مزایای صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت

احسان والیان

آشنایی با صندوق های سرمایه گذاری

یکی از مهم‌ترین روش‌های مدیریت دارایی‌ها در بورس، استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. جایی که تیمی از تحلیلگران حرفه‌ای بازار، سبدی متنوع از دارایی‌های مختلف برای شما تشکیل می‌دهند و ریسک کاهش سرمایه در بورس را به کمترین حد ممکن می رسانند. مجموعه آگاه از سال 1387 به ارائه خدمات مدیریت دارایی در بورس می‌پردازد و مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری متعددی را در این بازار برعهده دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به پربازده‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری کشور اشاره کرد.

صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟

صندوق سرمایه‌گذاری نهادی مالی به شمار می‌رود که دارایی سرمایه‌گذاران بورس را جمع‌آوری و آن را در سبدی متنوع از دارایی‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کند. کاهش ریسک، تنوع، مدیریت حرفه‌ای و نقدشوندگی بالا از مهم‌ترین مزایای این صندوق‌ها به شمار می‌روند.

انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری

صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که در ادامه به مهمترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت بین 70 تا 90 درصد سرمایه مشتریان خود را در اوراق کم ریسک سرمایه‌گذاری می‌کنند. سود این صندوق‌ها، ثابت و بیشتر از سپرده‌های بانکی است.

صندوق‌های سهامی 70 تا 90 درصد دارایی مشتریان خود را در سهام شرکت‌های بورسی سرمایه‌گذاری می‌کنند. این صندوق‌ها ریسک بالاتری دارند اما سود آن‌ها به ویژه در بلندمدت بسیار بیشتر است.

دارایی صندوق‌های مختلط را ترکیبی از سهام شرکت‌های بورسی و اوراق با درآمد ثابت (بین ۴۰ تا ۶۰ درصد) تشکیل می‌دهد. این صندوق‌ها از نظر بازدهی و ریسک، حد میانی دو صندوق درآمد ثابت و سرمایه‌گذاری در سهام هستند.

حداقل ۷۰ درصد دارایی صندوق‌های طلا در گواهی سپرده کالایی سکه طلا و مابقی در اوراق مشتقه مبتنی بر طلا سرمایه‌گذاری می‌شود؛ بنابراین بازدهی این صندوق‌ها، مشابه بازدهی سکه طلا است.

نحوه خرید و فروش صندوق‌های سرمایه‌گذاری

• صندوق قابل معامله در بورس یا ETF: برای خرید و فروش واحدهای این نوع صندوق‌ها لازم است کد بورسی و کد معاملاتی داشته باشید. با مراجعه به سامانه معاملاتی آنلاین کارگزاری‌ها و جست‌وجوی نماد صندوق، می‌توانید نسبت به خرید صندوق‌های ETF اقدام کنید.
• صندوق‌های مبتنی بر صدور و ابطال: برای خرید واحد‌های این نوع صندوق‌ها نیازی به داشتن کد معاملاتی نیست و باید به صورت آنلاین به سامانه مخصوص صندوق مراجعه کنید. در بعضی از موارد نیز مراجعه حضوری ضرورت دارد.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری آگاه

با مزایای صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت هر هدف و رویایی که به بازار سرمایه قدم گذاشته باشید، صندوق‌های متنوع آگاه با ویژگی‌های مختلف شما را به این هدف نزدیک‌تر می‌کنند. این صندوق‌ها همواره در میان پربازده‌ترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری کشور قرار داشته‌اند و با تیم مدیریت حرفه‌ای و با تجربه خود، فعالان بازار سرمایه را برای موفقیت هر چه بیشتر در این بازار همراهی خواهند کرد.

صندوق مشترک آگاه پربازده‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری کشور، اولین‌ صندوق این بازار هم به شمار می‌رود و از ابتدای تاسیس خود تاکنون توانسته بیش از 42000 درصد برای مشتریان خود بازدهی ایجاد کند. صندوق مشترک آگاه از نوع صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام و مبتنی بر صدور و ابطال است و برای سرمایه‌گذاری با دید بلندمدت بهترین گزینه محسوب می‌شود. راهنمای سرمایه گذاری در صندوق مشترک آگاه

صندوق هستی بخش آگاه صندوق هستی‌بخش آگاه از نوع صندوق‌های قابل معامله در بورس است و با نماد «آگاس» در بازار معامله می‌شود. این صندوق که به لحاظ عملکرد و بازدهی موفق به کسب نشان 5 ستاره بازار سرمایه شده است، پرطرفدارترین صندوق سرمایه‌گذاری سهامی قابل معامله در بورس ایران نیز به شمار می‌رود.

صندوق یاقوت آگاه یاقوت از نوع صندوق‌های درآمد ثابت و ETF است که تجربه یک سرمایه‌گذاری کم ریسک و مطمئن را برای مشتریان بورس رقم می‌زند. این صندوق برای افرادی که ریسک‌پذیری کمی دارند، گزینه بسیار خوبی محسوب می‌شود. راهنمای سرمایه گذاری در صندوق یاقوت آگاه

صندوق زمرد آگاه زمرد، دیگر صندوق سهامی شرکت سبدگردان آگاه است که برخلاف بسیاری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام، به مشتریان خود سود نقدی پرداخت می‌کند و به همین دلیل هم محبوبیت بسیار بالایی در میان فعالان بازار سرمایه به دست آورده است. راهنمای سرمایه گذاری در صندوق زمرد آگاه

صندوق همای آگاه همای آگاه، بهترین گزینه برای کسانی است که به دنبال سود ثابت ماهیانه در بورس هستند. همای از جمله صندوق‌های درآمد ثابت و قابل معامله بازار است، امنیت بالای سرمایه‌گذاری و بیشتر بودن سود این صندوق از سپرده‌های بانکی مهمترین مزایای صندوق همای آگاه به شمار می‌روند. راهنمای سرمایه گذاری در صندوق همای آگاه

صندوق زرین آگاه صندوق طلای زرین، دارایی مشتریان خود را در گواهی سپرده کالایی سکه و اوراق مشتقه مبتنی بر سکه طلا سرمایه‌گذاری می‌کند. زرین از نوع صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) است و واحدهای این صندوق با نماد «مثقال» در بازار معامله می‌شوند. راهنمای سرمایه گذاری در صندوق زرین آگاه

صندوق یکم نیکوکاری آگاه با صندوق یکم نیکوکاری آگاه، می‌توانید هم سود دریافت کنید و هم در امور خیریه مشارکت داشته باشید. این صندوق اولین صندوق نیکوکاری کشور به شمار می‌رود و از نوع صندوق‌های مختلط و مبتنی بر صدور و ابطال است. راهنمای سرمایه گذاری در صندوق یکم نیکوکاری آگاه

مزایای صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت

صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری است و کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی می‌توانند با سرمایه‌گذاری در آن بصورت دوره‌ای سود دریافت کنند. این صندوق ها اكثر وجوه خود را در اوراق با درآمد ثابت نظیر اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اوراق بهادار رهنی و یا سپرده‌های بانکی و گواهی سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری مي‌كنند و از این جهت، ریسک سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها بسیار پایین است و می‌توان آن را به عنوان یکی از روش‌های مطمئن سرمایه‌‌گذاری به حساب آورد. بنابراین برای سرمایه‌گذارانی که ریسک کمتر را ترجیح می‌دهند و بدنبال کسب سود دوره‌ای (ماهانه) و بازدهی مثبت با حداقل ریسک ممکن هستند، خرید واحدهای این نوع از صندوق‌ها منطقی‌تر است.

