هزینه معامله ای در هنگام خرید آپشن وجود ندارد
کاربرد درخت دوجملهای در تعیین قیمت اختیار معامله آسیایی و محاسبه پارامترهای حساسیت ریسک (مطالعه موردی کنجاله سویا و ذرت دانهای)
بورس کالای ایران میتواند با استفاده از ابزارهای مشتقه مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله نقش زیادی در رفع دغدغه و نگرانی فعالان بازار محصولات استراتژیک کشاورزی ازجمله کنجاله سویا و ذرت داشته باشد. هدف این مطالعه تعیین قیمت اختیارمعامله آسیایی و پارامترهای حساسیت این نوع اختیارمعامله میباشد. از بین روشهای کمی برای محاسبه مشتقات و پارامترهای حساسیت ریسک اختیارمعامله، مدل درخت دوجملهای بهوفور مورداستفاده قرار میگیرد. در مطالعه حاضر قیمت اختیارمعامله آسیایی با میانگین حسابی و هندسی و همچنین دو نوع قیمت انقضاء ثابت و شناور برای دو محصول کنجاله سویا و ذرت دانهای با استفاده از مدل درخت دوجملهای محاسبه گردید. همچنین حساسیت قیمت اختیارمعامله به تغییرات (تغییر در قیمت دارایی پایه، دلتا، نوسان قیمت، زمان باقیمانده تا سررسید و نرخ بهره بدون ریسک) با استفاده از پارامترهای حساسیت سنجیده و میزان اثرگذاری آنها محاسبه گردید. دادههای موردنیاز این مطالعه بهصورت سری زمانی قیمت هفتگی از فروردین 1392 الی مرداد 1395 جمعآوری گردیده است و جهت تجزیهوتحلیل از نرمافزار DerivaGem و متلب استفاده میگردد. نتایج نشان داد که اختیار آسیایی نسبت به اختیار ساده اروپایی ارزانتر است. افزایش قیمت دارایی، افزایش میزان نوسان قیمت دارایی و افزایش نرخ بهره بدون ریسک سبب افزایش قیمت اختیارمعامله خرید میشود و با کاهش زمان باقیمانده تا سررسید، با فرض ثابت ماندن بقیه عوامل، از ارزش اختیارمعامله کاسته میشود. بهطورکلی میتوان گفت برای اتخاذ یک موقعیت مناسب در اختیارمعامله، لازم است تمام متغیرهای مؤثر بر قیمت را در نظر گرفته و با توجه به میزان حساسیت اختیارمعامله به هر یک از این متغیرها، راهبرد مناسبی را برای پوشش ریسک این قراردادها در نظر گرفت.
کلیدواژهها
20.1001.1.20084722.1397.32.1.1.0
عنوان مقاله [English]
Application of Binomial Tree in Determining the Price of an Asian Option and Calculation of Risk-Sensitive Parameters (Case Study: Soybean Meal and Corn)
نویسندگان [English]
- E. Pishbahar
- M. Baghestani
- Gh. Dashti
Introduction: The use of new financial instruments, and specifically option contracts, as a tool for risk management and create profitability, can help to boom exchanges and reduce the problems of the agricultural sector. Given the increasing population and the growing need for animal protein, the fluctuation in prices of these products can have a significant impact on the food security of individuals. The fluctuation of the prices of production inputs, including soybean تعیین قیمت اختیار معامله meal and corn, can lead to fluctuations in the price of meat. The Iran Mercantile Exchange can play a major role in eliminating concerns and concerns of market participants for strategic agricultural products, including soybean meal and corn, using derivatives such as futures contracts and options. The trend of development of commodity exchanges in the world suggests that the emergence and development of these markets activities in the field of economy, seeks to dispel some of the economic needs and in many cases, eliminate some of the bottlenecks and barriers in the commodity market. The trend of development of commodity exchanges in the world suggests that the emergence and development of these markets activities in the field of economy, seeks to dispel some of the economic needs and in many cases, eliminate some of the bottlenecks and barriers in the commodity market. Option contracts is one of derivatives in commodity exchange that can have effective roll in agricultural market for overcome the problems of traditional market and reduce the risk of investors in this market. According to population, growth and increasing demand for Chicken meat and eggs, soybean meal and maize prices volatility may be fluctuating prices for white meat and egg. According to this, the aim of this study is determine the price of Asian option and Sensitivity parameters.
Materials and Methods: Among quantitative methods to calculate derivatives and risk sensitivity parameters of an option, binomial tree model is frequently used. Arithmetic and Geometric Asian option with fixed and floating expiration prices were calculated using the binomial tree model for soybean meal and maize. Moreover, the sensitivity of an option's price to changes (Change in the price of the underlying asset, Delta, price volatility, time until maturity and risk-free interest rate) measured by using sensitive parameters and the impact has been obtained. Required information includes historical data on the weekly prices of soybean meal and corn in the years 2007-16.
