا درآید؟

تجربه کشورها نشان می‌دهد که به طور کلی چهار عامل برای یک گذر موفق به شناوری نرخ ارز لازم است:

▪ بازار ارز روان

▪ سیاست منسجم کنترلی بانک مرکزی با دخالت در بازار ارز (عملیات خرید یا فروش ارز برای تحت‌تاثیر قرار دادن نرخ ارز)

▪ گزینه مناسب تکیه‌گاه اسمی

(nominal anchor) مکانیزمی‌جهت تثبیت متغیرهای اسمی‌به‌ویژه سطح عمومی‌قیمت‌ها است یا به طور ساده مکانیزمی‌برای جلوگیری از تورم یا کاهش قیمت‌ها است که می‌تواند یک قاعده سیاستی غیر‌رسمی ‌مانند قاعده پولی تیلور یا تعهد قانونی از قبیل هدف قرار دادن تورم باشد که توسط بانک مرکزی اتخاذ

می‌شود- برای عوض کردن نرخ ارز ثابت

▪‌ نظام کارآمد بررسی و مدیریت در معرض ریسک نرخ ارز قرار گرفتن بخش‌خصوصی و بخش عمومی.

زمان‌بندی و اولویت نرخ ارز شناور و نرخ ارز ثابت توافق شده برای هر‌یک از این زمینه‌ها طبیعتا از کشوری به کشور دیگر متفاوت بوده و بستگی به شرایط اولیه و ساختار اقتصادی آن کشور دارد.

● انواع رژیم‌های نرخ ارز

▪ دلاری کردن پول داخلی

پول رایج کشور دیگری به عنوان پول رایج به گردش در می‌آید(دلاری کردن رسمی)، یا کشوری عضو یک اتحاد پولی می‌باشد که پول رایج یکسانی مابین اعضای اتحادیه تسهیم می‌شود. اتخاذ چنین رژیم‌هایی بر انصراف کامل از کنترل مستقل مقامات پولی بر‌سیاست پولی داخلی دلالت دارد.

▪ ‌برقراری نسبت بین حجم انتشار پول متناسب با ذخایر ارزی (Currency Boards)

رژیم ارزی مبتنی بر تعهد قانونی روشن به مبادله پول داخلی در مقابل یک پول خارجی مشخص با یک نرخ ثابت که با محدودیت‌هایی در مجوز انتشار پول جهت اطمینان از نرخ ارز شناور و نرخ ارز ثابت اجرای تعهدات قانونی ترکیب می‌شود. بر این اساس پول داخلی فقط در مقابل ارز خارجی منتشر خواهد شد که پشتوانه آن دارایی‌های خارجی است. وظایف سنتی بانک مرکزی نیز از قبیل کنترل پولی و آخرین منبع وام‌دهی (lender of last resort-LOLR)، حذف می‌شود و محدوده کوچکی برای سیاست پولی احتیاطی واگذار می‌شود. بسته به میزان سختی دستورالعمل‌های انتشار پول تاحدی ممکن است شناوری ارز قابلیت اجرا داشته باشد.

▪ سایر دستورالعمل‌های سنتی میخکوب کردن نرخ ارز

کشوری (به طور رسمی ‌یا غیر‌رسمی) پول رایج خود را در مقابل یک پول خارجی یا سبدی از پول‌های طرف‌های تجاری اصلی یا شرکای مالی میخکوب می‌کند که وزن هر پول خارجی در سبد ارزی توزیع جغرافیایی تجارت، خدمات یا جریان سرمایه را انعکاس می‌دهد. نرخ ارز در این حالت قطعی نیست. نرخ ارز ممکن است در یک حد بسیار کوچک (۱+و۱-) ‌درصد حول نرخ اصلی نوسان کند یا حداکثر و حداقل نرخ ارز ممکن است برای حداقل سه ماه در حد کوچک ۲‌درصد حول نرخ اصلی باقی بماند. مقامات پولی آماده‌اند تا نرخ ارز ثابت را به واسطه دخالت مستقیم (خرید و فروش ارز در بازار) یا دخالت غیر‌مستقیم (‌استفاده تهاجمی‌از سیاست نرخ بهره، وضع مقررات ارزی، ترغیب اخلاقی یا دخالت به وسیله سایر نهادهای عمومی) حفظ کنند. استقلال سیاست پولی، گرچه محدود می‌باشد، اما از استقلال سیاست پولی تحت دستورالعمل ارزی دلاری کردن پول داخلی و انتشار پول بر مبنای ذخایر ارزی، بیشتر است، چرا که وظایف سنتی بانک مرکزی هنوز ممکن می‌باشد و مقامات پولی می‌توانند نرخ ارز را تعدیل نماید اگرچه به ندرت.