مزایای صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت چیست؟

تقسیم سود دوره‌ای

صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، معمولاً یک حداقل سود تضمین شده و ثابت دارند که در فواصل زمانی مشخص، مثلاً ماهانه، آن را به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند اما در هرماه با توجه به نوسانات سهام صندوق، تغییرات محدودی در سود تقسیم شده می‌تواند وجود داشته باشد. باید توجه داشت زمانی که صندوق سود تقسیم می‌کند، قیمت هر واحد صندوق افت می‌کند و به ارزش اسمی خود باز می‌گردد. برای مثال ارزش اسمی هر واحد از صندوق در ابتدای دوره ۱۰۰،۰۰۰ تومان می‌باشد که در طول دوره و با کسب سود، ارزش آن در انتهای دوره به ۱۰۱.۷۵۰ تومان می‌رسد. در نتیجه به ازای هر واحد، مبلغ ۱.۷۵۰ تومان به عنوان سود بین سرمایه‌گذاران توزیع شده و مجددا از ابتدای دوره بعدی قیمت هر واحد ۱۰۰،۰۰۰ تومان می شود و این چرخه هر دوره تکرار می شود.

نرخ سود بالاتر نسبت به سپرده بانکی

از مهمترین مزیت‌های صندوق‌ درآمد ثابت نسبت به سپرده بانکی، سود نسبتا بالاتر و محاسبه‌ی روزشمار می‌باشد، بدین معنی که افراد متناسب با مدت زمان حضور در صندوق، سود دریافت می‌کنند. مثلا اگر شخصی نصف یک دوره در صندوق حضور داشته باشد، به همان اندازه سود دریافت می‌کند. اما در سپرده‌های بانکی، اشخاص باید کل ماه را حضور داشته باشند تا سود دوره را دریافت کنند. علاوه بر این سود صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، معمولاً‌ ۳ تا ۴ درصد بیشتر از سود بانکی است.

قابلیت نقدشوندگی

سرمایه‌گذاران به راحتی می‌توانند به این صندوق‌ها مراجعه کرده و در کمترین زمان ممکن سرمایه خود را نقد کند.

مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری چیست؟

احسان والیان

• اشتراک‌گذاری

تفاوت اصلی صندوق طلا با دیگر صندوق‌های سرمایه گذاری در این است که این صندوق در بازار بورس کالا فعال است. در حالی که دیگر صندوق‌ها در بازار اوراق بهادار هستند.

جمله معروفی در نقض کمال طلبی وجود دارد که می‌گوید؛ «هیچ کس کامل نیست!». این جمله نه تنها در مورد انسان بلکه درباره ابزاری که ارائه می‌دهد هم صدق می‌کند. گرچه گزینه‌هایی مانند صندوق‌های سرمایه گذاری از بهترین ابزار برای سرمایه گذاری به شمار می‌آیند اما خالی از عیب نیستند.

درباره معایب صندوق های سرمایه گذاری البته باید به این نکته اشاره کرد که تمام زمینه‌های سرمایه گذاری موجود هم در ذات‌شان معایبی دارند. طلا، سهام و اوراق درآمدثابت و سپرده‌های بانکی به دلیل تغییرات در شرایط سیاسی و اقتصادی و بازارهای جهانی به طور روزانه دچار نوساناتی می‌شوند.

جدا از این دست تاثیرپذیری‌ها، گاهی ویژگی‌های اصلی آن‌ها هم می‌توانند به عنوان معایب بروز کنند. تلاش می‌کنیم به صورت جداگانه به تعریف هر کدام از صندوق طلا، سهامی و درآمد ثابت به عنوان پرطرفدارترین انواع صندوق های سرمایه گذاری بپردازیم و معایب آن‌ها را برشماریم و همچنین اشاره‌ای به مزایای صندوق های سرمایه گذاری خواهیم داشت.

صندوق های طلا

مدتی است که مشاوران برجسته سرمایه‌گذاری به این مهم اشاره می‌کنند که دیگر نباید از شیوه سنتی خرید طلا برای سرمایه گذاری در این فلز گرانبها استفاده کرد. در عوض صندوق سرمایه گذاری طلا می‌تواند به عنوان شیوه‌ای نوین و کارآمد برای این نوع از سرمایه گذاری به کمک علاقمندان سرمایه گذاری در طلا بیاید.

بی شک طلا یکی از بهترین زمینه‌های سرمایه گذاری از دیرباز بوده است. اما با تمام مزایایی که صندوق طلا برای سرمایه گذاری دارد -–که در ادامه به این مزایا اشاره خواهیم کرد -–معایبی هر چند کوچک هم متوجه این ابزار سرمایه گذاری هست که به توضیح خواهیم پرداخت.

معایب صندوق طلا

همان‌طور که در آغاز گفتیم هیچ کدام از ابزار سرمایه گذاری خالی از عیب نیستند و هیچ بازاری به طور کامل بدون ریسک نیست. در میان معایب صندوق های سرمایه گذاری، در مورد صندوق طلا باید اول به این موضوع مهم اشاره کرد که این صندوق عمدتا از دسته صندوق‌های (ETF) یا قابل معامله به حساب می‌آید.

تفاوت اصلی صندوق طلا با دیگر صندوق‌های سرمایه گذاری در این است که این صندوق در بازار بورس کالا فعال است. در حالی که دیگر صندوق‌ها در بازار اوراق بهادار هستند. صندوق‌های سرمایه گذاری طلا به ویژه در چند سال گذشته رشد قابل توجهی داشته‌اند اما با تمام شکوفایی‌شان معایبی هم دارند.

از معایب آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛

-میزان نقدشوندگی صندوق‌های طلا نسبت به طلای فیزیکی پایین‌تر است و همین موضوع به تنهایی برای عده‌ای از سرمایه گذاران خوشایند نیست. گرچه باید در نظر داشت که میزان نقدشوندگی در این صندوق نسبت به انواع و شیوه‌ها و حتی دیگر صندوق های سرمایه گذاری ناچیز است.

-کارمزد این صندوق هم برای عده‌ای قابل بحث است. البته باید گفت که در مقابل مالیات خرید فیزیکی طلا این میزان کارمزدها چندان به چشم نمی‌آیند.

-سومین موضوع هم به تاثیرپذیری واحدهای سرمایه گذاری طلا از قیمت جهانی فلز زرد و برخی تحولات سیاسی اقتصادی داخلی یا بین‌المللی برمی‌گردد که البته این اتفاق طبیعی است.

مزایای صندوق طلا

گفتنی است که معایب صندوق های سرمایه گذاری در مقابل مزایای آن‌ها بسیار کم هستند. این موضوع در مورد صندوق سرمایه گذاری طلا هم صدق می‌کند. حرف از جایگزینی صندوق طلا به جای خرید سنتی این فلز گرانبها زدیم؛ بنابراین باید به این مهم اشاره کرد که مزایای این صندوق هم در میان مزایای صندوق های سرمایه گذاری دیگر ارتباط کامل با همین جایگزینی دارد؛

-امنیت در سرمایه گذاری؛ اولین مزیت جایگزینی سرمایه گذاری در صندوق طلا به جای خرید سنتی این فلز را می‌توان امنیت دانست. خطر سرقت در زمان خرید فیزیکی طلا از در طلافروشی تا حتی در صندوقچه و گاوصندوق میزان طلای خریداری شده‌مان را تهدید می‌کند. در صورتی که سرقت واحدهای سرمایه گذاری، آن هم در صندوق طلا اصلا امکان‌پذیر نیست.

-سرمایه گذاری در طلا با پول کم؛ برای عده بسیاری از ما سرمایه گذاری در طلا یک آرزو است؛ چراکه قیمت هر گرم طلا هم برای تعداد زیادی از ما زیاد است چه برسد به خرید سکه طلا. صندوق سرمایه گذاری طلا این امکان را برای همه سرمایه گذاران به وجود آورده که بتوانند تنها با پانصد هزار تومان سرمایه گذاری خود در زمینه طلا را شروع کنند.