Results and Discussion: The results indicate that an Asian option is cheaper than a European simple option. Increase in asset prices, increase in asset price volatility and increases risk-free interest rate, increase the price of call option. By reducing the remaining time to maturity (T), with other factors constant, the value of an option is reduced. The hedge ratio for soybean meal is equal to 0.69 and 0.81 for corn, which means that in order to reduce the income fluctuations due to changes in the price of soybean and corn, 69 and 81 percent of the products must be sold in future and option markets. Two methods of Monte Carlo simulation and binomial tree model were used to determine the price of Asian option whit fixed strike for soybean meal and corn were 12.5 and 9.2, respectively. The results indicate that the control variate in variance reduction Monte-Carlo simulation method has a very good performance and significantly reduced the variance. Increase in asset prices, increase in asset price volatility and increases risk-free interest rate, increase the price of call option.
Conclusions: In general, it can be said that to adopt a proper position in an option, is necessary to consider all the variables affecting the price. In addition, according to the sensitivity of an option to each of these variables, it should consider a good strategy to hedge these contracts. The option is a good tool for risk management, but it is also associated with risks. In volatile markets where volatility is high, the value of options is changing rapidly. Therefore, risk managers should regularly review the value of an option and thoughtful strategies to update these changes, because perhaps once-profitable option other time is extremely unprofitable.
کلیدواژهها [English]
- Binomial model
- Greeks
- Mercantile exchange
- Option
- Premium
مراجع
1. Abdolahi M., and Najafi B. 2003. Study the Possibility of using futures and options markets in reduce price volatility in agricultural products in Iran: Case Study pistachios. Agricultural economy and Development, 11 (41-42): 1-25. (In Persian)
2. Box G.E.P., and Jenkins G.M. 1976. Time series analysis: forecasting and control, Revised edition, Holden-day, San Francisco, 45-56.
3. Boyle Ph., and Potapchik A. 2008. Price and sensitivities of Asian options: A survey. Insurance: Mathematics and Economics, 42, 189-211.
4. Carr P., and Madan D. 1999. Option valuation using the fast Fourier transform. Journal of Computational Finance, 2(40), 61-73.
5. Chung S.F., and Wong H.Y. 2014. Analytical pricing of discrete arithmetic Asian options with mean reversion and jump. Journal of Banking & Finance, Accepted Manuscript.
6. Cox J. C., Ross S. A., and Rubinstein M. 1979. Option pricing: A simplified approach. Journal of Financial Economics, 7 (3): 229.
7. Derakhshan M. 2011. Derivatives and Risk Management in markets of Oil. Institute for International Energy Studies.
8. Fusai G., Marena M., and Roncorono A. 2008. Analytical pricing of discretely monitored Asian-style options: Theory and application to commodity markets. Journal of Banking & Finance, 32, 2033-2045.
9. Horvath A., and Medvegyev P. 2016. Pricing Asian Options: A Comparison of numerical and simulation approaches twenty years later. Journal of Mathematical Finance, 6, 810-841.
10. Hosseini S., and Abedi S. 2007. Assessment the role of market components and government policies in determining the price of corn in Iran. Jornal of Agricultural Economics, 1: 21-33. (In Persian)
12. Hull J., and White A. 1993. Efficient procedures for valuing European and American path-dependent options. Journal of derivatives, 1, 21-31.
13. Jaakko R., Samu K., Markus K., and Tuomas R. 2014. The pricing of Asian commodity options. Aalto University School of Science, Seminar on Case Studies in Operations Research, Mat-2.4177.
14. Kimiagari A.M., and Afarideh Sani E. 2006. Suggestion a composed option pricing model based on Black-Scholes and Binomial tree models (case study in Tehran stock exchenge). International Journal of Industrial Engineering & Production Research, 19(4): 119-127. (In Persian with English abstract)
15. Mombeini, H., Hashempour, M., and Rowshandel, SH. 2015. Proposing a novel model based on ARIMA technique for forecasting housing price: a case study of Tehran. Iranian Journal of Investment Knowledge, 14(4): 15-28.
16. Moon, K.S., Jeong, Y., and Kim, H. 2016. An efficient binomial method for pricing Asian options. Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 2(50), 151-164.
17. Nabavi chashmi A., and Gahsemi Chali J. 2014. Binomial tree used in the calculation of risk-sensitive parameters and options on stock price. Journal of Management, 11(34): 101-119. (in Persian)
18. Soleimani Sarvestani Kh., and Ebrahimi K. 2012. Binomial Tree Method for Asian options in Jump-diffusion Models. 3rd Conference on Financial Mathematics & Applications. Semnan University.
19. Yahyazadeh M., and Hasannejad M. 2006. Feasibility of the utilization option in Iran capital market. Message Management, (17&18): 85-107.
20. Zhanh H. 2009. Pricing Asian options using Monte Carlo methods. Project Report, Uppsala University.
اختیار خرید و اختیار فروش سهام تعیین قیمت اختیار معامله چیست؟
یکی از ابزارهایی که در روزهای پرتلاطم بازار میتواند نوعی بیمه برای معاملهگران باشد، قرارداد اختیار خرید و اختیار فروش است. در روزهای اخیر هم در جهت افزایش اعتماد معاملهگران حقیقی به بازار بورس، این قراردادها توجه زیادی را جلب کردهاند.
به همین دلیل ما در این مقاله به بسط این دو مطلب میپردازیم.
تعریف اختیار خرید و اختیار فروش
در تعریف فنی اختیار خرید (Call Option) و اختیار فروش (Put Option) یا در کل اختیار معامله (Option) یک ابزار مشتقه در بازارهای مالی است که اختیار خرید یا اختیار فروش یک دارایی مشخص را به خریدار قرارداد اختیار خرید یا خریدار اختیار فروش میدهد.