▪‌ میخکوب کردن نرخ ارز در یک دامنه تغییرات افقی (horizontal band)

ارزش پول داخلی در حد اصلی نوسان یعنی حداقل (۱+و۱-) ‌درصد حول نرخ اصلی ثابت شده یا حداکثر و حداقل نرخ ارز در حد کوچک ۲‌درصد حول نرخ اصلی حفظ می‌شود. مکانیزم نرخ ارز(ERM) نظام پولی اروپایی(EMS) که در یکم ژانویه ۱۹۹۹ با مکانیزم نرخ ارز دوم (ERM II) تعویض شد، نمونه ای از این نوع

میخکوب کردن است. بسته به دامنه تغییرات نرخ ارز درجات محدودی از احتیاط در سیاست پولی وجود دارد.

▪‌ میخکوب خزنده (crawling peg)

پول داخلی به صورت دوره‌ای به اندازه اندکی در مقابل نرخ ثابت یا در پاسخ به تغییرات شاخص‌های مقداری انتخابی از قبیل تغییرات گذشته تورم در مقابل شرکای اصلی تجاری، تغییرات مابین هدف تورمی‌و تورم انتظاری در شرکای اصلی تجاری و غیره، تعدیل می‌شود. نرخ خزش می‌تواند بر اساس تغییرات تورم زدایی شده نرخ ارز(نگاه به عقب) یا نسبت به نرخ ثابت از پیش اعلام شده یا تغییرات پیش‌بینی شده تورم (نگاه به جلو) تنظیم شود. میخکوب خزنده محدودیت‌های مشابه میخکوب ثابت را بر سیاست پولی تحمیل می‌کند.

▪ نرخ ارز در یک دامنه تغییرات خزنده (crawling band)

ارزش پول داخلی در حد اصلی نوسان یعنی حداقل(۱+و۱-)‌درصد حول نرخ اصلی ثابت شده یا حداکثر و حداقل نرخ ارز در حد کوچک ۲‌درصد حول نرخ اصلی حفظ می‌شود و نرخ اصلی یا حدود به طور دوره‌ای نسبت به نرخ ثابت یا در پاسخ به تغییرات شاخص‌های مقداری انتخابی تعدیل می‌شود. درجه شناوری نرخ ارز تابعی از دامنه تغییرات است. دامنه تغییرات حول نرخ ارز مرکزی خزنده یا متقارن است یا به تدریج گسترش می‌یابد. در مورد اخیر ممکن است نرخ ارز از پیش اعلام شده‌ای وجود نداشته باشد. تعهد به حفظ نرخ ارز در دامنه تغییرات، محدودیت‌هایی را بر سیاست پولی تحمیل می‌کند و درجه استقلال سیاستی تابعی از این محدوده است.

▪ نرخ شناور مدیریت شده

(managed floating)

مقامات پولی تلاش می‌کنند تا نرخ ارز را بدون داشتن یک مسیر یا هدف از پیش تعیین‌شده، متاثر نمایند. شاخص‌های مدیریتی نرخ ارز شامل وضعیت تراز پرداخت‌ها، ذخایر بین‌المللی، توسعه بازارهای موازی و عدم‌وجود تعدیلات خودکار می‌باشد. دخالت در بازار ممکن است مستقیم یا غیر‌مستقیم باشد.

▪‌ نرخ شناور مستقل

(independent floating)

نرخ ارز توسط عوامل بازار تعیین می‌شود. دخالت‌های رسمی ‌در بازار ارز خارجی به ندرت و به صورت احتیاطی و معمولا با هدف تعدیل تغییرات نرخ ارز و جلوگیری از نوسانات زیاد انجام می‌گیرد و سطح معینی برای نرخ ارز تعیین نمی‌شود.

● توسعه بازار ارز

اجرای رژیم نرخ ارز شناور نیازمند بازار ارزی است که به اندازه کافی برای پاسخ نرخ ارز به نیروی‌های بازار، روان و کارآمد باشد.