-ترکیب برنده در صندوق طلا؛ سبد تشکیل شده در صندوق طلا از اوراق مشتقه طلا تشکیل شده است. این اوراق که ترکیب اصلی سبد صندوق طلا را تشکیل می‌دهند از اوراق معتبری هستند که از طرف نهادهای اقتصادی کشور منتشر می‌شوند.

-شفافیت در سرمایه گذاری؛ از آن‌جایی که صندوق‌های سرمایه گذاری از فضای سرمایه گذاری آنلاین بهره‌مند هستند می‌توان این ادعا را داشت که هیچ نقطه کوری در سرمایه گذاری در صندوق‌های طلا وجود ندارد.

صندوق های سهامی

صندوق‌های سهامی هم از بحث کلی ما که در مورد معایب صندوق های سرمایه گذاری است، مستثنی نیستند. گفتنی است که میان ابزار سرمایه‌گذاری مناسب برای سرمایه گذاری غیر مستقیم در بورس، صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی معتبر بهترین ابزار ممکن هستند.

این نوع صندوق‌ها با سبدی متشکل از 70 تا 90 درصد سهام و مابقی اوراق با درآمد ثابت، پرسودترین نوع سرمایه‌گذاری در بورس را ارائه می‌دهد.

می‌دانیم که سرمایه گذاری مستقیم در بورس نیاز به دانش و وقت کافی دارد. بنابراین بسیاری از مشاوران و فعالان حوزه بورس به بسیاری از افرادی که علاقمند به این حوزه هستند سرمایه‌گذاری غیر مستقیم در بورس را پیشنهاد می‌دهند.

معایب صندوق های سهامی

با تمام آن‌چه که از مزایای صندوق های سرمایه گذاری برشمردیم باید گفت که صندوق‌های سهامی دارای معایبی هم هستند که به صورت نکته می‌توان به هر کدام‌شان اشاره کرد؛

-ریسک بالا در سرمایه گذاری؛ پر ریسک بودن از بزرگ‌ترین معایب سرمایه گذاری در بورس به حساب می‌آید. اقتضای طبیعت بورس به پر ریسک بودن و البته پر بازده بودن آن است که این ویژگی شامل حال سهام موجود در صندوق سهامی هم می‌شود. گرچه گفتنی است که صندوق های سهامی موفق عمدتا یک گام فراتر از بازدهی کلی بورس بوده‌اند.

-شرایط ابطال یا فروش واحدهای سرمایه گذاری؛ واحدهای سرمایه گذاری در صندوق سهامی را نمی‌توان مانند صندوق درآمدثابت بلافاصله بعد از خرید به فروش رساند. بعد از خرید واحد سرمایه گذاری باید حداقل سه ماه صبر کرد و بعد اقدام به فروش آن کرد، در غیر این صورت کارمزد آن بالا خواهد بود. این قانون به این دلیل است که اگر به غیر از این حالت باشد، صندوق با کسری بودجه ناشی از فروش بی حساب و کتاب سرمایه گذاران مواجه می‌شود.

مزایای صندوق های سرمایه گذاری سهامی

اگر در یک ابزار سرمایه گذاری مانند صندوق سهامی و دیگر صندوق‌ها تعداد مزایا بیش‌تر از معایب آن نباشد پس اصلا دلیلی برای ادامه حیاتش وجود ندارد. خوشبختانه باید گفت که نه تنها تعداد مزایای صندوق‌های سرمایه گذاری سهامی بیش از معایب آن‌ها است بلکه تعداد معایب آن در مقابل مزایا بسیار ناچیز است. از مزیت‌های این صندوق می‌توان به نکات زیر اشاره کرد؛

-بی نیازی از دانش و وقت کافی؛ سرمایه گذاری به صورت مستقیم در بورس به دانش و وقت کافی نیاز دارد. زمانی که پرتفوی شخصی‌مان را با دریافت کد بورسی از سامانه سجام و ثبت نام در یکی از کارگزاری‌ها راه‌اندازی می‌کنیم در واقع شروع به سرمایه گذاری مستقیم در بورس کرده‌ایم؛ بنابراین هم زمان نیاز داریم و هم دانش کافی در بورس. بی شک بسیاری از ما نه وقت کافی داریم و نه دانش مربوط به سرمایه‌گذاری در بورس. پس بهترین راه برای سرمایه گذاری در بازار سهام این است که ابزاری شفاف را انتخاب کنیم که با حضور متخصصین و تحلیل‌گران آن بتوانیم سرمایه گذاری بی دردسر و سودآوری را داشته باشیم. صندوق‌های سهامی تمام ویژگی‌هایی که اشاره کردیم را دارند.

-شفافیت در سرمایه گذاری؛ یکی از مهم‌ترین شاخصه‌ها که باعث می‌شود به یک ابزار سرمایه گذاری اعتماد کنیم میزان شفافیت آن در ارائه گزارش‌ها و عملکردهایش است. صندوق‌های سرمایه گذاری با داشتن صفحات آنلاین و بهره‌مندی از فضای سرمایه گذاری آنلاین مانند اپ تمام اطلاعات لازم و عملکردهای لحظه‌ای را در دسترس سرمایه گذاران قرار می‌دهند.

-تنوع در سرمایه گذاری؛ هر قدر از معایب صندوق های سرمایه گذاری بگوییم باز هم مزایای صندوق های سرمایه گذاری هستند که در جهان سرمایه گذاری می‌توانند تمام معایب شمرده و ناشمرده را بپوشانند. یکی از این مزایا همین تنوع در سرمایه گذاری است. صندوق‌های سرمایه گذاری سهامی با تمرکز بر چند سهم موفق در بازار و ایجاد تنوع در مزایای صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت سهام موجود در سبد باعث می‌شوند تا خطر سرمایه گذاری انحصاری بر یک سهم برطرف شود و در صورت ضرر یک سهم، بازدهی سهام دیگر موجود در سبد، ضرر به وجود آمده را جبران کند.

صندوق های درآمد ثابت

نام بانک را به عنوان یک ابزار سرمایه گذاری بارها و بارها شنیده‌ایم. اما موضوع مهم این است که این ابزار در حال حاضر و با افزایش روز به روز تورم چندان به کار نمی‌آید. البته گفتنی است که بسیاری از افراد به دلیل شخصیت سرمایه گذاری ریسک گریزی که دارند به دنبال سرمایه گذاری در حساب‌های بانکی می‌روند.

اما کسانی که خبر از حضور صندوق درآمد ثابت دارند و می‌دانند که با ریسک بسیار کم‌تر، بازدهی بالاتر از بانک دارد مدعی هستند که جایگزینی بسیار بهتر از بانک برای سرمایه گذاری پیدا کرده‌اند. باید گفت که این ادعا درست است و صندوق درآمد ثابت از چنین ویژگی‌هایی برخوردار است. گرچه در میان برشماری معایب صندوق های سرمایه گذاری می‌توان نکاتی را هم به عنوان معایب صندوق درآمد ثابت ارائه داد.

معایب صندوق های درآمد ثابت

بی شک بازدهی صندوق درآمد ثابت بالاتر از بانک است و به خاطر مزایای دیگر که به آن خواهیم پرداخت می‎‌توان با خیال راحت به سرمایه گذاری در آن پرداخت. اما باید به این نکته به عنوان عیب این صندوق اشاره کرد که در زمانی که تورم به سطح بالایی می‌رسد و تقریبا هیچ چیز جلودار آن نیست بی شک بازدهی حاصل در صندوق درآمد ثابت هم نمی‎‌تواند چندان کارآمد باشد.