اما درک این تعریف فنی خصوصا برای کسانی که در بازار سهام تازه وارد هستند سخت است. پس بگذارید با یک مثال جلو برویم.
اختیار فروش سهم فملی
در حال حاضر یعنی ۷ مهر سال ۹۹ قیمت سهم فملی 2920 تومان است. میدانیم که بازار در حال حاضر روند منفی دارد و همین قیمت هم در کف قیمت امروز است و 96 میلیون صف فروش پشت آن وجود دارد.
کمابیش همه میدانیم که اصلاح فعلی بازار تمام میشود و احتمالا در چند ماه آینده شاهد رشد بازار باشم. طبق محاسبات و تحلیلهای ما هم همین سهم فملی میتواند قبل از عید سال ۱۴۰۰ مثلا تا ۴ هزار تومان رشد کند.
اما بازار منفی است. با اینکه میدانیم بازار رشد میکند و تحلیلهای ما هم نشان میدهد که سهم فملی تا ۴ هزار تومان رشد میکند اما کمی شک هم نداریم؛ تعیین قیمت اختیار معامله زیرا تحلیلهای تکنیکال در بهترین حالت تا ۸۰ درصد دقت دارند و تحلیلهای بنیادی با اینکه مطمئنتر هستند، اما ترسیم یک خط زمانی در آنها کار راحتی نیست. مگر در حالتی که شما بخواهید سرمایهگذاری طولانیمدت چندساله انجام دهید.
در این حالت یک اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش فملی منتشر میشود. سررسید این اوراق ۱۵ فروردین ۱۴۰۰ و قیمت تضمینی خرید فملی نیز در آن ۴ هزار تومان است.
هر قرارداد اختیار فروش فملی تضمینکننده خرید ۱۰۰۰ سهم است و برای خرید آن نیز شما باید به ازای هر سهم ۱۰۰ تومان پول پرداخت کنید.
شما ۲ برگه قرارداد اختیار فروش فملی معادل اختیار فروش ۲۰۰۰ هزار سهم را میخرید. برای خرید این دوبرگه مبلغ ۲۰۰ هزار تومان نیز پرداخت میکنید. از آنسو از بازار سهام ۲۰۰۰ سهم خود فملی را هم میخرید. ارزش خرید شما با احتساب قیمت 2920 تومانی هر سهم، برابر ۵ میلیون و ۸۴۰ هزار تومان میشود.
در برگه اختیار فروش، فروشنده این اوراق (الکترونیکی) حق اختیار فروش سهم فملی در تاریخ ۱۵ فروردین ۹۹ را با قیمت ۴ هزار تومان به ازای هر سهم به شما داده است. شما میتوانید از این حق خود استفاده بکنید یا نکنید. برگه اختیار فروش است و اختیار فروش دست شما است.
حال فرض کنید به تاریخ ۱۵ فرودین ۱۴۰۰ که سررسید این قرارداد اختیار فروش است رسیدهایم. چند اتفاق میتواند رخ دهد.
۱- قیمت سهم فملی کمتر از ۴ هزار تومان است
مثلا در این تاریخ قیمت سهم فملی ۳۷۰۰ تومان است. در این حالت شما میتوانید از اختیار فروش خود استفاده کنید. فروشنده این قرارداد اختیار فروش نیز طبق این قرارداد باید سهم فملی را در این تاریخ با قیمت ۴ هزار تومان از شما بخرد.
در این حالت شما با سرمایهگذاری ۶ میلیون و ۴۰ هزار تومان، به سود ۱ میلیون و ۹۶۰ هزارتومانی رسیدهاید؛ یعنی ۳۳ درصد سود کردهاید.
۲- قیمت سهم فملی بیشتر از ۴ هزار تومان است
فرض کنید در تاریخ سررسید قرارداد اختیار فروش، قیمت سهم فملی ۴۵۰۰ تومان است. در این حالت شما ۲۰۰۰ هزار سهم خود را میفروشید و ۲ میلیون و ۹۶۰ هزار تومان معادل ۴۹ درصد سود میکنید.
چون قیمت سهم بالاتر از قیمت خرید در قرارداد اختیار فروش است، شما قرارداد خود را اجرا یا اعمال (Excercise) نمیکنید.
در این سناریو فرضی شما با ۲۰۰ هزار تومان هزینه بیشتر، بهنوعی خرید خود را بیمه میکنید.
در قرارداد اختیار فروش اگر قیمت سهم در زمان سررسید، بالاتر از قیمت خرید قرارداد باشد، شما از ۲۰۰ هزارتومانی که برای خرید اوراق قرارداد اختیار فروش پرداخت کردهاید، میگذرید. این پول همان اجرت فروشنده قرارداد و سودی است که فروشنده از این قرارداد میبرد.
۳- قیمت فملی کمتر از 2920 تومان است
اگر سهام فملی در طول این زمان روند منفی داشته باشد و قیمت آن به کمتر از ۲۹۲۰ تومان که در موقع ارائه قراردادهای اختیار فروش بود، برسد، فروشنده این قرارداد دچار زیان میشود؛ اما درهرصورت مثل مورد اول مجبور است ۲۰۰۰ سهم فملی شما را به قیمت ۴ هزار تومان بخرد.
