دارایی‌های مالی بازار سرمایه

دارایی‌های مالی بازار سرمایه

پیشینه تحقیق بازارهای مالی و بازارهای سرمایه و فرضیه ها و تئوری های مطرح شده درباره عرضه اولیه سهام و پدیده های مربوط به آن دارای ۷۱ صفحه می باشد فایل پیشینه تحقیق به صورت ورد word و قابل ویرایش می باشد. بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود فایل نمایش داده می شود و قادر خواهید بود آن را دانلود و دریافت نمایید . ضمناً لینک دانلود فایل همان لحظه به آدرس ایمیل ثبت شده شما ارسال می گردد.

فهرست مطالب

۱-۲مقدمه ۶
۲-۲ بازار مالی ۷
۱-۲-۲ کارکرد های اقتصادی بازار مالی ۷
۱-۱-۲-۲کمک به فرایند تشکیل سرمایه ۷
۲-۱-۲-۲ تعیین قیمت دارایی های مالی ۸
۳-۱-۲-۲ ایجاد بازار ثانویه برای معاملات دارایی های مالی(افزایش نقدینگی داراییها) ۸
۴-۱-۲-۲ کاهش هزینه مبادلات ۹
۲-۲-۲ طبقه بندی بازارهای مالی ۹
۱-۲-۲-۲ بازار پول ۹
۲-۲ -۲-۲ بازار سرمایه ۹
۳-۲ تاریخچه بورس و اوراق بهادار در جهان ۱۲
۴-۲ تاریخچه بورس و اوراق بهادار تهران ۱۲
۵-۲ تعریف بورس اوراق بهادار ۱۵
۶-۲ مروری بر انواع شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ۱۵
۱-۶-۲ انواع شرکت های سرمایه گذاری ۱۵
۱-۱-۶-۲ شرکت های سرمایه گذاری با سرمایه متغیر ۱۶
۲-۱-۶-۲ شرکت های سرمایه گذاری با سرمایه ثابت ۱۶
۳-۱-۶-۲ صندوق های سرمایه گذاری غیرفعال ۱۷
۴-۱-۶-۲ شرکت مادر ۱۷
۵-۱-۶-۲ شرکت های فعالیت تنوعی ۱۸
۷-۲دارایی ۱۸
۸-۲ دارایی مالی ۱۸
نمودار شماره (۱-۲): انواع اصلی دارایی های مالی(همان منبع،ص۳۳)۱ ۱۹
۹-۲ اوراق بهادار ۲۰
۱۰-۲ سهام عادی ۲۰
۱۱-۲ بازده سهام ۲۱
۱۲-۲ بازده تحقق یافته در مقابل بازده مورد انتظار ۲۱
۱-۱۲-۲ بازده تحقق یافته ۲۱
۲-۱۲-۲ بازده مورد انتظار ۲۱
۱۳-۲ اجزای بازده ۲۲
۱-۱۳-۲ سود دریافتی ۲۲
۲-۱۳-۲ سود(زیان)سرمایه ۲۲
۱۴-۲ موسسات تامین سرمایه و روشهای عرضه اولیه اوراق بهادار ۲۴
نمودار (۲-۲) فرآیند انتقال وجه در بازار سرمایه ۲۵
۱۵-۲فرآیند عرضه اوراق بهادار ۲۹
نمودار( ۳-۲) : فرآیند عرضه اوراق بهادار در بورس (سایت بورس اوراق بهادار) ۳۱
۱۶-۲) فرآیند وارد شدن شرکتها به بازار ۳۲
۱۷-۲ ارزش گذاری سهام شرکت های تازه وارد به بازار ۳۴
۱۸-۲ عرضه اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران ۳۹
۱۹-۲ فرضیات مطرح شده در مورد بازده غیر عادی کوتاه مدت در عرضه های اولیه ۴۲
۱-۱۹-۲ فرضیه عدم تقارن اطلاعاتی ۴۲
۱-۱-۱۹-۲ فرضیه عدم تقارن اطلاعاتی مبتنی بر مدل بارون ۴۲
۲-۱-۱۹-۲ فرضیه عدم تقارن اطلاعاتی مبتنی بر مدل راک ۴۳
۲-۱۹-۲ فرضیه علامت دهی ۴۵
۳- ۱۹-۲ فرضیات گرایشات و علائق زود گذر ۴۶
۴-۱۹-۲ فرضیه عکس العمل بیش از اندازه سرمایه گذاران ۴۷
۵-۱۹-۲ فرضیه حباب سفته بازی و فرضیه بازارهای سهام داغ ۴۸
۶-۱۹-۲ فرضیه بیمه ضمنی در مقابل مسئولیت های قانونی ۵۰
۷-۱۹-۲ فرضیه شهرت موسسات تامین سرمایه ۵۱
۸-۱۹-۲ فرضیه ریسک گریزی تخمین کننده فروش اوراق بهادار ۵۲
۹-۱۹-۲ فرضیه جبران ریسک پذیری و خدمات خریداران اولیه ۵۳
۲۰- ۲ تطبیق نظریه ها و تئوریهای بازده غیر عادی کوتاه مدت در بورس ایران ۵۴
۲۱-۲ پیشینه تحقیق ۵۴
۱-۲۱-۲ تحقیقات داخلی ۵۴
۲-۲۱-۲ تحقیقات خارجی ۵۶
منابع و ماخذ ۶۷
منابع فارسی: ۶۷
منابع لاتین: ۶۹

منابع

شباهنگ،ر،۱۳۸۲،”تئوری حسابداری، جلد اول از انتشارات مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی “،سازمان حسابرسی ،صفحۀ ۸۶٫

شباهنگ،ر،۱۳۸۷،”حسابداری مدیریت”، تهران،انتشارات سازمان حسابرسی،چاپ شانزدهم،جلد اول.

شباهنگ،ر،۱۳۸۵،”مدیریت مالی”،تهران،انتشارات سازمان حسابرسی،جلد اول.

دوانی، غ.ح.،۱۳۸۱،”بورس سهام (نحوه دارایی‌های مالی بازار سرمایه قیمت گذاری سهام)”، نشر مؤسسه حسابرسی،ص۷۳٫

دیویدجود،ب،ترجمه حسنعلی آذرنوش،۱۳۷۵،”روشهای جایگزین در رگرسیون”، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.

اکبری، ف،۱۳۷۶،”فرهنگ اصطلاحات حسابداری”،تهران،انتشارات سازمان حسابرسی،ص۱۱۲٫

فرشاد فر،ع،۱۳۸۴،”اصول و روشهای پیشرفته آماری(تجزیه رگرسیون)”،کرمانشاه ،انتشارات طاق بستان،چاپ دوم.

مایرز،س.ا.، ترجمه: فرهاد عبداله زاده، ۱۳۷۵ ، “معمای ساختار سرمایه”، تهران، انتشارات دانشکده علوم اداری و مدیریت،دانشگاه تهران، مجله تحقیقات مالی، سال سوم، ص۷۲٫

مدرس،ا و فرهاد عبداله زاده،۱۳۸۵،”مدیریت مالی”، تهران،انتشارات بازرگانی،چاپ چهارم، جلد دوم.

امیر خانی، م، ۱۳۷۶، “بررسی و ارزیابی علل تغییرات قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده دربورس اوراق بهادار تهران”، پایان نامه کارشناسی ارشد (مدیریت بازرگانی گرایش مدیریت مالی). دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت.

انواری رستمی،ع.ا ، ۱۳۷۸،”مدیریت مالی وسرمایه گذاری”،تهران، انتشارت طراحان نشر.

ایزدی نیا،ن،۱۳۸۲،”ارزشیابی واحدهای تجاری با استفاده از مدل های ارزش افزوده اقتصادی و جریان های نقدی آزاد(FCF)و تعیین شکاف قیمت و ارزش سهام”،رساله دکترا دانشگاه علامه طباطبایی، ص ۲۰۶-۱۶۸٫

۲-۱مقدمه

در مبادلاتی که در بورس اوراق بهادار به عنوان بخشی از بازار سرمایه کشور صورت می پذیرد دو گروه ذینفع وجود دارد،‌در یک طرف سرمایه گذاران و خریداران سهام قرار دارند که با انتخاب بورس و سهام به عنوان یک فرصت سرمایه گذاری ،‌در انتظار کسب بازده ای بالاتر از بازده حاصل از سایر فرصتهای سرمایه گذاری می باشند.درطرف دیگر این مبادلات عرضه کنندگان سهام ازجمله دولت،نهادهای وابسته به دولت و سایر عرضه کنندگان قرار دارند که از طریق فروش و عرضه سهام،‌منابع لازم را جهت سرمایه گذاری در سایر فرصتها و یا مصارف بودجه ای خود فراهم می آورند.