مزایای صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت

در شرایطی که می‌خواهیم سرمایه گذاری موفقی داشته باشیم و همچنین بدون ریسک به مسیر سرمایه گذاری‌مان ادامه دهیم می‌توانیم با خیال راحت صندوق های درآمد ثابت را انتخاب کنیم. صندوق‌های درآمد ثابت ویژگی‌هایی دارد که با تکیه بر آن‌ها می‌شود چنین پیشنهادی را به افراد سرمایه گذار ریسک گریز داد.

-ساختار کم ریسک؛ صندوق درآمد ثابت با سبد متشکل از اوراق درآمد ثابت و سپرده‌‎های بانکی که دارد به طور ذاتی تا حد زیادی ریسک سرمایه گذاری را کم می‌کند و این ویژگی برای افرادی که ریسک گریز هستند به عنوان یک گزینه فوق العاده برای سرمایه گذاری به چشم می‌آید.

-نقدشوندگی بالا؛ از دیگر مزایای صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت می‌توان به نقدشوندگی بالای واحدهای سرمایه گذاری آن اشاره کرد. یکی از ویژگی‌های بارزی که البته در تمام صندوق‌های سرمایه گذاری وجود دارد این است که نقدشوندگی واحدهای سرمایه گذاری‌شان مناسب بوده و بالاتر از بسیاری از ابزار سرمایه گذاری موجود در بازارهای مالی است.

نکته مهم و جمع بندی

مهم‌ترین نکته در مورد صندوق‌‎های سرمایه گذاری این است که امکان کلاهبرداری، اختلاس و هزار نوع تقلب ریز و درشت دیگر در آن‌ها وجود ندارد. برای به اثبات رساندن این حرف بهتر است مطلب آیا کلاهبرداری صندوق های سرمایه گذاری امکان پذیر است؟ را مطالعه کنید.

صندوق‌های سرمایه گذاری هم مانند دیگر ابزار سرمایه گذاری دارای معایبی هستند که به توضیح همه آن‌ها پرداختیم. اما توضیح معایب به این معنا نیست که صندوق‌ها محل مناسبی برای سرمایه گذاری نیستند.

درست بر خلاف آن، باید گفت که به دلیل کم بودن معایب و تعداد زیاد مزایا بهتر است صندوق‌ها را برای ورود به هر کدام از زمینه‌های سرمایه گذاری انتخاب کنیم.

تفاوت اصلی صندوق طلا با دیگر صندوق‌های سرمایه گذاری در این است که این صندوق در بازار بورس کالا فعال است. در حالی که دیگر صندوق‌ها در بازار اوراق بهادار هستند.

امنیت در سرمایه گذاری، سرمایه گذاری در طلا با پول کم، ترکیب برنده در صندوق طلا و شفافیت در سرمایه گذاری

بی نیازی از دانش و وقت کافی برای سرمایه گذاری در سهام، شفافیت و اعتماد در سرمایه گذاری و تنوع در سرمایه گذاری

مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری

صندوق‌ها، به عنوان پرکاربردترین روش سرمایه‌گذاری در بازار بورس شناخته می‌شوند. مهم‌ترین دلیل این امر، تنوع بالا در ترکیب دارایی و استراتژی متفاوت صندوق‌ها است که امکان سرمایه‌گذاری برای انواع تیپ شخصیتی را فراهم می‌کند.

همه افراد اعم از خطرپذیر یا خطرگریز، با سرمایه اولیه زیاد یا کم، افراد متمایل به دریافت سود ثابت و حتی معامله‌گران حرفه‌ای بازار، می‌توانند صندوق مطابق با اولویت‌های خود را پیدا کنند. در ادامه این مطلب، ساختار، ویژگی‌ها، انواع، مزایا و معایب صندوق‌های سرمایه گذاری را بررسی می‌کنیم.

صندوق سرمایه گذاری چیست؟

برای سرمایه‌گذاری در بازار بورس، دو روش مستقیم و غیر مستقیم وجود دارد. در روش مستقیم، سرمایه‌گذار شخصا وارد معامله می‌شود اما در روش غیر مستقیم، یک واسطه بین «سرمایه‌گذار» و «بازار سرمایه» وجود دارد که در قبال دریافت کارمزد، مسئولیت مدیریت دارایی را بر عهده می‌گیرد.

‌واسطه‌‌ها در حقیقت مجموعه‌ای متشکل از مشاوران، معامله‌گران خبره و کارشناسان بورسی هستند که در قالب «شرکت سبدگردان» یا «صندوق سرمایه‌گذاری» به فعالیت می‌پردازند.

• سبدگردانی اختصاصی، معمولا مخصوص سرمایه‌گذارانی با دارایی هنگفت است. در این روش، شرکت سبدگردان وظیفه تشکیل سبد دارایی مطابق با اولویت‌ها و تیپ شخصیتی فرد و مدیریت آن را بر عهده دارد و سرمایه‌گذار از سود بازار منتفع می‌شود.
• صندوق‌ نوعی نهاد مالی است که با تجمیع دارایی افراد، به سرمایه‌گذاری‌ در زمینه‌های مختلف می‌پردازد و در نهایت هر فرد به نسبت مقدار سرمایه‌گذاری، از سود بهره‌مند می‌شود. مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری، وابسته به انتخاب افرد است. بنابراین در قدم اول باید با انواع صندوق و نحوه فعالیت هر کدام آشنا شویم.

امنیت صندوق های سرمایه گذاری

برای بررسی امنیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری، ابتدا باید تفاوت «صندوق» و «صندوق سرمایه گذاری» را درک کنیم. صندوق‌ها انواع مختلفی دارند که توسط اشخاص، نهادها، سازمان‌ها و… با هدفی خاص تاسیس می‌شوند و در سطح داخلی یا جهانی به فعالیت می‌پردازند. صندوق بازنشستگی، صندوق فرهنگیان و صندوق بین‌المللی پول، نمونه‌ای از این صندوق‌ها هستند.

اما واژه «سرمایه‌گذاری» در نام صندوق، نوع فعالیت آن را مشخص می‌کند و هدف ما بررسی امنیت «صندوق های سرمایه گذاری» است. البته در بیشتر مقالات، گفتگوها، متون و… واژه «صندوق» به تنهایی به کار می‌رود اما در سایت رسمی صندوق‌ها، عبارت «صندوق‌های سرمایه‌گذاری …» به صورت کامل درج می‌شود.

صندوق‌های سرمایه‌گذای توسط شرکت‌های کارگزاری یا نهادهای مالی مورد تایید سازمان بورس تاسیس می‌شوند. برای تاسیس هر صندوق، دریافت مجوز از سازمان بورس الزامی است. تمام صندوق‌ها تحت نظارت مستقیم این سازمان به فعالیت می‌پردازند.

تمام صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای یک سایت رسمی هستند که نام کامل، نوع، نحوه خرید و فروش واحدها، ارکان، موسس، مجوزها، امیدنامه، اساسنامه، بازده در دوره‌های قبلی، نحوه پرداخت سود و مابقی جزئیات صندوق در آن درج می‌شود.

بنابراین امنیت صندوق ‌های سرمایه گذاری، از طرف سازمان بورس و به واسطه صدور مجوز برای صندوق، موسس صندوق و تایید آن‌ها در سایت‌های رسمی سازمان، تضمین می‌شود. برای بررسی اطلاعات کارگزاران و مابقی موسس‌‌ها، سایت رسمی بورس به آدرس seo.ir و برای بررسی اطلاعات صندوق‌ها، سامانه فیپیران (مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران) به آدرس fipiran.com معتبرترین مراجع هستند. شفافیت، به‌روزرسانی مرتب و دسترسی آسان به همه اطلاعات در این سایت‌ها، یکی از بزرگترین مزایای صندوق های سرمایه گذاری است.