خرید یک قرارداد اختیار فروش ریسک خرید را برای خریدار سهم شدیدا کاهش میدهد. این در حالی است که ریسک فروش قرارداد اختیار خرید برای فروشنده، بسیار زیاد است.
به همین دلیل همزمانی که چنین قراردادهای فروخته میشوند، معمولا نشانهای از منفی بودن روند آینده بازار هستند و حس بازار (Sentient) هنگامیکه چنین قراردادهایی فروخته میشوند شدیدا منفی
است. یکی از اهداف فروش این اوراق هم جلب اعتماد سرمایهگذاران حقیقی به بازار است.
اگر سهم در تاریخ سررسید قیمتی تعیین قیمت اختیار معامله کمتر از قیمت خرید قرارداد داشته باشد، عملا فروشنده قرارداد باید مابهالتفاوت قیمت خرید در اوراق با قیمت روز سهم را پرداخت کند. اگر در مثال بالا این مابهالتفاوت بیشتر از ۱۰۰ تومان باشد، فروشنده قرارداد از فروش قرارداد اختیار فروش ضرر کرده است. اگر هم کمتر باشد، فروشنده نیز به حداقلی از سود رسیده است.
در هر حالت شما بهعنوان خریدار قرارداد اختیار فروش میتوانید با پرداخت اجرت قرارداد، سود خود از بابت خرید یک سهم را تضمین کنید.
قرارداد اختیار خرید
در قرارداد اختیار خرید برعکس قرارداد اختیار فروش، اختیار خرید یک کالا یا دارایی به خریدار قرارداد اختیار خرید داده میشود. در این قرارداد، خریدار میتواند در صورت خواست قرارداد را اجرا یا اعمال کند و فروشنده قرارداد اختیار خرید متعهد شده است که کالایی را در قیمت مشخصشده در قرارداد به خریدار بفروشد.
قرارداد اختیار خرید فولاد
فرض کنید بازار صعودی است؛ اما شما شک دارید. میتوانید سهم فولاد را که امروز در قیمت 1793 تومان در صف فروش است، بخرید. پیشبینی و تحلیلهای شما نشان میدهد که این قیمت سهم در چند ماه آینده تا ۳ هزار تومان هم رشد میکند.
اما بازار مدتی است که صعودی است و انتظار یک اصلاح دارید. خرید سهم فولاد در این شرایط کمی ریسکش زیاد است.
دوباره خبر عرضه قرارداد اختیار خرید سهم فولاد به سررسید ۱۵ فروردین ۱۴۰۰ میرسد. قیمت فروش تضمینی در این قرارداد ۲۶۰۰ تومان است. هر قرارداد اختیار خرید شامل ۱۰۰۰ هزار سهم و قیمت هر اختیار خرید این سهم در قرارداد فوق ۵۰ تومان است.
شما دو قرارداد اختیار خرید برای خرید ۲۰۰۰ هزار سهم فولاد را میخرید. شما برای خرید این قرارداد 100 هزار تومان پول میدهید.
در موقع سررسید قرارداد اختیار خرید دو حالت ممکن است پیش آید.
۱- قیمت سهم فولاد کمتر از ۲۶۰۰ تومان است
فرض کنید موقع سررسید قرارداد اختیار خرید سهم فولاد رسیده است. قیمت سهم ۲۳۰۰ تومان است. در این حالت شما هیچ کاری نمیکنید و صرفا ۱۰۰ هزار تومان ضرر میکنید.
این ۱۰۰ هزار تومان هم که اجرت فروشنده قرارداد اختیار خرید است در حساب فروشنده قرارداد میماند و عملا سود او میشود.
۲- قیمت سهم فولاد بیشتر از ۲۶۰۰ تومان است
فرض کنید در موعد سررسید قرارداد اختیار خرید، سهم فولاد با قیمت ۳۲۰۰ تومان در حال معامله است. در این حالت شما درخواست اعمال قرارداد اختیار خرید را به فروشنده میدهید.
در این حالت فروشنده موظف است تعداد ۲۰۰۰ سهم فولاد را با قیمت ۲۶۰۰ تومان که در قرارداد ثبتشده به شما بفروشد. شما پول معادل این ۲۰۰۰ هزار سهم یعنی ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان را میپردازید و بعدازآن همین سهم را به قیمت معاملاتی آن روز یعنی ۳۲۰۰ تومان میفروشید و یکمیلیون ۲۰۰ هزار تومان سود میکنید.
اگر هم نخواستید صبر میکنید که سهم فولاد بیشتر بالا برود. نکته اینجاست که چون شما حتی در همین شرایط هم سهم فولاد را با قیمتی بهمراتب کمتر از قیمت بازار خریدهاید، سود چشمگیری نصیبتان میشود.
در این حالت کل مبلغ پرداختی شما ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان برای خرید سهم فولاد و ۱۰۰ هزار تومان برای خرید قرارداد اختیار خرید فولاد است. با در نظر گرفتن اینها شما ۲۲ درصد سود میکنید.
معامله اوراق اختیار خرید و اختیار فروش
شما میتوانید حتی پیش از تاریخ سررسید قرارداد اختیار خرید یا اختیار فروش، آن را به کس دیگری بفروشید. در این صورت میتوانید سهمهای پایه این قراردادها را هم مستقل از وضعیت اختیار خرید یا اختیار فروش معامله کنید.