به طور کلی بازار ارز خارجی عبارت است از بازار عمده فروشی بین بانکی که معامل‌کنندگان مجاز ( معمولا بانک‌ها و سایر نهاهای مالی) با یکدیگر معامله می‌کنند و بازار خرده فروشی که معامله‌کنندگان مجاز با مشتری‌های نهایی مانند خانوارها و بنگاه‌ها، معامله می‌کنند. بازار روان، بازاری است که در آن اختلاف بین قیمت فروش فوری و قیمت خرید فوری (bid/offer spreads) نسبتا اندک باشد، هزینه‌های معامله پایین باشد، گردش مالی کافی برای محدود کردن اثر معاملات انفرادی بر قیمت، وجود داشته باشد، نظام تجاری، تهاتر بانکی و نظام پرداختی وجود داشته باشد تا اجرای سریع سفارشات را تسهیل نماید و دامنه گسترده‌ای از فعالان در بازار وجود داشته باشد (وجود تعداد بیشماری از فعالان در بازار و گردش مالی کافی از تاثیرات انفرادی بر قیمت جلوگیری می‌نماید- market depth).

بازار ارز خارجی بسیاری از کشورهای در حال توسعه سطحی و غیر‌کارآمد هستند. بخشی از این جریان ناشی از مقررات گسترده ارزی از قبیل کنترل و نظارت بر جریان سرمایه (این کنترل‌ها گردش مالی بازار را کاهش می‌دهد)، محدودیت‌های احتیاطی سفت و سخت در خصوص وضعیت شبکه باز ارز خارجی، الزامات تحویل اعلام وصول ارز خارجی به بانک مرکزی، می‌باشد. بازارهای ارز بین بانکی البته در کشورهایی که وجود دارند، اغلب نسبت به بازارهای خرده فروشی کوچک هستند که این امر آزادی عمل بازار در کشف قیمت تعادلی ارز را محدود می‌کند.

انعطاف‌ناپذیری نرخ ارز، خود می‌تواند یکی از عوامل روان نبودن بازار ارز باشد. بانک مرکزی که رژیم نرخ ارز ثابت را اجرا می‌کند، معمولا به واسطه ضرورت در بازار فعال است که این امر از کسب تجربه و دانش فعالان بازار در شکل‌گیری قیمت و مدیریت ریسک نرخ ارز جلوگیری نموده و فعالیت بین بانکی را محدود می‌کند.

در شکل حداکثری آن بانک مرکزی ممکن است بر بازار ارز بین بانکی تسلط داشته و به عنوان یک واسطه ارزی اصلی عمل کند. با نرخ ارز ثابت، فعالان بازار انگیزه اندکی برای شکل دادن به چشم‌انداز روند نرخ ارز، تفسیر موقعیت و معامله ارز خارجی دارند که این مساله فعالیت ارز خارجی را در بازار‌های نقدی و آتی محدود می‌کند. به‌علاوه تحت رژیم نرخ ارز میخکوب شده، برای کاستن از دامنه سفته بازی، فعالیت بازار آتی از جذابیت برخوردار نیست. اندازه کوچک بازارهای آتی به نوبه خود فرصت‌های پوشش دادن خطر ریسک را محدود می‌کند.

مراحل زیر می‌تواند به کشورها برای بهبود عمق و کارآیی بازار مالی شان کمک کند:

▪ ‌اجازه شناوری محدود به نرخ ارز(برای مثال شناوری در محدوده‌ای حول نرخ میخکوب شده) جهت تهییج فعالیت ارز خارجی. مقامات پولی همچنین باید برای تشویق فعالان بازار به اتخاذ موقعیت‌های کوتاه مدت و بلندمدت، وضعیتی از ریسک دو طرفه (ریسک کاهش ارزش پول داخلی یا افزایش ارزش آن) را ایجاد کنند. بین سال‌های ۱۹۹۵ و ۲۰۰۱ گردش مالی در بازارهای ارز خارجی کشورهایی که رژیم‌هایی با شناوری بیشتر نرخ ارز را انتخاب کردند، افزایش یافته و در کشورهایی با رژیم کمتر شناور، کاهش یافته است.

▪ ‌کاهش نقش بازار‌سازی بانک مرکزی به واسطه کاستن از معاملات با بانک‌ها و دخالت‌هایش به منظور گسترش دامنه فعالیت بازار‌سازها.