بدیهی است که عامل اصلی در انجام این مبادلات و انتقال وجوه از یک گروه به گروه دیگر قیمت سهام می باشد. صدها شرکت با انتشار سهام برای اولین بار وارد بازار سرمایه می شوند. معمولاً‌این شرکتها آنقدر سریع رشد می کنند که منابع رایج وجوه (مانند: وام های بانکی سود انباشته و سرمایه مالکان ) اغلب برای تامین مالی توسعه شان،‌کافی نیست. از آنجا که تامین مالی یک مرحله بسیار مهم در رشد شرکتها به شمار می آید برای آنها مهم است که قیمت سهامشان ارزش واقعی دارائی ها و فرصت های رشدشان را نشان دهند. به ویژه اگر سهام شرکت خیلی ارزان فروخته شود آنها سرمایه کمتری از آنچه انتظار دارند به دست می آورند. به عبارت دیگر سهامشان «زیر قیمت » به فروش می رسد. شواهد زیادی در دست است که نشان می دهد « قیمت اولیه سهام جدید » به طور متوسط زیر قیمت است. یعنی قیمت سهام شرکتها وقتی برای اولین بار به مردم عرضه می شود به طور متوسط کمتر از قیمت هایی است که سرمایه گذاران خواهان خرید آنها در هنگام شروع معامله در بازار ثانویه هستند یا به اصطلاح موسسات تامین سرمایه ،‌به نظر می رسد شرکت ها در زمان عرضه یک سهام جدید «پول زیادی روی میز » [۱] باقی می گذارند (آذرنوش ،۱۳۸۵،ص۱۴) ۲ .

در این مطالعه سعی می گردد عوامل موثر بر بازده کوتاه مدت سهامی که برای اولین بار وارد بورس اوراق بهادار تهران می گردند بصورت تجربی مورد بررسی و آزمون قرار گیرد. همانطور که خواهید دید نظریه های متعددی در این خصوص ارائه گردیده است که هیچ یک از این نظریات به تنهایی نمی توانند رفتار غیر عادی تمام سهام جدید را توجیه کند بلکه دلائل ارائه شده از سوی هر یک از این نظریات برای بعضی از سهام جدید نسبت به سایر دیگر قابل قبول و منطقی تر است .

در این مقاله سعی می شود با تعریف بازارهای مالی و بازارهای سرمایه به تشریح مبانی نظری مطرح شده درباره عرضه اولیه سهام در این گونه بازارها پرداخته و به بررسی فرضیه ها و تئوری های مطرح شده درباره عرضه اولیه سهام و پدیده های مربوط به آن پرداخته شود . در پایان نیز پیشینه تحقیق های داخلی و خارجی انجام شده در زمینه عرضه سهام شرکت های تازه وارد در بازارهای بورس مختلف مطرح شده و مطالعات مهم انجام شده در این زمینه مرور خواهد شد .

۲-۲ بازار مالی

بازار مالی بازار رسمی و سازمان یافته ای است که در آن انتقال وجوه از افراد و واحد هایی که با مازاد منابع مالی مواجه هستند به افراد و واحد های متقاضی وجوه (منابع)صورت می گیرد. بدیهی است که در این بازار ها اکثریت وام دهندگان را خانوار ها و اکثریت متقاضیان وجوه را بنگاه های اقتصادی و دولت تشکیل می دهند(راعی و تلنگی،۱۳۸۷،ص۶) ۱ .

بازار مالی، امکانات لازم را برای انتقال پس انداز از اشخاص حقیقی و حقوقی به سایر اشخاصی که فرصت های سرمایه گذاری مولد در اختیار دارند و نیازمند منابع مالی هستند، فراهم می کند. انتقال وجوه مزبور تقریباً در کلیۀ موارد به ایجاد دارایی مالی منتج می شود، که در واقع ادعایی است نسبت به درآمد های آتی دارایی های شخصی(حقوقی)که اوراق بهادار را صادر و منتشر کرده است (شباهنگ،۱۳۷۵،ص۱۳) ۲ .

۱-۲-۲ کارکرد های اقتصادی بازار مالی

کارکرد های اقتصادی بازار مالی عبارتند از :

۱-۱-۲-۲کمک به فرایند تشکیل سرمایه

وجود بازارهای مالی سبب تشویق مردم به سرمایه گذاری می گردد. بدین ترتیب که شرکت ها برای تهیه سرمایه مورد نیاز می توانند اوراق بهادار منتشر ساخته و آن را در بازار سرمایه به فروش برسانند. این اقدام باعث می شود که دو نوع سرمایه گذاری صورت گیرد. در ابتدا شرکت با خرید زمین و ماشین آلات و ساختمان نوعی سرمایه گذاری واقعی می کند و این کار باعث توسعه و رشد کشورو شرکت خواهد شد، سپس مردم با خرید اوراق بهادار (که به وسیله شرکت ها منتشر می شود) اقدام به سرمایه گذاری مالی می کنند. بدین نحو افزایش سرمایه و توسعه شرکت های تولیدی صورت خواهد گرفت(نوو،۱۳۸۳، ص۱۹۳) ۱ . تحقیقات نشان می دهد که شرکت ها در کشورهایی که بازار سرمایه توسعه یافته تری دارند، وجوه نقد مورد نیاز خود را آسان تر و ارزان تر تامین می کنند.

۲-۱-۲-۲ تعیین قیمت دارایی های مالی

کارکرد دوم بازار مالی، تعیین قیمت عادلانه برای دارایی های مالی می باشد. اگر شرایط رقابت کامل بر بازار مالی حکم فرما باشد، روابط متقابل خریدار و فروشنده در بازار مالی قیمت دارایی را مشخص می کند و به عبارت دیگر بازده مورد انتظار دارایی مالی را تعیین می کند. بدین ترتیب قیمت دارایی مالی در بازار، متناسب با ریسک و بازدهی آنها تعیین گشته و روند امور به سوی قیمت عادلانه پیش می رود. انگیزه بنگاه برای بدست آوردن وجوه، به بازده مورد انتظاری که سرمایه گذار طلب می کند بستگی دارد. این ویژگی بازار مالی نشان می دهد که در هر اقتصاد، ریسک و بازده چگونه میان دارایی های مالی مختلف تقسیم می شود که فرایند قیمت یابی نامیده می شود (دوانی،۱۳۸۱،ص۲۵) ۲ .

۳-۱-۲-۲ ایجاد بازار ثانویه برای معاملات دارایی های مالی(افزایش نقدینگی داراییها)

بازارهای مالی مکانیسمی برای سرمایه گذار فراهم می کند تا دارایی مالی به فروش رسد و زودتر به پول نقد تبدیل شود. بدین نحو دارایی مالی، نقدینگی فراهم می سازد. این ویژگی جذابی برای سرمایه گذاران بوده است، زیرا که اگر بازار ثانویه برای خرید و فروش مجدد دارایی مالی وجود نمی داشت، سرمایه گذاران، به خرید دارایی های مالی و سرمایه گذاری در این اقلام رقبتی نشان نمی دادند و کمتر کسی حاضر است که اختیار سرمایه خود را برای مدت طولانی از دست بدهد. وجود بازار مالی باعث می شود که افراد در صورت نیاز به پول نقد یا پیش آمدن فرصت های سودآور تر، اوراق بهادار خود را به فروش برسانند و در اوراق جدید سرمایه گذاری نمایند.

۱-Money On The Ttable

تمامی فایل های پیشینه تحقیق و پرسشنامه و مقالات مربوطه به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد. جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ را پرداخت نمایید.