با اینکه ارزش قراردادهای اختیار خرید و اختیار فروش، هنگام عرضه آنها تعیین میشود اما هنگام با معامله این اوراق بین سهامداران ممکن است قیمت آنها تغییر کند.
معمولا هم معاملات این قراردادها بدون دامنه نوسان انجام میگیرد؛ اما بااینهمه قیمت آنها تنها تا جایی میتواند بالا برود که برای دارنده قرارداد هنگام درخواست اجرای آنها، همچنان سودده باشد. البته محدودیت قانونی در این مورد وجود ندارد اما منطقی نیست که چنین اوراقی در این قیمتها معامله شود.
در مثال ابتدایی قبل قیمت معاملهای قرارداد اختیار فروش فملی حداکثر میتواند تا ۹۸۰ تومان به ازای هر سهم در قرارداد اختیار فروش بالا برود. این رقم را به این صورت میتوان محاسبه کرد.
زیرا پیشازاین، اجرای قرارداد اختیار فروش دیگر برای خریدار سودی به همراه ندارد.
در مثال دوم نیز قیمت معاملهای قرارداد اختیار خرید سهم فولاد نیز حداکثر میتواند تا ۷۵۷ تومان بالا برود.
زیرا دوباره اجرای قرارداد اختیار خرید در قیمتهای بالاتر از این برای خریدار سودی به همراه ندارد.
ابزارهای مشتقّه
با توجه به همه اینها میبینیم که قیمت اوراق قرارداد اختیار خرید یا اختیار فروش تنها میتواند تا جایی بالا برود که قیمت سهم پایه آن تعیین میکند. به چنین اوراقی که قیمت آنها بر پایه قیمت دارایی دیگری تعیین میشود، ابزارهای مشتقّه (Derivative) یا قراردادهای مشتقه میگویند.
از جمله دیگر ابزارهای مشتقه میتوان به قراردادهای آتی سکه، گندم و دیگر کالاهای تحت معامله در بورس کالا اشاره کرد. قیمت معاملاتی این قراردادهای آتی هم دوباره بر پایه کالاهای پایه آن مثل سکه و گندم تعیین میشود.
انواع قراردادهای اختیار معامله
قراردادهای اختیار خرید و اختیار فروش یا در حالت کلی قراردادهای اختیار معامله اولین بار در سال ۱۹۷۳ در «بورس اختیار معامله شیکاگو» ایجاد شدند. بعدها این معاملات به بخش مهمی از معاملات بازارهای بورس و معاملات ابزارهای مشتقه تبدیل شدند.
در دنیا سه نوع قرارداد اختیار معامله وجود دارد.
قرارداد اختیار معامله نوع آمریکایی (American Style):
در این نوع قرارداد اختیار معامله، خریدار میتواند در هر روزی پیش از سررسید قرارداد، درخواست اعمال قرارداد را بدهد؛ یعنی خریدار میتواند از زمان خرید قرارداد اختیار معامله تا پیش از روز سررسید قرارداد، از فروشنده درخواست کند که قرارداد را اعمال کرده و به تعهد خرید یا فروش خود عمل کند.
قرارداد اختیار معامله نوع اروپایی (European Style):
در این قرارداد خریدار قرارداد اختیار معامله تنها میتواند در روز سررسید درخواست اعمال قرارداد دهد و فروشنده قرارداد ملزم است تنها در این روز به تعهد خرید یا فروش خود عمل کند.
قراردادهای اختیار معامله نوع برمودان (Bermudan Style):
در این قرارداد اختیار معامله، خریدار میتواند در چند تاریخ معینشده، درخواست اعمال قرارداد بدهد و فروشنده هم باید تنها در این روزها به تعهد خرید یا فروش خود عمل کند.
قراردادهای اختیار خرید یا اختیار فروش در ایران معمولا از نوع اروپایی هستند. هرچند ممکن است نوع برمودان هم استفاده شود.
چگونه قرارداد اختیار خرید یا اختیار فروش بخریم؟
شما نمیتوانید صرفا با داشتن یک کد بورسی و حساب کاربری کارگزاریها، وارد یک قرارداد اختیار معامله شوید. بلکه باید به کارگزار خود درخواست دهید که برایتان یک حساب اختیار معامله باز کند.
پسازآن میتوانید با سامانهای که کارگزاری در اختیارتان قرار میدهد، پول واریز کنید و این قرارداد را بخرید، بفروشید یا اعمال کنید.
اعمال قراردادهای اختیار معامله توسط اتاق پایاپای شرکت سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه انجام میگیرد؛ اما شما بهعنوان مشتری و معاملهگر نیازی ندارید با این اتاق ارتباط داشته باشید.
مسئولیت اجرای عملیات بر عهده کارگزاری است که کد معاملاتی اختیار معامله را به شما داده است. شما درخواستهای خود را به کارگزارتان میفرستید.
همچنین برای وارد شدن به این قراردادها باید یک وجه تضمین نیز از طرف خریدار و فروشنده قرارداد در اتاق پایاپای گذارده شود. همین عملیات هم توسط کارگزار شما انجام میگیرد.
همچنین لازم به ذکر است که در حال حاضر روی تعداد انگشتشماری از سهمها قرارداد اختیار خرید و اختیار فروش عرضه میشود.