▪ ‌افزایش اطلاعات بازار در خصوص منابع و مصارف ارز خارجی و روند تراز پرداخت‌ها تا فعالان بازار بتوانند چشم‌انداز معتبری از نرخ ارز و سیاست پولی شکل داده و ارز خارجی را به نحو کارآمدی قیمت‌گذاری کنند. همچنین مقامات پولی باید اطمینان یابند که نظام‌های اطلاعاتی و خط‌‌ مشی‌های تجاری، زمان واقعی خرید و فروش را در بازار بین بانکی ارز فراهم می‌کند.

▪ ‌لغو تدریجی یا حذف مقرراتی که فعالیت بازار را مهار می‌کنند. اقدامات مهم می‌تواند شامل: حذف الزامات مربوط به تسلیم اعلام وصول ارز خارجی به بانک مرکزی، وضع مالیات یا مالیات اضافی روی معاملات ارز و محدودیت‌های معاملات بین بانکی، یکپارچه کردن بازارهای ارز خارجی تفکیک‌شده و کاستن از محدودیت‌های حساب جاری و سرمایه ای به منظور افزایش منابع و مصارف ارز خارجی در بازار باشد. کنترل‌های سرمایه‌ای باید پس از تحقق پیش‌شرط‌های نهادی و پیش‌شرط‌های اقتصاد کلان، به تدریج مرتفع شود.

▪ ‌یکپارچه کردن و ساده‌سازی مقررات ارز خارجی و اجتناب از تغییرات مکرر و فی‌البداهه در قانون برای افزایش شفافیت بازار و کاهش هزینه‌های معاملات.

▪ ‌بهبود زیرساختارهای بازار به واسطه کاهش تجزیه بازار، افزایش کارآیی بازارهای واسطه و تامین نظام پرداخت کارآمد و قابل اطمینان.

زمانی که کشوری بر اثر فشار بازار مجبور به ترک نرخ میخکوب شده ارز می‌شود و زمانی برای آماده شدن جهت خروج مدیریت شده نداشته باشد، بهبود و تعمیق بازار ارز بسیار پیچیده می‌شود.

دولت احتمالا تحت این شرایط با اهداف متناقضی روبه‌رو می‌شود. از یک طرف دولت باید برای جلوگیری از کاهش هرچه بیشتر ارزش پول داخلی، ارز بفروشد. از طرف دیگر، برای حفظ قابلیت اعتماد و اطمینان بازار، دولت باید نشان دهد که برای دفاع از یک سطح ویژه نرخ ارز، در بازار دخالت نخواهد کرد. تحت این شرایط، بسیاری از کشورها به تدریج نقش بازار‌سازی بانک مرکزی را رها کرده و محدودیت‌های بازار ارز را برچیده‌اند و نیز عدم‌ثبات بیشتر نرخ ارز را متحمل شده‌اند، در حالی که به نرخ بهره اجازه می‌دهند تا برای خنثی کردن فشار بازار و نظارت بر معاملات بازار برای تعیین منبع و مسیر جریان سرمایه، افزایش یابد.

● عزیمت منظم و نامنظم به نرخ ارز شناور

عزیمت به رژیم‌های شناور ارز در سه دسته طبقه‌بندی می‌شود: عزیمت از همه میخکوب‌های سخت و ثابت شده و میخکوب‌های خزنده به نرخ‌های شناور یا شناور تحت نوار خزنده، عزیمت از نوارهای خزنده به نرخ شناور و عزیمت از شناور مدیریت شده به شناور مستقل. نتایج حاصل از مطالعه روی ۱۳۹ عزیمت به رژیم‌های شناور ارز نشان می‌دهد که خروج از رژیم ثابت ارز، تنها رژیم‌هایی را شامل می‌شود که حداقل به مدت یکسال دوام بیاورند یا در طول خروج از رژیم ثابت، به افزایش شناوری نرخ ارز ادامه دهند.

ترجمه و تلخیص: اسماعیل استوار

شما در حال مطالعه صفحه 1 از یک مقاله 3 صفحه ای هستید. لطفا صفحات دیگر این مقاله را نیز مطالعه فرمایید.