بازار دارایی فکری

تشکیل بازار دارایی فکری به‌عنوان یکی از بازارهای نوین مالی به منظور تنوع بخشی به ابزارهای مالی جدید و ضرورت نوآوری در این ابزارها و خدمات به‌عنوان اهداف استراتژیک در بازار سرمایه از سال ۱۳۹۱ شکل گرفت و در اواخر سال ۱۳۹۲ با تدوین مقررات بازار دارایی های فکری به طور رسمی فعالیت خود را در بازار سوم فرابورس آغاز کرد. در بدو راه اندازی این بازار کارگزاری سهم آشنا با دیدگاه و رویکرد توسعه ای خود اقدامات لازم را برای حضور در این بازار شروع کرده و توانست در روز ۲۸ اردیبهشت ماه سال ۹۳ به عنوان اولین نهاد مالی اولین عرضه در بازار دارایی های فکری در بازار سوم فرابورس ایران را انجام دهد. کارگزاری سهم آشنا بهعنوان کارگزار پیشرو در زمینه بازار دارایی های فکری توانسته است با در اختیار داشتن بیش از ۶۰ درصد از عرضه ها در این بازار و همچنین بیشترین معاملات انجام شده در این بازارنقش به سزایی در راه اندازی این بازار داشته است.

لزوم راه اندازی بازار دارایی فکری

بازار دارایی فکری فرابورس که از آن با عنوان «بورس ایده» نیز یاد می‌شود، به منظور استفاده از ظرفیت های علمی در جهت پاسخگویی به نیاز بخش‌های صنعت،کشاورزی و خدمات و در راستای اجرای قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران و در جهت حمایت از حقوق فکری، معنوی و مادی اختراعات و طرح های مالکیت صنعتی شکل گرفت. حضور دارندگان حقوق مالکیت فکری در بازار دارایی های فکری می‌تواند ترتیبات لازم جهت تامین منابع مالی لازم برای تجاری سازی و عملیاتی‌کردن اختراعات و طرح ها را از یک سو فراهم آورده و از سوی دیگر پاسخگوی نیازهای صنایعی باشد که به صورت بالقوه به این اختراعات و طرح ها نیاز دارند.

بازارهای دارایی فکری بین المللی

حقوق مالکیت فکری قابل معامله در سایر کشورها عبارتند از طرح‌های فناورانه‌ای که با هدف توسعه محصول یا دانش فنی مطرح می‌شوند و ضروری است تا این‌گونه طرح‌ها، دارای یک نمونه اولیه، ماکت، مدل و یا نتایج حاصل از اجرای آزمایشی در حوزه مربوطه باشند. در خصوص طرح‌های نیمه صنعتی که علاوه بر ویژگی‌های مذکور، دارای توجیه فنی و اقتصادی نیز بوده و تأییدیه‌های معتبر و مستندات لازم را دارا باشند. معروفترین این بازارها “بـورس بین‌المللی دارایی فکری در ایالات متحـده “IPXI” بوده که به‌ عنوان یکی از بازارهای مالی دارایی فکری در زمینه کشف قیمت، انجام معاملات و توزیع اطلاعات برای دارندگان مالکیت معنوی مطرح است. محصول اولیه قابل معامله در این بورس، قراردادهای حق مالکیت است که این گواهی همچون یک برگ سهام بر اساس ارزش قیمت‌گذاری شده و پس از پذیرش در بورس، مورد معامله قرار می‌گیرد.

اوراق بهادار مبتنی بر دارایی فکری چیست؟ اوراق بهادار مبتنی بر دارایی فکری را می‌توان به صورت زیر طبقه‌بندی کرد:

• حق ثبت اختراع: حقی انحصاری است که در قبال اختراع ثبت شده به مخترع یا نماینده قانونی او اعطا می‌شود.
• علائم تجاری: نشانه شاخصی است که معرف کالاها یا خدمات معین ایجاد شده توسط شخص یا شرکت خاصی است.
• طرح‌های صنعتی: طرح صنعتی جنبه تزئینی یا زیبایی‌شناسی کالا را نشان می‌دهد. طرح می‌تواند شامل خصوصیات سه بعدی مثل شکل کالا یا خصوصیات دوبعدیی مانند الگوها، خطوط و رنگ باشد.
• حق انحصاری اثر: عبارت از حقوق اعطا شده به پدیدآورندگان آثار و کارهای ادبی و هنری است.
• سایر موارد: شامل انواع ارقام گیاهی، نوآوری، علائم جغرافیایی، مالکیت صنعتی، تحقیق بنیادی و کاربردی، اختراعات و غیره.

روش های نقل و انتقالات اوراق بهادار مبتنی بر دارایی فکری در فرابورس

در حال حاضر نقل و انتقالات انواع اوراق بهادار مبتنی بر دارایی فکری شامل انواع اوراق گواهی ثبت اختراع، طرح صنعتی و علائم تجاری از طریق بازار سوم فرابورس ایرانن را می‌‌‌توان در ۴ گروه دسته‌‌‌بندی نمود:
نوع اول) عرضه اوراق بهادار شرکتهای سهامی خاص مبتنی بر دارایی فکری
ثبت یک شرکت جدید با شخصیت حقوقی «سهامی خاص» و مطابق با «اساسنامه نمونه فرابورس» نزد مرجع ثبت شرکت‌ها، توسط کارگزاری سهم آشنا و ارائه کپی کامل از اسناد ثبتی شرکت به فرابورس.
انتقال مالکیت حق اختراع مورد عرضه به شرکت ثبت شده فوق و ارائه تعهدات لازم، از طریق تنظیم سند در دفترخانه اسناد رسمی.
ارزش‌گذاری «سهام شرکت»، در صورت تمایل عرضه‌‌‌کننده، که تنها می‌‌‌تواند توسط کارگزاری سهم آشنا صورت پذیرد.
ارائه آگهی روزنامه رسمی در خصوص اعضای هیئت‌‌‌مدیره شرکت.
ارائه سند انتقال مالکیت دارایی فکری تنظیم شده در دفترخانه اسناد رسمی شامل شرح نقل و انتقال و تعهدات مربوطه.
ارائه کلیه مدارک مورد نیاز برای عرضه سهام شرکت سهامی خاص مبتنی بر دارایی فکری از طریق کارگزاری سهم آشنا و عرضه سهام شرکت پس از موافقت کمیته عرضه از طریق بازار سوم فرابورس.
اعلام معامله انجام ‌‌‌‌‌‌شده به مراجع مربـوطه توسط فرابورس.
نوع دوم) عرضه مستقیم و بی‌‌‌واسطه اوراق بهادار مبتنی بر دارایی فکری
در این مرحله لازم است تا درخواست واگذاری و انتقال قطعی و همیشگی کلیه حقوق ناشی از ثبت دارایی فکری توسط کارگزاری سهم آشنا بر اساس «دستورالعملل سپرده‌گذاری و معامله اوراق بهادار مبتنی بر دارایی فکری در فرابورس ایران» و مبتنی بر «دستورالعمل اجرایی معاملات مبتنی بر مذاکره اوراق بهادار در فرابورس ایران» به فرابورس ارائه شده و انجام انتقال قطعی و همیشگی دارایی فکری نیز از طریق بیع یا صلح حق مالی و بر اساس تشریفات لازم جهت انتقال قطعی و همیشگی حقوق مذکور به خریدار یا خریداران جدید صورت پذیرد.
نوع سوم) عرضه حق بهره‌‌‌برداری اوراق بهادار مبتنی بر دارایی فکری برای مدت زمان معین
در این مرحله لازم است تا درخواست واگذاری حق بهره‌‌‌برداری از حقوق دارایی فکری در مدت زمان معین توسط کارگزاری سهم آشنا بر اساس «دستورالعملل سپرده‌گذاری و معامله اوراق بهادار مبتنی بر دارایی فکری در فرابورس ایران» و مبتنی بر «دستورالعمل اجرایی معاملات مبتنی بر مذاکره اوراق بهادار در فرابورس ایران» به فرابورس ارائه شده و انجام معامله نیز در قالب قرارداد معاوضه یا صلح و بر اساس تشریفات لازم جهت واگذاری حق بهره‌‌‌برداری از حقوق مذکور به خریدار یا خریداران جدید صورت پذیرد.
نوع چهارم) عرضه حق بهره‌‌‌برداری اوراق بهادار مبتنی بر دارایی فکری برای مقدار معین
در این مرحله لازم است تا درخواست واگذاری حق بهره‌‌‌برداری از حقوق دارایی فکری با تیراژ معین توسط کارگزاری سهم آشنا بر اساس «دستورالعمل سپرده‌گذاری وو معامله اوراق بهادار مبتنی بر دارایی فکری در فرابورس ایران» و مبتنی بر «دستورالعمل اجرایی معاملات مبتنی بر مذاکره اوراق بهادار در فرابورس ایران» به فرابورس ارائه شده و انجام معامله نیز در قالب قرارداد معاوضه یا صلح و بر اساس تشریفات لازم جهت واگذاری حق بهره‌‌‌برداری از حقوق مذکور به خریدار یا خریداران جدید صورت پذیرد.