صندوق های سرمایه گذاری چطور کار می کنند؟

در تصویر زیر خلاصه‌ای از بخش‌‌های قبلی، شامل: جایگاه صندوق‌های سرمایه‌گذاری‌، کارگزاران بورس، نهادهای مالی، سامانه‌های معاملاتی و نحوه نظارت سازمان بورس بر عملکرد بخش‌ها و اجزای مختلف بازار سرمایه را مشاهده می‌کنیم اما مسیر بین سرمایه‌گذاران، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بازار سرمایه همچنان مبهم است. در ادامه وارد این مسیر می‌شویم و به مهم‌ترین سوالات کاربران یعنی: «صندوق‌های سرمایه گذاری چطور کار می کنند؟»، «انواع صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟»، «سود و ریسک صندوق ها چگونه است؟» و «مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری چیست؟» پاسخ می‌دهیم.

متولیان صندوق‌های سرمایه‌گذاری، از طریق جمع‌آوری سرمایه‌های خرد و کلان افراد، منابع مالی صندوق را تامین می‌کنند. این منابع صرف خرید سهام کم‌ریسک، پرریسک، دارایی‌های طلا محور، سپرده بانکی، اوراق مشارکت و… می‌شود، که اصطلاحا به آن سبد دارایی یا پرتفوی صندوق می‌گوییم. البته نسبت دارایی‌ها در انواع صندوق متفاوت است، در همه صندوق‌ها تمام دارایی‌ها وجود ندارد و نوع و مقدار دارایی بر اساس قانون خاصی تعیین می‌شود.

در تصویر زیر غالب منابع صندوق، صرف خرید سهام پرریسک و پر سود، کم‌ریسک با سود پایین‌تر و… شده است. و همانطور که در بخش دوم تصویر مشاهده می‌کنید، کل این دارایی به واحدهایی با ارزش و وزن برابر تقسیم می‌شود. یعنی در تمام واحدها سهام، پرریسک، کم ریسک و… به یک اندازه وجود دارد و ارزش ریالی واحدها نیز برابر است. به عنوان مثال در تصویر زیر ارزش کل دارایی ۱۰۰ میلیارد تومان و ارزش هر واحد ۱۰۰۰ تومان است.

پس اگر مبلغ سرمایه‌گذاری یک فرد در این زمان ۵۰ هزار تومان باشد، ۵۰ واحد از صندوق متعلق به او است و فرد دیگری با سرمایه‌گذاری به مبلغ ۵۰۰ هزار تومان، ۵۰۰ واحد صندوق را خریدارای کرده است. این مدل تقسیم دارایی جزو مهم‌ترین قوانین و از بزرگترین مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.

اگر سوال «صندوق‌های سرمایه گذاری چطور کار می کنند؟» را به سه قسمت تقسیم کنیم، تا اینجا پاسخ قسمت اول یعنی «چگونگی تامین منابع و تقسیم آن بین دارایی‌های مختلف » متوجه شده‌ایم. حال به دو بخش بعدی یعنی «نحوه خرید واحدهای صندوق توسط» و «سود صندوق های سرمایه گذاری» می‌پردازیم و در ادامه، مزایا و معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری را بررسی می‌کنیم.

انواع صندوق های سرمایه گذاری

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس ترکیب دارایی و روش انجام معاملات، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. از آن جایی که بررسی همه انواع صندوق های سرمایه گذاری، کاری زمان‌بر و بسیار پیچیده است، در ادامه با چهار صندوق مهم و پرطرفدار در ایران آشنا می‌شویم.

صندوق در سهام (صندوق سهامی)

بخش عمده دارایی این صندوق در سهام شرکت‌های بورسی سرمایه‌گذاری می‌شود. ریسک این سرمایه‌گذاری کمی بالا و سود آن قابل توجه است. در هر صندوق وظیفه تقسیم سرمایه و هدایت آن در مسیر استراتژی‌های معین، بر عهده متولیان صندوق یعنی مدیر، تحلیل‌گران، کارشناسان، بازارگردان و… است.

صندوق درآمد ثابت

برعکس نوع قبلی، عمده دارایی این صندوق در ابزارهای درآمد ثابت مثل سپرده‌گذاری بانک، اوراق مشارکت، اسناد خزانه و… حدود ۵ تا ۱۰ درصد هم در سهام شرکت‌های بورسی سرمایه‌گذاری می‌شود. ریسک صندوق‌های درآمد ثابت تقریبا برابر صفر و سود هم کمی از سود سپرده‌های بانکی بیشتر است. اغلب صندوق‌ های درآمد ثابت، سود تقریبا ثابتی را به صورت دوره‌ای (ماهانه، سه‌ماه یا…) به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند. بنابراین ریسک پایین و سود دوره‌ای از مزایای صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت است.

صندوق مختلط

این صندوق، شرایطی بین دو صندوق قبلی دارد و منابع خود را به صورت مختلط و با نسبت‌های تقریبا برابر در سهام شرکت‌های بورسی و ابزارهای درآمد ثابت، سرمایه‌گذاری می‌کند. سود و ریسک آن هم بسته به شرایط بازار، استراتژی صندوق، تحلیل‌گران، کارشناسان و تصمیمات مدیر متغیر است.

صندوق طلا

قسمت عمده دارایی این صندوق در دارایی‌هایی طلا محور مثل: اوراق سپرده طلا، گواهی سپرده کالایی سکه و اوراق مشتقه مبتنی بر سکه طلا سرمایه‌گذاری می‌شود. بنابراین رشد و افول (سود و ریسک) صندوق، تا حد زیادی وابسته به بازار داخلی طلا و قیمت جهانی آن است. از مهم‌ترین مزایای صندوق طلا می‌توان به حذف ریسک سرقت اشاره کرد.‌

سود صندوق های سرمایه ‌گذاری، بسته به نوع صندوق، نحوه مدیریت و استراتژی آن‌ها متفاوت است. برای انتخاب «نوع» صندوق، باید اولویت‌ها و ویژگی‌های فردی خود را با ویژگی صندوق مطابقت بدهیم. مثلا برای فردی با ریسک‌پذیری بالا و اولویت نقدشوندگی، صندوق سهامی گزینه مناسب است و برای فردی با ریسک‌پذیری بالا و علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری بلندمدت، صندوق با درآمد ثابت انتخابی معقول به حساب می‌آید.

از طرفی، بخشی از سود صندوق های سرمایه گذاری، به «نحوه مدیریت و استراتژی صندوق» وابسته است. مثلا فردی «صندوق سهامی» را انتخاب می‌کند و در بازار بیش از ۲۰ صندوق سهامی فعال وجود دارد. این فرد برای انتخاب بهترین صندوق سرمایه گذاری سهامی، باید به سایت صندوق مراجعه و سابقه فعالیت موسس صندوق و کارگزار، اساسنامه، مزایای صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت امیدنامه، سابقه صندوق، مقدار رشد واحدها، مقدار سودسازی در دوره‌های قبلی و قیمت هر واحد در زمان خرید را بررسی و گزینه مناسب را انتخاب کند.

از بین تمام مزایا و معایب صندوق‌های سرمایه گذاری، «عدم دخالت فرد در استراتژی مدیریت صندوق»، مهم‌ترین ضعف به حساب می‌آید. بنابراین بررسی دقیق موارد بالا، قبل از انتخاب و خرید واحدها اهمیت زیادی دارد. حتی می‌توان ادعا کرد که سود صندوق های سرمایه گذاری، بیش از «نوع صندوق» به «نحوه مدیریت و کارشناسان آن» وابسته است.