البته معاملات اختیار خرید و اختیار فروش قوانین خاص خود را دارد. شما میتوانید این قوانین را از اینجا دانلود کنید. همچنین درصورتیکه در این مورد سوالی دارید که ما در این مقاله به آن پاسخ ندادیم، به این فایل که از طرف سازمان بورس تهیهشده، مراجعه کنید.
اختیار خرید و اختیار فروش سهام چیست؟
یکی از ابزارهایی که در روزهای پرتلاطم بازار میتواند نوعی بیمه برای معاملهگران باشد، قرارداد اختیار خرید و اختیار فروش است. در روزهای اخیر هم در جهت افزایش اعتماد معاملهگران حقیقی به بازار بورس، این قراردادها توجه زیادی را جلب کردهاند.
به همین دلیل ما در این مقاله به بسط این دو مطلب میپردازیم.
تعریف اختیار خرید و اختیار فروش
در تعریف فنی اختیار خرید (Call Option) و اختیار فروش (Put Option) یا در کل اختیار معامله (Option) یک ابزار مشتقه در بازارهای مالی است که اختیار خرید یا اختیار فروش یک دارایی مشخص را به خریدار قرارداد اختیار خرید یا خریدار اختیار فروش میدهد.
اما درک این تعریف فنی خصوصا برای کسانی که در بازار سهام تازه وارد هستند سخت است. پس بگذارید با یک مثال جلو برویم.
اختیار فروش سهم فملی
در حال حاضر یعنی ۷ مهر سال ۹۹ قیمت سهم فملی 2920 تومان است. میدانیم که بازار در حال حاضر روند منفی دارد و همین قیمت هم در کف قیمت امروز است و 96 میلیون صف فروش پشت آن وجود دارد.
کمابیش همه میدانیم که اصلاح فعلی بازار تمام میشود و احتمالا در چند ماه آینده شاهد رشد بازار باشم. طبق محاسبات و تحلیلهای ما هم همین سهم فملی میتواند قبل از عید سال ۱۴۰۰ مثلا تا ۴ هزار تومان رشد کند.
اما بازار منفی است. با اینکه میدانیم بازار رشد میکند و تحلیلهای ما هم نشان میدهد که سهم فملی تا ۴ هزار تومان رشد میکند اما کمی شک هم نداریم؛ زیرا تحلیلهای تکنیکال در بهترین حالت تا ۸۰ درصد دقت دارند و تحلیلهای بنیادی با اینکه مطمئنتر هستند، اما ترسیم یک خط زمانی در آنها کار راحتی نیست. مگر در حالتی که شما بخواهید سرمایهگذاری طولانیمدت چندساله انجام دهید.
در این حالت یک اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش فملی منتشر میشود. سررسید این اوراق ۱۵ فروردین ۱۴۰۰ و قیمت تضمینی خرید فملی نیز در آن ۴ هزار تومان است.
هر قرارداد اختیار فروش فملی تضمینکننده خرید ۱۰۰۰ سهم است و برای خرید آن نیز شما باید به ازای هر سهم ۱۰۰ تومان پول پرداخت کنید.
شما ۲ برگه قرارداد اختیار فروش فملی معادل اختیار فروش ۲۰۰۰ هزار سهم را میخرید. برای خرید این دوبرگه مبلغ ۲۰۰ هزار تومان نیز پرداخت میکنید. از آنسو از بازار سهام ۲۰۰۰ سهم خود فملی را هم میخرید. ارزش خرید شما با احتساب قیمت 2920 تومانی هر سهم، برابر ۵ میلیون و ۸۴۰ هزار تومان میشود.
در برگه اختیار فروش، فروشنده این اوراق (الکترونیکی) حق اختیار فروش سهم فملی در تاریخ ۱۵ فروردین ۹۹ را با قیمت ۴ هزار تومان به ازای هر سهم به شما داده است. شما میتوانید از این حق خود استفاده بکنید یا نکنید. برگه اختیار فروش است و اختیار فروش دست شما است.
حال فرض کنید به تاریخ ۱۵ فرودین ۱۴۰۰ که سررسید تعیین قیمت اختیار معامله این قرارداد اختیار فروش است رسیدهایم. چند اتفاق میتواند رخ دهد.
۱- قیمت سهم فملی کمتر از ۴ هزار تومان است
مثلا در این تاریخ قیمت سهم فملی ۳۷۰۰ تومان است. در این حالت شما میتوانید از اختیار فروش خود استفاده کنید. فروشنده این قرارداد اختیار فروش نیز طبق این قرارداد باید سهم فملی را در این تاریخ با قیمت ۴ هزار تومان از شما بخرد.
در این حالت شما با سرمایهگذاری ۶ میلیون و ۴۰ هزار تومان، به سود ۱ میلیون و ۹۶۰ هزارتومانی رسیدهاید؛ یعنی ۳۳ درصد سود کردهاید.
۲- قیمت سهم فملی بیشتر از ۴ هزار تومان است
فرض کنید در تاریخ سررسید قرارداد اختیار فروش، قیمت سهم فملی ۴۵۰۰ تومان است. در این حالت شما ۲۰۰۰ هزار سهم خود را میفروشید و ۲ میلیون و ۹۶۰ هزار تومان معادل ۴۹ درصد سود میکنید.