عرضه اختراعات و یا طرح ها در فرابورس

مخترعان و صاحبان حقوق مالکیت معنوی که قصد تأمین مالی برای راه‌اندازی طرح‌های خود از طریق بازار دارایی فکری را دارند، می توانند پس از ثبت حقوق مالکیت معنویی خود نزد مراجع ثبت قانونی اعم از اداره کل مالکیت صنعتی به کارگزاری سهم آشنا مراجعه و درخواست خود را برای حضور در این بازار ارائه کنند.

مدارک مورد نیاز جهت پذیرش اختراعات و طرح های در فرابورس:

متقاضیان می بایست مدارک زیر را به کارگزاری سهم آشنا ارایه دهند:

• اوراق شناسایی مخترع طرح
• اوراق شناسایی مالک حقوق مادی ناشی از دارایی فکری (شخص حقیقی یا حقوقی)
• اوراق مربوط به ثبت دارایی فکری نزد مرجع ذیصلاح ثبت کننده.

مراحل انجام معامله در کارگزاری سهم آشنا برای مالکین اختراعات و طرح ها بدین شرح است:

آشنایی با انواع بازار سرمایه در ایران و جهان

آشنایی با انواع بازار سرمایه در ایران و جهان ، به هر بازاری که بتوان در آن به معامله اوراق بهادار و کالاهای مختلف پرداخت، بازار مالی گفته میشه. آشنایی با انواع بازارهای مالی میتونه فرصت های کسب درآمدی مختلفی رو بهتون عرضه کنه؛ به همین دلیل قصد داریم که در این مقاله در مورد بازارهای سرمایه صحبت کرده و شما رو با انواع اون ها آشنا کنیم. توجه داشته باشین که بازار ارزهای دیجیتال هم نوعی از همین بازارهای مالی هستش.

حتما شما هم در بین اطرافیانتون، افرادی رو دیدین که با فعالیت در بازارهای مالی تونستن موفق بشن و ثروت زیادی رو بدست بیارن. شاید با دیدن این دسته از افراد، شما هم بخواین که فعالیت در این بازارها رو شروع کنین؛ اما باید در مورد این بازارها به این نکته توجه داشته باشین که بازیگردان های بزرگی در این حوزه وجود دارن که رقابت با اون ها کار بسیار سختی است.

در ادامه با ما همراه باشین تا بهتون شرح بدیم که منظور از بازار مالی چیست؟ و با انواع بازار سرمایه در ایران و جهان آشنا بشید. همچنین در این مقاله به وظایف بازار سرمایه هم می پردازیم و در مورد کارکرد بازار پول و سرمایه صحبت می کنیم. در صورتی که قصد فعالیت در این حوزه رو دارین، پیشنهاد میدیم که در ادامه مقاله آشنایی با انواع بازار سرمایه در ایران و جهان با ما همراه باشین.

منظور از بازار مالی چیست؟

به طور کلی به بازار هایی که افراد و موسسات مختلف در اون ها به معامله و مبادله اوراق بهادار و دارایی های قابل معامله دیگه می پردازن، بازار مالی گفته میشه. در این نوع بازارها، طبق اصول اولیه اقتصاد قیمت ها بر اساس عرضه و تقاضا و مبادله ای که خریدار و فروشنده ها با هم انجام میدن، مشخص میشه.

هدف اصلی از بوجود آوردن بازار های مالی رو میتونیم آسون تر کردن فرآیند معاملات و مبادلات بین متقاضیان و عرضه کننده ها بدونیم. به این ترتیب خریدار ها و فروشندگان میتونن ساده تر با همدیگه ارتباط برقرار کنن. نکته مهمی که در مورد انواع بازار پول و سرمایه وجود داره اینه که در هر کدوم از بازارهای مالی، خریداران و فروشندگان کالا های مختلفی رو با هم مبادله میکنن که به همین دلیل میشه گفت انواع مختلفی از بازارهای سرمایه بوجود اومدن.

برای تشخیص انواع بازارهای مالی میتونین از ماهیت مبادلاتی که در اون ها انجام میشه و میزان رشد دارایی ها استفاده کنین. در مجموع با توجه به توضیحاتی که دادیم میشه در پاسخ به این سوال که بازار مالی چیست؟ اینطور گفت که، به هر بازاری که در آن مبادلات و تجارت انجام بشه، بازار مالی یا Financial Market گفته میشه. برای مثال به بازارهایی که شامل اوراق بهادار (سهام، اوراق قرضه، ارز)، فلزات و مشتقات اون ها باشه، میتونیم بازار مالی بگیم.

در تمامی بازارهای مالی یک سیستم منظم و باز برای تجارت وجود داره که شرکت های مختلف رو قادر میکنه تا به سرمایه ی مورد نیاز خودشون دسترسی پیدا کنن. وجود این نوع از بازار ها برای عملکرد مناسب اقتصاد ضروری است. مهمترین مشخصه این نوع از بازار ها در اقتصاد اینه که بین افرادی که منابع مازاد دارن و کسانی که به منابع مالی نیاز دارن، به شکل یک پل ارتباطی عمل میکنه.

بسیاری از افراد تصور میکنن که تنها بازار مالی در کشور های مختلف بورس اوراق بهادار است، ولی بازارهای سرمایه ی مختلفی وجود دارن که هر کدوم از اون ها دارای مشخصاتی خاص و اهداف متفاوتی هستن. برای مثال بورس کالا، سهام، طلا، بازار ملک و املاک، ارزهای دیجیتال و. . . از مهمترین بازارهای مالی دنیا هستن که در ادامه در مورد هر کدوم از اون ها بیشتر گفتوگو می کنیم.

انواع بازار سرمایه در ایران و جهان کدامند؟

همونطر که اشاره کردیم بازار های مالی رو بر اساس پارامتر های مختلفی از جمله ماهیت و وظایف بازار سرمایه، به انواع مختلفی تقسیم بندی میکنن. در حال حاضر بازارهای مالی مختلفی در سراسر دنیا وجود داره که هر کشور حداقل در یکی از اون ها فعالیت و مشارکت داره. در این بازارها میزان سرمایه در گردش بسیار متفاوت است و بعضی از مارکت ها با توجه به این ویژگی کوچک تر از موارد دیگه هستن.

در ادامه با ما همراه باشین تا شما رو با 6 نوع از معروف و پرکاربرد ترین بازارهای مالی دنیا آشنا کنیم:

بازار سهام یا Stock Market

در بین انواع بازار پول و سرمایه، بازار بورس یا سهام رو میتونیم به عنوان یکی از شناخته شده ترین انواع بازار سرمایه در جهان معرفی کنیم. ماهیت این نوع بازارها به این شکل است که سهام شرکت هایی که سهامی عام هستن، به وسیله سرمایه گذار ها و معامله گر ها خرید و دارایی‌های مالی بازار سرمایه فروش میشن. در این بازار قیمت هر سهم با توجه به پارامتر های مختلفی از جمله میزان عرضه و تقاضا، ارزش بازار یک شرکت، دارایی ها، درآمد و. . . مشخص میشه.