نحوه خرید و فروش صندوق های سرمایه گذاری

خرید و فروش صندوق های سرمایه گذاری، در واقع به معنی خرید و فروش واحدها یا یونیت‌های صندوق است که به یکی از روش‌های زیر انجام می‌شود:

قابل معامله در بورس (ETF)

صندوق علاوه بر «نام»، یک «نماد» دارد. مثلا نماد «آگاس» متعلق به صندوق سهامی «هستی بخش آگاه» است و سرمایه‌گذاران با جست‌وجوی نماد «آگاس» در سامانه‌های معاملاتی، می‌توانند به خرید و فروش واحدها بپردازند. در واقع معاملات واحدهای صندوق‌ ETF به معاملات سهام شرکت‌های بورسی شباهت دارد. زیرا شما می‌توانید در هر زمانی واحدهای خود را فروخته و از سود بهره‌مند شوید، در زمان مد نظر سفارش خرید ثبت کنید و همچنین میزان عرضه و تقاضا تاثیر زیادی در نوسان قیمت واحدهای صندوق سهامی دارد.

مبتنی بر صدور و ابطال

خرید و فروش صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر صدور و ابطال، در برخی صندوق‌ها با مراجعه حضوری و در بیشتر آنها از طریق مراجعه به سایت و استفاده از پنل معاملاتی مخصوص انجام می‌شود

نکات:

1. روش معاملات واحدها، حتما در سایت صندوق درج می‌شود.
2. نحوه خرید و فروش صندوق های سرمایه گذاری، ارتباطی به نوع آن (سهامی، درآمد ثابت، مختلط یا …) ندارد. ممکن است یک صندوق درآمد ثابت، صدور و ابطالی باشد و صندوق درآمد ثابت دیگری، روش ETF (قابل معامله در بورس) را برای انجام معاملات انتخاب کند.
3. حتما در سایت صندوق، جزئیات خرید و فروش واحدها، مثلا حداقل فاصله زمانی بین خرید تا فروش و… را چک کنید. این جزئیات بر اساس اولویت شما، می‌تواند جزو مزایا یا معایب صندوق سرمایه گذاری به شمار آید.

مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری

از ابتدای مقاله تاکنون، چندین بار به مزایای صندوق های سرمایه گذاری اشاره کردیم. حال قصد داریم مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری را دقیق‌تر بررسی کنیم.

مزایای صندوق های سرمایه گذاری

• امنیت بالای صندوق های سرمایه گذاری و نظارت سازمان بورس اولین مزیت صندوق‌ها است.
• کاهش ریسک سرمایه گذاری دومین مزیت مهم به حساب می‌آید. معامله‌گران حرفه‌ای بورس، معمولا بخشی از دارایی خود را در صندوق‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. تقسیم دارایی موجب کنترل ریسک و انتخاب صندوق‌ برای این کار، باعث کاهش ریسک سرمایه‌ گذاری می‌شود.
• صندوق‌های سرمایه‌گذاری تنوع بسیار زیادی دارند و هر فرد بنا برای تیپ شخصیتی و اولویت‌های‌ خود، می‌تواند گزینه مناسب را پیدا کند.
• یکی دیگر از مزایای صندوق های سرمایه گذاری، عدم محدودیت برای انتخاب چند صندوق متفاوت است. بیشتر افراد ناآشنا با بازارهای مالی، برای تقسیم دارایی و کنترل ریسک دچار مشکل می‌شوند. اما با تقسیم سرمایه بین انواع صندوق سهامی، طلا و… به راحتی می‌توان این کار را انجام داد.
• نقدشونگی صندوق های سرمایه گذاری بسیار بالا است و برای خرید و فروش واحدها، نیاز به دانش تخصصی، تخمین زمان مناسب و… نیست.
• صندوق های سرمایه گذاری راه ورود سرمایه‌های خرد به بازار طلا، مسکن، بورس و… هستند. اگرچه برای فعالیت مستقیم در بازار بورس نیازی به سرمایه کلان نداریم اما در بازاری مثل مسکن، نیاز به سرمایه هنگفت و نقدشوندگی پایین موانع اصلی هستند که با سرمایه‌گذاری در صندوق زمین و ساختمان این موانع حذف می‌شوند.
• حذف ریسک‌ سرقت (مثلا در طلا)، ریسک کلاه‌برداری در قراردادهای ملک، مسکن و… هم جزو مزایای مهم صندوق های سرمایه گذاری است.
• سرمایه گذاری در صندوق، موجب صرفه‌جویی در زمان و هزینه می‌شود. یادگیری مهارت‌های بورسی و تکنیک‌های معامله‌گری نیاز به صرف زمان و هزینه دارد و حتی در صورت برخورداری از دانش لازم، حضور روزانه در بازار یکی از چالش‌های افراد پرمشغله است. بنابراین صندوق های سرمایه گذاری بهترین انتخاب برای صرفه جویی در وقت و هزینه هر دو گروه به حساب می‌آید.

معایب صندوق های سرمایه گذاری

معایب صندوق های سرمایه گذاری در بورس درمقایسه با مزایای آن ناچیز است و معمولا فقط برای افراد متخصص و حرفه‌ای مطرح می‌شود.

• عدم تسلط بر مدیریت سبد دارایی، برای بسیاری از معامله‌گران حرفه‌ای قابل قبول نیست! اگرچه صندوق‌ها تنوع بالا و استراتژی‌های مختلفی دارند، معامله‌گران صندوق مطابق با اولویت‌های خود را انتخاب می‌کنند و در صورت عدم رضایت، می‌توانند واحدها را به فروش برسانند اما به هر حال سرمایه‌گذار نقشی در انتخاب سهام و مواردی از این قبیل ندارد و معامله‌گران حرفه‌ای چندان متمایل به سرمایه‌گذاری هنگفت در صندوق‌ها نیستند.
• یکی دیگر از معایب صندوق های سرمایه گذاری، هزینه مدیریت و کارمزد است. البته مبلغ کارمزد در انواع صندوق‌ها یکسان نیست، مبلغ کل بین تمام سرمایه‌گذاران تقسیم می‌شود و مباحثی چون معافیت مالیاتی و کارمزد بسیار کم در بعضی انواع (مثلا صندوق‌های درآمد ثابت) مطرح است. اما به هر حال عده‌ای، پذیرش ریسک سرمایه‌گذاری مستقیم و عدم پرداخت هزینه‌های صندوق را ترجیح می‌دهند.
• صندوق‌های سرمایه‌گذاری پر بازده‌ترین روش برای افرادی با محدودیت زمانی یا دانش بورسی کم محسوب می‌شوند اما افراد حرفه‌ای و متخصص، ممکن است بتوانند از طریق معاملات مستقیم سود بیشتری به دست آورند.

سخن آخر

صندوق های سرمایه گذاری به دلیل امنیت، تنوع و نقشوندگی بالا، بازده خوب، عدم نیاز به سرمایه اولیه هنگفت، مدیریت حرفه‌ای و سهولت خرید و فروش، پرکاربردترین روش سرمایه‌گذاری در ایران هستند. از آن جایی که برای اغلب بازارها (طلا، مسکن، بورس، سهام، استارت‌آپ و…) صندوق مشابهی طراحی شده است، شناخت انواع صندوق‌ها، یادگیری روش انجام معاملات و آشنایی با مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری برای افراد فعال در بازارهای سرمایه یک ضرورت به حساب می‌آید.