چون قیمت سهم بالاتر از قیمت خرید در قرارداد اختیار فروش است، شما قرارداد خود را اجرا یا اعمال (Excercise) نمیکنید.
در این سناریو فرضی شما با ۲۰۰ هزار تومان هزینه بیشتر، بهنوعی خرید خود را بیمه میکنید.
در قرارداد اختیار فروش اگر قیمت سهم در زمان سررسید، بالاتر از قیمت خرید قرارداد باشد، شما از ۲۰۰ هزارتومانی که برای خرید اوراق قرارداد اختیار فروش پرداخت کردهاید، میگذرید. این پول همان اجرت فروشنده قرارداد و سودی است که فروشنده از این قرارداد میبرد.
۳- قیمت فملی کمتر از 2920 تومان است
اگر سهام فملی در طول این زمان روند منفی داشته باشد و قیمت آن به کمتر از ۲۹۲۰ تومان که در موقع ارائه قراردادهای اختیار فروش بود، برسد، فروشنده این قرارداد دچار زیان میشود؛ اما درهرصورت مثل مورد اول مجبور است ۲۰۰۰ سهم فملی شما را به قیمت ۴ هزار تومان بخرد.
خرید یک قرارداد اختیار فروش ریسک خرید را برای خریدار سهم شدیدا کاهش میدهد. این در حالی است که ریسک فروش قرارداد اختیار خرید برای فروشنده، بسیار زیاد است.
به همین دلیل همزمانی که چنین قراردادهای فروخته میشوند، معمولا نشانهای از منفی بودن روند آینده بازار هستند و حس بازار (Sentient) هنگامیکه چنین قراردادهایی فروخته میشوند شدیدا منفی
است. یکی از اهداف فروش این اوراق هم جلب اعتماد سرمایهگذاران حقیقی به بازار است.
اگر سهم در تاریخ سررسید قیمتی کمتر از قیمت خرید قرارداد داشته باشد، عملا فروشنده قرارداد باید مابهالتفاوت قیمت خرید در اوراق با قیمت روز سهم را پرداخت کند. اگر در مثال بالا این مابهالتفاوت بیشتر از ۱۰۰ تومان باشد، فروشنده قرارداد از فروش قرارداد اختیار فروش ضرر کرده است. اگر هم کمتر باشد، فروشنده نیز به حداقلی از سود رسیده است.
در هر حالت شما بهعنوان خریدار قرارداد اختیار فروش میتوانید با پرداخت اجرت قرارداد، سود خود از بابت خرید یک سهم را تضمین کنید.
قرارداد اختیار خرید
در قرارداد اختیار خرید برعکس قرارداد اختیار فروش، اختیار خرید یک کالا یا دارایی به خریدار قرارداد اختیار خرید داده میشود. در این قرارداد، خریدار میتواند در صورت خواست قرارداد را اجرا یا اعمال کند و فروشنده قرارداد اختیار خرید متعهد شده است که کالایی را در قیمت مشخصشده در قرارداد به خریدار بفروشد.
قرارداد اختیار خرید فولاد
فرض کنید بازار صعودی است؛ اما شما شک دارید. میتوانید سهم فولاد را که امروز در قیمت 1793 تومان در صف فروش است، بخرید. پیشبینی و تحلیلهای شما نشان میدهد که این قیمت سهم در چند ماه آینده تا ۳ هزار تومان هم رشد میکند.
اما بازار مدتی است که صعودی است و انتظار یک اصلاح دارید. خرید سهم فولاد در این شرایط کمی ریسکش زیاد است.
دوباره خبر عرضه قرارداد اختیار خرید سهم فولاد به سررسید ۱۵ فروردین ۱۴۰۰ میرسد. قیمت فروش تضمینی در این قرارداد ۲۶۰۰ تومان است. هر قرارداد اختیار خرید شامل ۱۰۰۰ هزار سهم و قیمت هر اختیار خرید این سهم در قرارداد فوق ۵۰ تومان است.
شما دو قرارداد اختیار خرید برای خرید ۲۰۰۰ هزار سهم فولاد را میخرید. شما برای خرید این قرارداد 100 هزار تومان پول میدهید.
در موقع سررسید قرارداد اختیار خرید دو حالت ممکن است پیش آید.
۱- قیمت سهم فولاد کمتر از ۲۶۰۰ تومان است
فرض کنید موقع سررسید قرارداد اختیار خرید سهم فولاد رسیده است. قیمت سهم ۲۳۰۰ تومان است. در این حالت شما هیچ کاری نمیکنید و صرفا ۱۰۰ هزار تومان ضرر میکنید.
این ۱۰۰ هزار تومان هم که اجرت فروشنده قرارداد اختیار خرید است در حساب فروشنده قرارداد میماند و عملا سود او میشود.
۲- قیمت سهم فولاد بیشتر از ۲۶۰۰ تومان است
فرض کنید در موعد سررسید قرارداد اختیار خرید، سهم فولاد با قیمت ۳۲۰۰ تومان در حال معامله است. در این حالت شما درخواست اعمال قرارداد اختیار خرید را به فروشنده میدهید.