در شرایطی که قیمت یک سهم به خاطر دلایل اقتصادی یا تجاری تغییر پیدا میکنه و بیشتر میشه، سرمایه گذارها میتونن با فروش اون به درآمد برسن. شاید در نگاه اول خرید سهام، کار بسیار ساده و آسونی به نظر برسه؛ اما پیدا و انتخاب کردن سهام شرکتی که سود ده باشه و از نظر بنیادی قابل اتکا باشه، یکی از بزرگترین چالش هاییه که معامله گر ها با اون روبرو هستن. در واقع استراتژی معاملاتی در این نوع بازارها، خرید سهام با قیمت پایین و فروش اون در قیمت های بالاتر است.

معمولا این دسته از بازارهای مالی شامل دو نوع بازار مختلف هستن که در ادامه هر کدوم از اون ها رو بیشتر توضیح میدیم:

بازار اولیه یا Primary Market: این بازار وقتی شکل میگیره که سهام مربوط به یک شرکت برای اولین بار در بازار عرضه و فروخته میشن. بیشتر شرکت ها برای جذب سرمایه مورد نیاز خودشون وارد بازار سهام میشن، و با استفاده از عرضه اولیه یا IPO سهام خودشون، این کار رو انجام میدن. در این روش سرمایه ی مورد نیاز شرکت به شکل مستقیم با فروش سهام اون تامین میشه.

بازار ثانویه یا Secondary Market: بعد از این که سهام شرکت ها در بازار اولیه لیست شد، معامله گر ها میتونن سهام اون شرکت رو در بازار ثانویه معامله و خرید و فروش کنن. به عبارت ساده تر تمامی معاملاتی که در بازار بورس انجام میشه، در بازار ثانویه اتفاق میفته.

بازار اوراق قرضه یا Bond Market

به بازار اوراق قرضه، بازار درآمد ثابت هم گفته میشه که یکی دیگه از انواع بازار سرمایه در ایران و جهان است. سازمان ها، شرکت ها و حتی دولت ها سعی میکنن که با فروش اوراق قرضه در این بازار میتونن سرمایه مورد نیاز خودشون رو تامین کنن. جالبه بدونین که حتی شهرداری ها هم برای اینکه بتونن بودجه و مخارج مورد نیاز ساخت و توسعه پروژه های خودشون رو بدست بیارن، اوراق قرضه منتشر میکنن.

این اوراق رو میتونیم در دسته بندی انواع بازارهای مالی بر اساس سر رسید تعهدات مالی هم بهتون معرفی کنیم. در این نوع سرمایه گذاری، افرادی که قصد سرمایه گذاری رو دارن با استفاده از خرید این اوراق، سرمایه ی خودشون رو قرض میدن. در مقابل این اوراق شرکت یا نهاد فروشنده متهد میشه که اعتبار دریافتی خودش رو به همراه سود های دوره ای مشخص، باز پرداخت کنه.

در واقع این نوع اوراق رو میتونیم به توافقی بین وام دهنده و وام گیرنده تشبیه کنیم که در اون جزیئیات مختلف وام از جمله مقدار سرمایه، زمان باز پرداخت و میزان سود دریافتی به شکل کاملا واضح مشخص شدن. به همین خاطر ممکنه که این بازار رو به عنوان بازار بدهی یا بازار اعتباری هم بشناسین.

بیشتر معاملات مربوط به این بازار در بازار اولیه انجام میشه که در آن سرمایه گذارهای اوراق قرضه رو به شکل مستقیم از فروشنده ها (گیرندگان وام) دریافت میکنن. همچنین امکان اوراق بهاداری که قبلا در این بازار وجود داشته هم با استفاده از بازار ثانویه امکان پذیر است. این بازار رو به عنوان یکی از کم ریسک ترین بازارهای مالی جهان میدونن که امکان کسب سود مشخص و بدون ریسکی رو برای معامله گر ها فراهم میکنه.

بازار ارزهای دیجیتال یا Cryptocurrency Market

گسترش و توسعه فناوری بلاک چین در سال های گذشته باعث شده که از رمز ارزها به عنوان یک دارایی ارزشمند یاد بشه و دارایی های دیجیتالی بتونن خودشون رو به عنوان یک بازار ارزشمند به اثبات برسونن. از سال 2018 تا به الان بازار ارزهای دیجیتال تونسته که رشد سریعی رو از نظر حجم بازار در بین سایر بازارهای مالی داشته باشه. در حال حاضر این بازار از 14 هزار ارز مختلف و 500 پلتفرم معاملاتی تشکیل شده که آمار قابل توجهی هستش.

البته ماهیت و بستر پیچیده و کمتر شناخته شده ارزهای دیجیتال باعث شده که از این بستر به عنوان پلتفرمی مناسب برای کلاهبرداری و طرح های پانزی استفاده بشه. پلتفرم های معاملاتی و خرید و فروش ارزهای دیجیتال به دو دسته صرافی های متمرکز (CEX) و غیر متمرکز (DEX) تقسیم میشن. پلتفرم های متمرکز همونطور که از اسم اون ها هم مشخصه، ماهیت متمرکزی رو دارن. در مقابل صرافی های غیر متمرکز بدون هیچ مرجع مرکزی فعالیت میکنن و امکان مبادله و معامله ارزهای دیجیتال رو به شکل غیر متمرکز، بدون واسطه و همتا به همتا (P2P) فراهم کردن.

با اینکه بازار ارزهای دیجیتال به عنوان یک مارکت نسبتا جوان شناخته میشه، اما در سال های گذشته به طور قابل توجهی گسترش و توسعه پیدا کرده. برخی از سرمایه گذارهای سنتی فکر میکنن که عدم وجود یک سیستم مرکزی برای نظارت روی این بازار، یکی از بزرگترین ایرادان اون محسوب میشه، در حالی که سرمایه گذاران علاقه مند به این حوزه، از این موضوع به عنوان یک مزیت یاد می کنن.

بازار کامودیتی ها یا Commodity Market

یکی دیگه از انواع بازار سرمایه در جهان و ایران، بازار کامودیتی ها است که تولیدکننده ها و مصرف کننده ها برای معامله کالاهای اساسی در این بازار می پردازن. به عبارت ساده تر کامودیتی به کالاهایی گفته میشن دارایی‌های مالی بازار سرمایه که میتونیم اون ها رو با کالاهای مشابه دیگه ای معامله کنیم. در بازارهای جهانی کالاهایی که در این بازار به فروش میرسن رو به دو گروه تقسیم میکنن:

کامودیتی سخت:

کالاهای مربوط به انرژی مثل نفت، گاز، فلزات گرانبها از جمله طلا، نقره و پلاتین رو در این گروه قرار میدن. فلزات اساسی مثل آلومینیوم، روی، مس و آهن هم در این گروه قرار گرفتن.

کامودیتی نرم:

کالاهای کشاورزی مثل گندم، سویا، ذرت و محصولات مختلفی مثل پنبه، قهوه و شکر رو در گروه کامودیتی های نرم قرار میدن.

نحوه انجام معاملات در این بازار هم به دو دسته معاملات اسپات (Spot) و معاملات فیوچرز (Future) تسیم میشن. در بازار اسپات این داریی ها با پول مبادله میشن ولی در بازار فیوچرز، از قراردادهایی با تاریخ و قیمت از پیش تعیین شده، معامله این گروه از دارایی ها انجام میشه. جالبه بدونین که بیشتر معاملات این بازار به شکل کالاهای اساسی در بازارهای مشتقه و به شکل معاملات اسپات انجام میشه.

بازار فارکس یا Forex

در این بازار امکان معامله 170 جفت ارز مختلف برای معامله گر ها فراهم شده. این بازار با توجه به اینکه مارکت کپ وحجم معاملات روزانه ای اون بیشتر از مجموع بازارهای مختلفی مثل سهام، بازار ارزهای دیجیتال و بازارهای مشتقه است، به عنوان یکی از مجبوبترین بازارهای مالی دنیا شناخته میشه. از فارکس به عنوان یک بازار مالی گسترده یاد میشه که به واسطه اتصال کامپیوتر ها مختلف و تشکیل یک شبکه کامپیوتری گسترده، بوجود اومده.

این بازار رو میتونیم به دو بخش بازار بین بانکی یا Interbank Market (OTC) و بازار خارج بورس (OCT) تقسیم کنیم. بازار بین بانکی رو میتونیم مثل یک شبکه جهانی در نظر بگیریم که بانک ها و موسسات مالی با استفاده از اون به مبادله ارزها و مشتقات ارزی بین خودشون می پردازن. همچنین معامله گر ها و سرمایه گذاران خرد میتونن با کمک کارگزاری یا بروکرهای مختلف در بازار خارج از بورس فاارکس به فعالیت بپردازن.