نرخ ارز شناور و نرخ ارز ثابت

برادران جعفری

info [at] sarafijafari [dot] com

برادران جعفری

برادران جعفری

چه کسی نرخ دالر را مشخص می‌کند

• منتشر شده در 08 / 03 / 1401

• بدون بازخورد

نرخ مبادله (نرخ ارز)، قیمت نسبی یک ارز است که بر حسب ارز دیگر (بیشتر بر حسب دالر آمریکا) بیان می‌شود. برای اقتصادهای پیشرفته که حضور فعالی در تجارت بین المللی دارند، نرخ ارز یک متغیر اقتصادی مهم است.

نرخ ارز به شما می‌گوید که ارزش پول شما در برابر یک ارز خارجی چقدر است. به عنوان مثال در تاریخ 23 / 09 / 1400 هر دالر در حدود 125 افغانی معامله می‌شد؛ به این معنی که هر یک افغانی در تاریخ یاد شده به میزان 0.008 دالر ارزش نرخ ارز شناور و نرخ ارز ثابت داشته است. البته این نرخ، بالاترین رقم ثبت شده نرخ دالر در دو دهه‌ی اخیر است.

اهمیت نرخ ارز

نرخ ارز منعکس کننده ارزش پول ملی یک کشور است. ارزش پول ملی بیانگر قدرت اقتصادی یک کشور می‌تواند باشد؛ زیرا ارزش پول ملی بیان کننده‌ی مسائل داخلی و ارزش دارایی های بانک مرکزی (پشتوانه پول های چاپ شده) است.

ارزش پول ملی یک کشور در صورت رشد اقتصادی آن کشور قدرتمند شده و در صورت تضعیف اقتصادی و سیاسی تضعیف می‌گردد. به همین دلایل یکی از بهترین شاخصه های ارزیابی رشد و توسعه یک کشور را می‌توان نرخ اسعار خارجی در آن کشور عنوان کرد.

نرخ ارز ثابت و نرخ ارز شناور (متغیّر)

تقسیم بندی نرخ ارز دو نوع است. ثابت و شناور (متغیر) که نرخ ارزهای شناور دائماً در حال نوسان است در حالی که نرخ ارزهای ثابت به ندرت تغییر می‌کند.

• نرخ ارز ثابت:
  نرخی است که دولت (بانک مرکزی) به عنوان نرخ ارز رسمی تعیین می‌کند. در چنین نظامی دولت تمام منابع را در دست می‌گیرد تا ارزش پول خود را در بازه‌ی تعیین شده حفظ کند.
• نرخ ارز شناور:
  بر خلاف نرخ ثابت، نرخ ارز شناور (متغیر) از طریق عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. در چنین نظامی، عرضه کننده و تقاضا کننده اسعار بدون دخالت عامل خارجی نرخ ارز را مشخص می‌کنند.
  در نظام ارزی متغیر، وضعیت اقتصاد کشور در نرخ ارز منعکس می‌شود. در افغانستان سیستم نرخ شناور حاکم است و ارزش پول افغانستان در مقابل اسعار خارجی بر مبنای عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.

در واقعیت هیچ ارزی کاملاً ثابت یا شناور نیست. در یک نظام ارزی ثابت، فشارهای بازار می‌تواند منجر به تغییر در نرخ اسعار گردد. گاهی اوقات دولت ها با تعیین نرخ های دستوری برای اسعار خارجی، سعی بر حفظ ارزش پول ملی کشور خود دارند که در چنین شرایطی بازارهای آزاد (غیر قانونی) مبادله‌ی اسعار (که منعکس کننده‌ی نرخ واقعی بر اساس عرضه و تقاضا می‌باشد) شکل می‌گیرند.
بانک مرکزی اغلب مجبور می‌شود نرخ رسمی را کاهش یا افزایش دهد تا نرخ اسعار با نرخ بازار آزاد مطابقت داشته باشد و در نتیجه فعالیت بازار غیر قانونی را متوقف کند.

در حالی که در یک نظام نرخ شناور، بانک مرکزی ممکن است برخی مواقع برای اطمینان از ثبات بازار و اجتناب از تورم، در بازار اسعار خارجی مداخله کند. با این حال کمتر اتفاق می افتد که بانک مرکزی در تعیین نرخ اسعار در یک نظام شناور دخالت کند.

عوامل تعیین کننده نرخ دالر

در سیستم های پولی مدرن، تنها عرضه و تقاضا مشخص کننده نرخ اسعار نیست. چرا که عوامل متعدد اقتصادی و سیاسی در تعیین نرخ ارز دخیل است. بسیاری از این عوامل مربوط به روابط تجاری یک کشور با دیگر کشورهاست.