بانک بهتر است یا صندوق | سود کدام بیشتر است؟

سرمایه‌گذارانی که قدرت پذیرش ریسک کمتری را به نسبت دیگر سرمایه‌گذاران دارند، به دنبال موقعیت‌های سرمایه‌گذاری هستند که حتی با بازده کمتر ریسک کمتری به آن‌ها تحمیل شود. به علاوه این یک اصل است و در بیشتر زمینه‌ها صادق بوده که معمولا بازده بیشتر با ریسک بیشتری همراه خواهد بود. البته دریافت سودی ثابت و مشخص از سرمایه‌گذاری نیز برای افراد جذاب است. با تمام این تواصیف اکثر سرمایه‌گذاران در ایران بانک را به عنوان گزینه مناسب سرمایه‌‌گذاری در نظر می‌گیرند که تمام این ویژگی‌ها را دارد. اما با رونق بازار بورس و استقبال از صندوق‌های سرمایه‌گذاری جذابیت سرمایه‌گذاری در بانک‌ها کمتر شده است. به خصوص که صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت به نوعی علاوه بر دارا بودن تمام ویژگی‌های مد نظر سرمایه‌گذاران کم ریسک، با پرداخت سودهای جذاب رقیبی برای بانک‌ها در جذب سرمایه‌های مردم محسوب می‌شوند. با ما همراه باشید تا به تفصیل به مقایسه سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری با بانک بپردازیم.

بانک و صندوق سرمایه‌گذاری را بشناسیم

بانک اصلی‌ترین محل سرمایه‌گذاری و جمع‌آوری نقدینگی مردم در کشور ایران است که معمولا سرمایه مردم را در قالب سپرده‌های کوتاه مدت، میان‌ مدت و بلند مدت جذب می‌کند. برای افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری در بانک‌ها سودی به سرمایه افراد تعلق می‌گیرد که دولت آن را با عنوان نرخ بهره سالانه تعیین می‌کند. سود بانکی با توجه به نوع حساب بانکی تعیین می‌شود که البته در عدد آن خصوصی یا دولتی بودن بانک نیز تاثیر بسیاری دارد. به طور کلی عدد سود بانکی چیزی بین 10 تا 20 درصد بازدهی سالیانه است. اخیرا به خصوص با رونق بازار سرمایه و آشنایی افراد زیادی از جامعه با این فضای سرمایه‌گذاری و البته تورم بالا و کم بودن سودهای بانکی در کنار عدم انجام تعهدات برخی بانک‌ها و موسسات مالی خصوصی، سرمایه‌گذاران به فکر جایگزینی سرمایه‌گذاری در بانک با صندوق‌های سرمایه‌گذاری افتاده‌اند.
این روزها بازار بورس به یکی از اصلی‌ترین مقصدهای سرمایه‌گذاری جامعه تبدیل شده است. اما علاوه بر معاملات مستقیم سهام و اوراق بهادار، این فضا‌ گزینه‌های متنوعی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است. به این ترتیب این بازار مالی توانسته برای سرمایه‌گذاران پرریسک و کم ریسک جایگزین‌های مطمئنی برای بانک‌ها باشد. خدمات و ابزارهای بازار بورس روز به روز گسترده‌تر می‌شوند و فضای سرمایه‌گذاری مطمئن و متنوعی را ایجاد می‌کنند. یکی از این ابزارها صندوق درآمد ثابت است که به عنوان نهادی مالی مطمئن فضای کم ‌خطر برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس ایجاد کرده است.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس نوع دارایی خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. سه نوع از متداولترین صندوق‌ها عبارتند از: صندوق در سهام، صندوق درآمد ثابت و صندوق مختلط که خود بر اساس روش معاملاتی به دو دسته صندوق‌های مبتنی بر صدور و ابطال واحد و صندوق‌های قابل معامله در بورس تقسیم می‌شوند. بنابراین صندوق درآمد ثابت نیز دو نوع سازوکار مبتنی بر صدور و ابطال واحد و قابل معامله در بورس دارد.

در صندوق درآمد ثابت مبتنی بر صدور و ابطال خرید و فروش بر مبنای صدور و ابطال واحدها است و برای خرید واحدهای این صندوق نمی‌توانید مانند خرید سهام عمل کنید. برای خرید پس از ثبت نام مزایای صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت در سجام باید با مدارک شناسایی خود با در دست داشتن شناسنامه به یکی از شعب کارگزاری که مدیر صندوق است مراجعه کنید. پس از آن برای افزایش سرمایه‌گذاری بدون نیاز به مراجعه حضوری می‌توانید به صورت اینترنتی اقدام کنید.

واحدهای صندوق درآمد ثابت قابل معامله در بازار یا صندوق ETF مانند دیگر سهام موجود در بورس، به صورت آنلاین خرید و فروش می‌شوند. برای سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها با کد بورسی به راحتی می‌توانید خرید و فروش کنید و از نوسان قیمت واحدهای صندوق سود ببرید.

بررسی تفاوت سود‌ صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت و بانک

میزان سودی که صندوق درآمد ثابت و بانک به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند متفاوت و معمولا سود صندوق درآمد ثابت بیشتر از سود بانکی است. بازدهی سالیانه صندوق‌‌های درآمد ثابت بین 18 تا 26 درصد متغیر است. این در حالی است که نرخ سود بانکی بین 10 الی 22 درصد برای بانک‌های دولتی و خصوصی در نظر گرفته شده است.
البته سودهای بالا در بانک معمولا به شرط بلند مدت بودن حساب پرداخت می‌شوند. در حساب بلند مدت اگر به هر دلیلی قبل از تاریخ مقرر مبلغ سرمایه‌گذاری شده را برداشت کنید، هیچ سودی به شما تعلق نمی‌گیرد. با توجه به این که محدودیت این چنینی در کسب سود زیاد از حساب بلند مدتی وجود دارد، صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت با محاسبه روز شمار سود سرمایه شما، نگرانی مربوط به برداشت وجه را از بین می‌برد. بنابراین می‌توان هر زمان که وجه نقد احتیاج داشت، از مبلغ سرمایه‌گذاری شده برداشت کرد.
البته این نکته نیز برای سرمایه‌گذاری در بانک قابل توجه است که چون نرخ سود سپرده بانکی سالانه توسط دولت و با تصویب نرخ بهره تعیین می‌شود، امکان کاهش این نرخ وجود دارد. این به این دلیل است که دولت‌ها قصد دارند تا پول نقد را از سپرده‌های بانکی برای به کارگیری آن در کسب‌ و کارها هدایت کنند. در طرف مقابل بازدهی صندوق‌های درآمد ثابت به بازدهی اوراق درآمد ثابت پیوند خورده است. این اوراق بخش بزرگی از ترکیب دارایی این نوع از صندوق سرمایه‌گذاری را تشکیل می‌دهند. در کنار آن صندوق‌های درآمد ثابت اجازه دارند تا 10 درصد از دارایی صندوق را از سهام موجود در بازار سرمایه تشکیل دهند. این مسئله در کنار بهره‌گیری از مدیران متخصص، مزایای صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت امکان کسب سود بیشتری را ایجاد می‌کند.

نحوه سوددهی بانک و صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت به صورت پرداخت سود نقدی در بازه زمانی معین است. در صندوق‌های درآمد ثابت بازه پرداخت سود روزشمار و متغیر است و معمولا ماهیانه یا هر 3 ماه یکبار پرداخت می‌شود. اما بانک‌ها سود سپرده‌ها را در بازه‌های زمانی ماهانه مشخص پرداخت می‌کنند.