جالبه بدونین که در این بازار، کارگزار های فارکس میتونن به عنوان بازار ساز (Market Maker) هم عمل کنن و با پیشنهاد دادن قیمت های خرید و فروش یا بید (Bid) و اسک (Ask)، با رقبای خودشون در این بازار مقابله کنن.

جمع بندی و نتیجه

آشنایی با انواع بازارهای مالی ایران و جهان میتونه بهتون کمک کنه که بهترین بازار پول و سرمایه رو برای فعالیت خودتون انتخاب کنین. همونطور که اشاره داشتیم از اصلی ترین وظایف بازار سرمایه میتونیم به تخصیص درامد و دارایی های کارامد برای اقتصاد اشاره کنیم. این بازارهای مالی با توجه به اینکه به بازارهای آزاد برای ایجاد جریان سرمایه و تعهدات مالی و پول، به ایجاد اقتصادی روان تر در جهان کمک میکنن.

امیدواریم که مطالب این مقاله برای اشنایی با انواع بازار سرمایه جهان و ایران براتون سودمند بوده باشه. توجه داشته باشین که فعالیت در هر کدوم از بازارهایی که بهتون معرفی کردیم، به دانش و تجربه بالایی نیاز داره که مستلزم شرکت در دوره های آموزشی پیشرفته و فعالیت متداوم در این بازارهاست.

انواع بازارهای مالی

ممکن است تصور کنید که بازار مالی نیز همانند بازارهای خرید‌و‌فروش کالا نیازمند حضور فیزیکی افراد جهت معامله است؛ اما بازارهای مالی تعریف جداگانه‌ای دارند. در این بازارها افراد دارایی‌های مالی خود را مبادله می‌کنند. این دارایی‌ها شامل طلا، وجه نقد، اوراق بهادار و اوراق قرضه و‌غیره می‌شود.

این نوع از تبادلات موجب شکل‌گیری ارتباط بین افراد فقیر و سرمایه‌دار خواهدشد. به بیان دیگر بازارهای مالی موجب انتقال سرمایه‌های راکد به بخش‌های صنعتی و تولیدی می‌شوند که به آن احتیاج دارند. این بازارها تنها به بورس اوراق بهادار محدود نیستند و انواع مختلفی دارند. بنابراین در این نوشته با انواع بازارهای مالی آشنا می‌شوید.

انواع بازارهای مالی

تقسیم‌بندی انواع بازارهای مالی بر‌اساس عوامل خاصی انجام می‌شود. بین انواع مختلف آن، مواردی همچون بازار بدهی، بازار سهام، بازار پول، بازار سرمایه و‌ غیره از اصلی‌ترین انواع بازار سرمایه‌گذاری هستند. به‌همین جهت در ادامه هر یک را بیشتر بررسی می‌کنیم.

بازار پول

بازار پول در ابتدا با هدف کاهش نقدینگی اضافی در دست اشخاص به‌وجود آمد. این کاهش نقدینگی توسط بانک‌ها و با هدف کاهش هجوم افراد به بازار کالا ایجاد شد. تا زمانی که افراد بابت نقدینگی موجود در حساب خود سود دریافت می‌کردند و منابع مالی آن‌ها امکان اعطای تسهیلات به بخش‌های تولیدی را فراهم می‌کرد؛ این بازار موجب کاهش تورم در بازار کالا و خدمات شده‌بود. با شروع بحران اقتصادی مردم نقدینگی خود را از بانک‌ها خارج کردند و بازار پول دچار ضعف شد.

هرگونه ابزار یا دارایی که قابلیت نقدینگی بالایی را داشته‌باشد و جایگزین پول بشود؛ در این بازار قابل داد‌و‌ستد است. البته سررسید این منابع باید کم‌تر از یک سال باشد. این منابع شامل اوراق بهادار با سررسید سه ماه تا یک سال، انواع حواله و سپرده است. نکته مهم در رابطه با نرخ بهره در بازار پول این است که هر اندازه مدت نگهداری از آن بیشتر شود؛ نرخ بهره نیز افزایش پیدا می‌کند.

بازار سرمایه

پس از ضعف بازار پول، بازار سرمایه جهت ایجاد تعادل و کنترل تورم به‌کار گرفته شد. به این ترتیب، افراد سرمایه مازاد خود را به‌جای نگهداری در سپرده‌های بانکی، در بازار بورس سرمایه‌گذاری کردند. در بازار سرمایه، اوراق بهاداری که سررسید آن‌ها بیش از یک سال است؛ داد‌و‌ستد می‌شوند. این بازار خود به دو بخش اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود.

در بازار اولیه سرمایه تشکیل می‌شود و یکی از انواع بازارهای مالی است که اوراق بهادار نخستین بار در آن مبادله می‌شوند. بازار ثانویه این امکان را برای اوراق بهاداری که یک بار معامله شده‌اند؛ فراهم می‌کند که مجدداً خرید‌و‌فروش شوند. باید بدانید که بازار بورس نوعی بازار ثانویه است. قیمت اوراق بهاداری همچون سهام در بازار ثانویه، براساس عملکرد شرکت تعیین می‌شود و افزایش بهای آن از سیاست‌های مدیریتی شرکت تاثیر می‌گیرد.

جهت انجام معاملات بورس از بازار مذاکره و کارگزاری استفاده می‌شود. در بازار مذاکره خریدار و فروشنده به‌طور مستقیم با یکدیگر معامله می‌کنند. در‌صورتی که تعداد طرفین معامله به شمار شخصی نرسد؛ افراد از یک کارگزار استفاده می‌کنند. این شخص در مقابل دریافت کمیسیون، خریدار یا فروشنده مناسب را پیدا می‌کند.

تفاوت بازار پول و بازار سرمایه

از مواردی که به آن اشاره شد؛ ابزارهای مالی متفاوت در بازار پول و بازار سرمایه و مدت زمان سرمایه‌گذاری در این دو نوع از بازارهای مالی بود. یک نکته مهم در رابطه با تفاوت بین این دو این است که در بازار پول، سرمایه‌گذار قادر است که هرزمان که مایل باشد؛ منابع مالی خود را از آن خارج کند. به‌طوری که این مسئله سیستم مالی کشور را دچار اختلال می‌کند اما در بازار سرمایه، منابع مالی بدون جایگزین از بازار حذف نخواهندشد.

به‌همین جهت، دولت نیز این امکان را خواهد‌داشت که نقدینگی را مهار کند. این نکته در بازارهای دیگر قابل‌اجرا نیست. شاید همین مسئله باعث می‌شود که دولت‌ها از این نوع بازار پشتیبانی کنند.

بازار بدهی

در این نوع از انواع بازارهای مالی، شرایط با دیگر بازارها بسیار متفاوت است. زیرا اوراق بدهی همانند اوراق قرضه دولتی داد‌و‌ستد می‌شود.

بازار سهام

در بازار سهام سرمایه‌گذاری شکل به‌خصوصی دارد. به‌طوری که این امر با استفاده از خرید‌و‌فروش سهام در این نوع از بازار انجام می‌شود. اما امروزه بسیاری از افراد در این بازار فعالیت دارند.دارایی‌های مالی بازار سرمایه

بازار جهانی

این مورد از انواع بازارهای مالی، گردش مالی فراوانی دارد و سرمایه‌گذاری در آن در ابعاد کلان انجام می‌شود. در این بازارها مواردی همچون طلا و نقره و فلزات گران‌بها، سهام شرکت‌های بزرگی همچون مایکروسافت، آمازون و‌غیره، ارز و محصولات پتروشیمی مبادله می‌شود.

نقش نرم‌افزارهای مدیریت مالی بر رصد انواع بازارهای مالی

در دنیای امروز نزدیک‌ترین و در دسترس‌ترین وسیله برای اشخاص تلفن همراه است. بنابراین با کمک انواع اپلیکیشن‌های تلفن همراه، امکان انجام امور روزمره وجود دارد. به‌همین جهت اپلیکیشن مدیریت مالی شخصی فانوس یک بستر مناسب جهت کنترل و رصد منابع مختلف در انواع بازارهای مالی است.