آیا در افغانستان هم شرایط مشابه دیگر کشورها است ؟
در زیر تعدادی از مهمترین عوامل تعیین کننده‌ی نرخ دالر در افغانستان آورده شده است :

1. نرخ بهره:
   تغییرات در نرخ بهره بر ارزش ارز و نرخ مبادله تأثیر می‌گذارد. با توجه به وضعیت اقتصادی و شرایط زندگی مردم در افغانستان، نرخ بهره بالا است. نرخ بهره بالا باید منجر به جذب سرمایه گذار خارجی گردد اما در افغانستان شرایط اینگونه نیست.
   مصون نبودن سرمایه در برابر تغییرات سیاسی و نگرانی های امنیتی از طرف سرمایه گذاران باعث شده افغانستان نتواند سرمایه گذاران خارجی را جذب کند.
2. نرخ تورم:
   تغییرات نرخ تورم، تأثیر مستقیم و فوری بر ارزش پول یک کشور و نرخ اسعار خارجی می‌گذارد. نرخ تورم داخلی بالا در افغانستان باعث شده تقاضا برای دالر که نرخ تورمی بسیار کمتر از افغانی دارد، به منظور حفظ سرمایه از طرف مردم روز به روز بیشتر شود چرا که در شرایط تورمی شدید ارزش پول ملی به شدت کاهش می‌یابد.
3. بدهی دولت:
   کشورهایی که بدهی های بلند مدت و زیاد دارند، شانس کمتری برای جذب سرمایه گذاری خارجی دارند که به نوبه خود موجب تورم می‌شود؛ به پول ملی کشور در جهت کاهش ارزش فشار وارد می‌کند و ارزش آن را در برابر اسعار خارجی کاهش می‌دهد.
4. ثبات سیاسی:
   کشوری با آشفتگی های سیاسی هیچ شانسی برای جذب سرمایه گذاری خارجی ندارد. نه تنها سرمایه گذاران خارجی بلکه سرمایه گذاران داخلی هم رغبتی برای سرمایه گذاری در افغانستان ندارند و سرمایه خود را تبدیل به دالر کرده و از افغانستان خارج می‌کنند.
   این مسأله سبب افزایش تقاضا برای دالر شده و در نتیجه‌ی آن ارزش افغانی کاهش می‌یابد.
5. صادرات و واردات:
   افغانستان خیلی بیشتر از صادرات خود، واردات انجام می‌دهد و در نتیجه‌ی آن تقاضا برای اسعار خارجی، مخصوصاً دالر همیشه سیر سعودی داشته است. کاهش درآمد به دلیل بیشتر بودن واردات نسبت به صادرات، باعث کاهش شدید ارزش پول کشور نرخ ارز شناور و نرخ ارز ثابت شده است.
6. رکود اقتصادی:
   کشوری که رکود را تجربه می‌کند برای سرمایه گذاران خارجی جذابیت کمتری دارد. چرا که ریسک سرمایه گذاری در چنین کشوری بالا است.
   در دو دهه‌ی گذشته، اقتصاد افغانستان بیشتر اوقات در مرحله‌ی رکود بوده است که باعث شده پول افغانستان در مقابل ارزهای خارجی همواره ضعیف تر عمل کند و ارزش خود را از دست بدهد.

هنگام تعیین نرخ دالر، ملاحظات ویژه‌ی دیگری نیز وجود دارد. به عنوان مثال بسیاری معتقد هستند که دالر به دلیل ثبات و مقبولیت جهانی که دارد “پناهگاه امن” برای حفظ سرمایه در زمانی است که چشم انداز اقتصادی نامشخص است. در چنین شرایطی تقاضا برای دالر افزایش می‌یابد و همانند همه بازارهای مالی وقتی تقاضا برای یک ارز افزایش یابد، ارزش آن نیز در نرخ ارز شناور و نرخ ارز ثابت برابر ارز دیگر بیشتر می‌شود.

شرایط اقتصادی افغانستان به گونه‌ای است که به جای دولت و بانک مرکزی؛ تحولات سیاسی نقش اصلی در تعیین نرخ دالر را بازی می‌کند. از آنجایی که بازار از حالت عادی خارج شده و تحت تأثیر تحولات سیاسی قرار گرفته است، اقتصاد کشور متزلزل شده و بازار خرید و فروش اسعار خارجی، به خصوص دالر را گرم کرده است.