مزایای صندوق‌های درآمد ثابت نسبت به بانک

با توجه به این که بانک‌ها قدمتی طولانی در کشورمان دارند و به عنوان نهاد مالی بزرگ و معتبر شناخته می‌شوند، این ذهنیت برای مدت زیادی وجود داشت که بانک تنها محل معتبر برای قراردادن سرمایه و کسب سود است. اما امروزه شاخه‌های سرمایه‌گذاری گسترده‌تر شده است. به خصوص که با روی کارآمدن و محبوبیت بازار بورس، در کنار اعتماد مردم، ابزارهای فعالیت در این بازار نیز بیشتر شده است. این روزها دیگر بورس محلی خطرناک برای سرمایه‌گذاری نیست. البته باید در نظر داشته باشیم که هر نوع سرمایه‌گذاری دارای ریسک است. با این وجود سرمایه‌گذاری جذابتر به نظر می‌رسد که در کنار ریسک معقول، سود مناسبی نیز به همراه داشته باشد. در ادامه قصد داریم تا مزیت‌های سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت را بررسی کنیم.

شفافیت صندوق‌ها در مقابل بانک‌ها

سیستم بانکی معمولا از ارائه گزارش قطعی به سرمایه‌گذاران اجتناب می‌کند. بنابراین سرمایه‌گذار نمی‌تواند از این که سپرده‌ بانکی او دقیقا در چه زمینه‌ای سرمایه‌گذاری شده مطلع شود. اما به طور کلی بانک‌ها ممکن است سپرده‌های خود را در قالب تسهیلات و وام‌ به متقاضیان پرداخت کرده و یا در پروژه‌های عمرانی و تولیدی، سهام شرکت‌ها، اوراق درآمد ثابت و … قرار دهند. بنابراین با توجه به گسترده بودن فضای سرمایه‌گذاری، از مشخصات سبد دارایی و شیوه سوددهی آن‌ها در بانک اطلاعات‌ دقیقی در دست نیست.
این در حالی است که صندوق درآمد ثابت برای ارائه گزارش مداوم به سرمایه‌گذاران خود ملزم شده است. بنابراین پس از خرید واحدهای صندوق درآمد ثابت سرمایه‌گذار از اطلاعاتی نظیر سود و زیان دارایی، ترکیب دارایی و جزئیات سبد سرمایه‌گذاری صندوق مطلع خواهد شد. صندوق درآمد ثابت بخش زیادی از دارایی خود را به اوراق درآمد اختصاص می‌دهد که می‌توانید اطلاعات آن را در سایت اصلی صندوق مورد نظر به طور کامل مشاهده کنید.
از طرفی شفافیت صندوق و ارائه گزارش علاوه بر سرمایه‌گذاران به سازمان بورس و ارکان نظارتی امکان مدیریت درست این نهادهای مالی را داده و عاملی بازدارنده برای انجام هرگونه تخلف است.

مدیریت حرفه‌ای

برخی از افراد به دلیل نداشتن دانش سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی و یا کمبود وقت برای انجام معاملات، برای سرمایه‌گذاری در بانک‌ها اقدام می‌کنند. این در حالی است که صندوق‌ها نیز ابزاری برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم افراد بوده که نیاز به دانش یا صرف زمان برای سرمایه‌گذاری ندارند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری توسط افرادی متخصص مدیریت می‌شوند. این افراد به صورت حرفه‌ای ریسک‌های موجود را مدیریت و شرایط را برای کسب سود حداکثری مهیا می‌کنند.

تفاوت نقدشوندگی در بانک و صندوق سرمایه‌گذاری

قدرت نقدشوندگی برای سرمایه‌گذاران بسیار مهم است. گاهی افراد به هر دلیلی به سرمایه خود نیاز ضروری پیدا می‌کنند و به همین دلیل باید سرمایه درگیر در سرمایه‌گذاری را خارج کنند. در این میان قدرت نقدشوندگی پا به میان می‌گذارد. سرمایه موجود در بانک به شرطی که در حساب بلند مدت درگیر نشده باشد، به سرعت قابل برداشت است. البته در زمینه حساب بلند مدت نیز پس از طی مراحلی خاص می‌توانید به شرط صرف نظر از سود سرمایه، وجه نقد خود را خارج کنید. بنابراین سرمایه‌گذاری در بانک سرعت نقدشوندگی مناسبی دارد.
در صندوق‌های درآمد ثابت مبتنی بر صدور و ابطال وجود رکن ضامن و در صندوق درآمد ثابت قابل معامله ضامن نقدشوندگی نگرانی سرمایه‌گذار را از بابت نقدشدن واحدهای صندوق برطرف می‌کند که این در نوع خود مزیتی بزرگ است. اما با وجود این که صندوق‌های سرمایه‌گذاری نقدشوندگی مناسبی دارند، اما سرعت لمس سرمایه در آن‌ها به سرعت بانک نیست. زمان دریافت وجه با توجه به نوع صندوق، بین یک تا چند روز کاری زمان متفاوت خواهد بود. بنابراین قدرت نقدشوندگی صندوق‌ها بالا بوده و سرمایه‌گذاران از این جهت هیچ نگرانی نخواهند داشت. اما در زمان واریز وجه نقد به حساب نسبت به بانک با تاخیر زمانی مواجه می‌شویم.

بانک و صندوق درآمد ثابت به عنوان اصلی‌ترین گزینه‌ها برای انجام یک سرمایه‌گذاری کم ریسک با سود معقول محسوب می‌شوند. بانک سود ثابت و وابسته به نرخ بهره مصوب دولت دارد. اما صندوق سرمایه‌گذاری می‌تواند درصد سود متغیری داشته باشد. نقدشوندگی در هر دو شیوه بالا بوده اما دریافت وجه نقد در بانک با سرعت بیشتری همراه است. در نهایت این که سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری را انتخاب کنید یا سرمایه‌گذاری در بانک، بستگی به شرایط شما دارد. در این متن تفاوت سرمایه‌گذاری در بانک و صندوق سرمایه‌گذاری را عنوان کردیم تا با بررسی تفاوت‌ها و مزایای هر روش بهترین محل برای سرمایه‌گذاری خود را بیابید.

سوالات متداول

چطور می‌توانیم در بانک یا صندوق سرمایه‌گذاری سرمایه گذاری کنیم؟

برای سرمایه‌گذاری در بانک باید با همراه داشتن شناسنامه و کارت ملی به بانک مراجعه کنید و برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های مزایای صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت سرمایه‌گذاری درآمد ثابت بسته به نوع صندوق باید به روش‌هایی که در متن عنوان شد برای سرمایه‌گذاری اقدام کنید.

چطور می‌توانیم اطلاعات صندوق سرمایه گذاری را بررسی کنیم؟

هر صندوق سرمایه‌گذاری سایت مخصوص به خود را دارد که از طریق آن می‌توان به اطلاعات زیادی از جمله قیمت واحدها، ارزش دارایی صندوق، بازدهی‌ دوره‌ای صندوق و . دسترسی داشته باشید. در سایت صندوق اطلاعات مربوط به سود و زیان محقق شده را برای صندوق نیز قابل مشاهده است.

سرمایه‌گذاری در بانک امنتر است یا سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری؟

صندوق‌های سرمایه‌گذاری عملکرد شفافی دارند و تحت نظارت سازمان بورس پیش رفته و روی عملکردشان نظارت کامل وجود دارد. بانک‌ها نیز با این که سازوکار شفافی ندارند اما به واسطه پشتوانه دولت و بانک مرکزی همواره جایی امن برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند.

سود صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت به چه میزان است؟

صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت که توسط شرکت‌های مدیریت دارایی و کارگزاری‌ها مدیریت می‌شوند سود متغیری دارند. معمولا مقدار این سود بین 18 تا 26 درصد متغیر و نسبت به بانک بیشتر است. سود صندوق به صورت روزشمار محاسبه و در بازه‌های زمانی مشخص به سرمایه‌گذار پرداخت می‌شود.

کارگزاری هوشمند رابین

کارگزاری فارابی

این مقاله به کوشش زهرا هادی زاده و دیگر اعضای تیم نظارت تولید شده است. تک‌تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در بهبود کیفیت وب فارسی داشته باشیم.