با کمک این برنامه، مشاهده ارزش به‌روز دارایی‌هایی همچون دلار، طلا، سهام و‌غیره امکان‌پذیر است. کلیه گزارش‌های مالی شخص را در خود ثبت خواهدکرد.

نتیجه‌گیری

در این مقاله گفته‌شد که انواع بازارهای مالی با هدف جلب سرمایه مازاد افراد مختلف پدید آمده‌اند که جهت فعالیت در آن‌ها به حضور فیزیکی افراد نیازی نیست. از جمله بازارهای مهم مالی باید به بازار پول، بازار سرمایه، بازار سهام، بازار بدهی و بازار جهانی اشاره کرد که در رابطه با هر یک از آن‌ها توضیح داده‌شد.

بازار بورس که این روزها بحث سرمایه‌گذاری در آن بسیار داغ است؛ نوعی بازار سرمایه ثانویه به‌شمار می‌رود که در آن شرکت‌های مختلف سهام خود را به‌فروش می‌رسانند. به‌طوری که این داد‌و‌ستد به‌صورت مذاکره‌ای یا توسط کارگزار انجام خواهدشد. همچنین گفته‌شد که برخی نرم‌افزارها وجود دارند که امکان مدیریت مالی و دارایی‌های مالی بازار سرمایه حسابداری شخصی را برای افراد فراهم می‌کنند. این بسترها راه‌حل مناسبی جهت رصد انواع بازارهای مالی نیز هستند.

انواع بازارهای مالی، شناخت و کارکردهای آن

ممکن است با شنیدن نام بازار، ذهنتان به سمت مکان‌هایی برود که برای معامله باید در آن حضور داشته باشید تا بتوانید چیزی را مبادله کنید. از بازار تره‌بار گرفته تا بازار سکه و طلا. در ادامه قصد معرفی بازارهایی را داریم که برای خرید و فروش در آن، نیازی به حضور فیزیکی نیست.

بازارهای مالی چه هستند؟

بازارهای مالی (Financial Markets) بازارهایی هستند که در آن‌ها معامله‌گران، دست به خرید و فروش دارایی‌های مالی می‌زنند. دارایی‌هایی نظیر اوراق‌بهادار، طلا، سهام، کالا و. در این بازارها معامله می‌شوند. قیمت معاملات در این بازارها بر اساس فرایند عرضه و تقاضا مشخص می‌شود.

بازارهای مالی، یک سیستم باز و منظم ایجاد می‌کنند، تا شرکت‌ها بتوانند به سرمایه مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند. این بازارها برای عملکرد صحیح اقتصادهای سرمایه‌داری بسیار حیاتی هستند. به‌طور کلی بازارهای مالی شرایطی را ایجاد می‌کنند تا بین افراد با مازاد منابع و کسانی که با کمبود منابع مالی مواجه هستند، یک ارتباطی شکل گیرد.

زمانی که حرف از بازارهای مالی می‌شود، بیشتر افراد ذهنشان تنها به‌سمت بورس اوراق بهادار متمایل می‌شود. در حالی که بازارهای مالی مختلف، با اهداف متفاوتی وجود دارد که اکثر افراد با آن‌ها آشنا نیستند. بازارهایی مانند بورس کالا، بازار طلا، بازار مسکن و. نمونه‌ای از این بازارها هستند. در این مقاله سعی بر آن است که شما را با برخی از این بازارها آشنا کنیم.

کارکردهای بازار مالی

یکی از کارکردهای بازارهای مالی قیمت‌یابی (Price Discovery process) است. یعنی با توجه به اطلاعاتی که در بازار وجود دارد و بر‌اساس قیمت عرضه و تقاضای موجود، قیمت اوراق بهادار تعیین می‌شود.

هر چه بازار کاراتر باشد، قیمت اوراق بهادار صحیح‌تر تعیین می‌شود، یعنی قیمت ورقه بهادار به قیمت واقعی آن نزدیک‌تر می‌شود.

هر چه بازار کاراتر باشد قیمت اوراق بهادار درست‌تر تعیین می‌شود، یعنی قیمت ورقه بهادار به قیمت واقعی آن نزدیک‌تر می‌شود. علاوه‌بر کارایی بازار، هر‌چه شرایط رقابت کامل در بازار بیشتر فراهم باشد (یعنی تمامی اطلاعات در دسترس عموم قرار داشته باشند و تعداد زیادی معامله‌گر در بازار حضور داشته باشند) قیمت اوراق بهادار بهتر و نزدیک‌تر به قیمت واقعی آن مشخص می‌شوند.

کمک به فرآیند تشکیل و تخصیص سرمایه از دیگر مزایای این بازارها هستند. بازارهای مالی منجر‌به انتقال پول‌های اضافی و بلا‌استفاده سرمایه‌گذاران خرد و کلان به بخش‌هایی از صنایع و خدمات که مستعد رشد هستند و یک مزیت نسبی نسبت به دیگر صنایع دارند، می‌شوند. همچنین این بازار باعث می‌شود که ریسک، بین متقاضیان و دارندگان وجوه تقسیم شود.

در شکل زیر طبقه‌بندی‌های مختلف از بازار‌های مالی را می‌بینید.

تقسیم‌بندی بازارهای مالی

تقسیم‌بندی بازارهای مالی

بازارهای مالی را می‌توان بر‌اساس حق مالی، سررسید ابزار مورد معامله، ساختار سازمانی و زمان واگذاری آن‌ها به چهار طبقه دسته‌بندی کرد.

بازارهای مالی بر‌اساس حق مالی

بازارهای دارایی‌های مالی بازار سرمایه مالی بر‌اساس حق مالی به دو دسته‌ی بازار بدهی و بازار سهام تقسیم می‌شوند.

بازار بدهی

بازار بدهی، بازاری است که در آن مطالبات ثابت یا ابزارهای بدهی مثل اوراق قرضه معامله می‌شوند.

بازار سهام

بازاری است که در آن سرمایه‌گذاران به مبادله سهام می‌پردازند.

بازار مالی بر‌اساس سررسید ابزار مورد معامله

بازارها بر‌اساس سر‌رسید ابزار قابل معامله به دو دسته بازار پول و سرمایه تقسیم می‌شوند.

بازار پول (Money Market)

بازار پول، بازاری است که در آن اوراق بهادار با سررسید کمتر از یک سال معامله می‌شوند. در این بازار سرعت نقد‌شوندگی بسیار بالا است. نرخ بهره در بازار پول متناسب با مدت زمان نگهداری اوراق بهادار است. یعنی هر‌چه مدت زمان نگهداری اوراق بهادار بیشتر باشد، نرخ بهره هم افزایش پیدا می‌کند. نرخ بهره بازار پول به دلیل کوتاه‌تر بودن مدت زمان سررسید، کمتر از نرخ بهره بازار سرمایه است. همچنین در این بازار ریسک عدم پرداخت پایین است.

اوراقی مانند اوراق خزانه (اوراق بهادار کوتاه‌مدت با سررسید 3 ماه تا یک سال) و اوراق تجاری شرکت‌ها (اوراق با سررسید 270 روز یا کمتر)، نمونه‌ای از اوراق قابل معامله در بازار پول هستند. از نهادهای مالی مختلف این بازار می‌توان بانک‌های تجاری و واسطه‌های مالی و. را نام برد. برای آشنایی بیشتر با نهادهای مالی می‌توانید به مقاله آشنایی با نهادهای مالی مراجعه کنید.

بازار سرمایه (Capital Market)

در بازار سرمایه اوراق بهادار با سر‌رسید بیشتر از یک ‌سال مورد معامله قرار می‌گیرند. اوراقی نظیر اوراق قرضه بلند‌مدت و سهام از جمله اوراق قابل معامله در این بازار هستند. به‌طور کلی این بازار هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را تسهیل می‌کند.

بازار سرمایه ابزارهای قابل معامله در خود را از لحاظ چرخه عمرشان در دو بازار مختلف در خود جای داده است.

بازار اولیه (Primary Market)

بازار اولیه، بازاری است که اوراق بهادار برای اولین بار در آن عرضه و مبادله می‌شوند. به‌طور کلی می‌توان گفت که تشکیل سرمایه در بازار اولیه اتفاق می‌افتد.

بازار ثانویه (Secondary Market)

بعد از این‌که اوراق بهادار برای اولین بار (مثل عرضه‌های اولیه) در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفتند، وارد بازار ثانویه می‌شوند. بازار ثانویه این امکان را فراهم می‌آورد تا اوراقی که قبلا در بازار اولیه معامله شدند، دوباره قابلیت معامله داشته باشند و دارندگان آن‌ها نگرانی از جهت خرید یا فروش اوراق نداشته باشند.تعداد دفعات انجام معامله در بازار ثانویه محدودیتی ندارد. بازار بورس نمونه‌ای از بازارهای ثانویه سازمان‌یافته است.

قیمت اوراق بهادار (مثل سهام) در بازار ثانویه، عملکرد مدیریت شرکت را نشان می‌دهد. اگر قیمت سهامی بالا رود، نشانگر عملکرد خوب واحد مدیریت است که در نهایت منجر‌به افزایش سرمایه و ثروت سهامدارانش می‌شود.

بازار ثانویه می‌تواند به شکل‌های زیر نیز وجود داشته باشد.

بازار مذاکره یا حراج (Auction Market)

در این بازار خریداران و فروشندگان و یا کارگزاران آن‌ها به‌طور مستقیم با هم معامله می‌کنند. معامله زمانی در این بازار انجام می‌شود که بالاترین قیمتی دارایی‌های مالی بازار سرمایه که برای خرید سهم پیشنهاد شده با پایین‌ترین قیمتی که یک شخص حاضر است سهام خود را به‌ فروش برساند، برابر باشند.

بازار کارگزاری (Broker Market)

اگر به تعداد کافی خریدار و فروشنده در بازار مزایده وجود نداشته باشد، معامله‌گران به یک کارگزار مراجعه می‌کنند. کارگزار با دریافت حق کمیسیون، طرف معامله‌ای که حاضر به خرید یا فروش سهامش متناسب با شرایط شما باشد را پیدا می‌کند و از این طریق معامله انجام می‌شود.

بازار دلالی (Dealer Market)

افرادی در بازار وجود دارند که حاضر به پذیرش ریسک ناشی از نوسانات قیمت‌ها هستند. این افراد از تغییرات قیمت در بازار استفاده می‌کنند. نوسان‌گیر‌ها را می‌توان از جمله فعالان این بازار دانست.

بازارهای مالی بر‌اساس ساختار سازمانی

همان‌طور که در جدول بالا می‌بینید. بازارهای مالی از لحاظ قانون‌مندی، نظم و ساختار سازمانی به چهار دسته تقسیم می‌شوند.

بازارهای رسمی

بورس اوراق بهادار از بازارهای رسمی سازمان‌یافته است که شامل تسهیلات فیزیکی مشهود است. قوانین و شرایط سخت‌گیرانه‌ای برای شرکت‌هایی که وارد بورس می‌شوند اعمال می‌شود. این شرکت‌ها از لحاظ میزان نقدینگی، شفافیت اطلاعات و. بررسی می‌شوند. به‌طور کلی ریسک شرکت‌های فعال در بورس کمتر از سایر بازارها نظیر فرابورس است. عمده‌ترین اعضای فعال در بورس ایران، عبارت‌اند از: کارگزاران، معامله‌گران و بازارسازان

به این بازار، بازار اول نیز گفته می‌شود و معاملات مربوط به شرکت‌های بورسی در آن انجام می‌شود.

بازار خارج از بورس (Over The Counter)

بازار خارج از بورس (OTC) که به آن بازار مبتنی بر چانه‌زنی نیز می‌گویند، بازاری است که در آن معامله بر روی اوراق بهادار شرکت‌هایی که در بورس پذیرفته نشده‌اند انجام می‌شود. این بازار دارای یک مکان فیزیکی نیست و شرایط آسان‌تری برای ورود به آن نسبت به بازارهای رسمی وجود دارد.

در ایران بازار فرابورس معادل بازار خارج از بورس است و تنها تفاوتی که در آن‌ها وجود دارد این است که بازار فرابورس دارای یک مکان فیزیکی است. به این بازار می‌توان بازار دوم نیز گفت.

بازار سوم

شامل کلیه بازارهای خارج از بورس است. در این بازار کلیه اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس، در خارج از بورس مورد معامله قرار می‌گیرند. معمولا سازمان‌ها و موسسات بزرگ سرمایه‌گذاری در این بازار به معامله اوراق بهادار می‌پردازند. یکی از دلایل این کار می‌تواند به خاطر حق کمیسیون و کارمزد کمتری که این بازار دارد، باشد.

بازار چهارم

در بازار چهارم معمولا سازمان‌هایی که قصد انجام معاملات خیلی بزرگ دارند، فعالیت می‌کنند. در این بازار برای این‌که کارمزدی پرداخت نشود، طرفین معمولا به‌طور مستقیم و بدون دخالت کارگزار دست به معامله می‌زنند. نوعی سیستم کامپیوتری وجود دارد که موسسات با استفاده از آن می‌توانند مقادیر زیادی از اوراق بهادار و یا سهام را بدون وجود هیچ واسطه‌ای خرید و فروش کنند. معمولا معاملات عمده و بلوکی در این بازار انجام می‌شود.

بازارهای مالی بر‌اساس زمان واگذاری

در آخرین تقسیم‌بندی می‌توان بازار را از نظر زمان واگذاری به دو دسته بازار آتی و بازار نقدی تقسیم‌بندی کرد.

بازار آتی (future market)

بازاری است که اوراق مشتقه در آن مورد معامله قرار می‌گیرند. به‌همین دلیل به این بازار، بازار اوراق مشتقه نیز می‌گویند. اوراق مشتقه، قراردادی است که طی آن دارنده‌اش را موظف یا مختار می‌کند تا در یک تاریخ معین در آینده، دارایی را بخرد و یا بفروشد. قراردادهای مالی و اختیار معامله از اوراق مشتقه هستند که در مقالات بعد راجع‌به آن‌ها صحبت خواهیم کرد.

بازار نقدی (Spot market)

بازاری است که در آن به محض انجام شدن معامله، تمام مبادلات مالی نیز در همان لحظه اتفاق می‌افتد. یعنی به طور آنی پس از پرداخت مبلغ توسط خریدار، مالکیت آن کالا یا اوراق‌بهادار به خریدار منتقل می‌شود.

بورس کالای ایران

علاوه‌بر بورس اوراق بهادار، بورس کالا نیز در ایران وجود. در بورس کالای ایران، محصولاتی نظیر زعفران، زیره سبز و پسته معامله می‌شوند. این معاملات به‌صورت قرار داد آتی بسته می‌شوند. به‌طور کلی می‌توان گفت بازار آتی یکی از بخش‌های بورس کالا است. قرار داد آتیِ کالا به این صورت است که دو طرف معامله (خریدار و فروشنده) قراردادی تنظیم می‌کنند که طی آن یک کالای خاص، با قیمتی مشخص، در تاریخ معینی در آینده، توسط فروشنده در اختیار خریدار قرار بگیرد. با استفاده از این قرار داد می‌توان ریسک تغییرات قیمت انواع کالا‌ها را پوشش داد.

خرید طلا در بورس کالا

اختصاص بخشی از سپرده‌ی خود به طلا، می‌تواند ریسک سبد سرمایه‌گذاری (پرتفوی) شما را کاهش بدهد. با خرید طلا به این صورت و نه به صورت حضوری، ریسک خرید و نگهداری طلا به حداقل می‌رسد. برای خرید طلا در بورس از سه روش می‌توان استفاده کرد. یکی از این روش‌ها استفاده از صندوق‌های طلا است. علاوه بر آن از طریق گواهی سپرده سکه طلا نیز می‌توان اقدام به خرید طلا کرد. برای خرید شمش طلا می‌توان به بازار فیزیکی بورس کالا مراجعه کرد. در مقالات آینده راجع‌به بورس کالای ایران و خرید طلا و شمش، توضیح داده خواهد شد.