در این حالت فروشنده موظف است تعداد ۲۰۰۰ سهم فولاد را با قیمت ۲۶۰۰ تومان که در قرارداد ثبتشده به شما بفروشد. شما پول معادل این ۲۰۰۰ هزار سهم یعنی ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان را میپردازید و بعدازآن همین سهم را به قیمت معاملاتی آن روز یعنی ۳۲۰۰ تومان میفروشید و یکمیلیون ۲۰۰ هزار تومان سود میکنید.
اگر هم نخواستید صبر میکنید که سهم فولاد بیشتر بالا برود. نکته اینجاست که چون شما حتی در همین شرایط هم سهم فولاد را با قیمتی بهمراتب کمتر از قیمت بازار خریدهاید، سود چشمگیری نصیبتان میشود.
در این حالت کل مبلغ پرداختی شما ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان برای خرید سهم فولاد و ۱۰۰ هزار تومان برای خرید قرارداد اختیار خرید فولاد است. با در نظر گرفتن اینها شما ۲۲ درصد سود میکنید.
معامله اوراق اختیار خرید و اختیار فروش
شما میتوانید حتی پیش از تاریخ سررسید قرارداد اختیار خرید یا اختیار فروش، آن را به کس دیگری بفروشید. در این صورت میتوانید سهمهای پایه این قراردادها را هم مستقل از وضعیت اختیار خرید یا اختیار فروش معامله کنید.
با اینکه ارزش قراردادهای اختیار خرید و اختیار فروش، هنگام عرضه آنها تعیین میشود اما هنگام با معامله این اوراق بین سهامداران ممکن است قیمت آنها تغییر کند.
معمولا هم معاملات این قراردادها بدون دامنه نوسان انجام میگیرد؛ اما بااینهمه قیمت آنها تنها تا جایی میتواند بالا برود که برای دارنده قرارداد هنگام درخواست اجرای آنها، همچنان سودده باشد. البته محدودیت قانونی در این مورد وجود ندارد اما منطقی نیست که چنین اوراقی در این قیمتها معامله شود.
در مثال ابتدایی قبل قیمت معاملهای قرارداد اختیار فروش فملی حداکثر میتواند تا ۹۸۰ تومان به ازای هر سهم در قرارداد اختیار فروش بالا برود. این رقم را به این صورت میتوان محاسبه کرد.
زیرا پیشازاین، اجرای قرارداد اختیار فروش دیگر برای خریدار سودی به همراه ندارد.
در مثال دوم نیز قیمت معاملهای قرارداد اختیار خرید سهم فولاد نیز حداکثر میتواند تا ۷۵۷ تومان بالا برود.
زیرا دوباره اجرای قرارداد اختیار خرید در قیمتهای بالاتر از این برای خریدار سودی به همراه ندارد.
ابزارهای مشتقّه
با توجه به همه اینها میبینیم که قیمت اوراق قرارداد اختیار خرید یا اختیار فروش تنها میتواند تا جایی بالا برود که قیمت سهم پایه آن تعیین میکند. به چنین اوراقی که قیمت آنها بر پایه قیمت دارایی دیگری تعیین میشود، ابزارهای مشتقّه (Derivative) یا قراردادهای مشتقه میگویند.
از جمله دیگر ابزارهای مشتقه میتوان به قراردادهای آتی سکه، گندم و دیگر کالاهای تحت معامله در بورس کالا اشاره کرد. قیمت معاملاتی این قراردادهای آتی هم دوباره بر پایه کالاهای پایه آن مثل سکه و گندم تعیین میشود.
انواع قراردادهای اختیار معامله
قراردادهای اختیار خرید و اختیار فروش یا در حالت کلی قراردادهای اختیار معامله اولین بار در سال ۱۹۷۳ در «بورس اختیار معامله شیکاگو» ایجاد شدند. بعدها این معاملات به بخش مهمی از معاملات بازارهای بورس و معاملات ابزارهای مشتقه تبدیل شدند.
در دنیا سه نوع قرارداد اختیار معامله وجود دارد.
قرارداد اختیار معامله نوع آمریکایی (American Style):
در این نوع قرارداد اختیار معامله، خریدار میتواند در هر روزی پیش از سررسید قرارداد، درخواست اعمال قرارداد را بدهد؛ یعنی خریدار میتواند از زمان خرید قرارداد اختیار معامله تا پیش از روز سررسید قرارداد، از فروشنده درخواست کند که قرارداد را اعمال کرده و به تعهد خرید یا فروش خود عمل کند.
قرارداد اختیار معامله نوع اروپایی (European Style):
در این قرارداد خریدار قرارداد اختیار معامله تنها میتواند در روز سررسید درخواست اعمال قرارداد دهد و فروشنده قرارداد ملزم است تنها در این روز به تعهد خرید یا فروش خود عمل کند.
قراردادهای اختیار معامله نوع برمودان (Bermudan Style):
در این قرارداد اختیار معامله، خریدار میتواند در چند تاریخ معینشده، درخواست اعمال قرارداد بدهد و فروشنده هم باید تنها در این روزها به تعهد خرید یا فروش خود عمل کند.
قراردادهای اختیار خرید یا اختیار فروش در ایران معمولا از نوع اروپایی هستند. هرچند ممکن است نوع برمودان هم استفاده شود.
چگونه قرارداد اختیار خرید یا اختیار فروش بخریم؟
شما نمیتوانید صرفا با داشتن یک کد بورسی و حساب کاربری کارگزاریها، وارد یک قرارداد اختیار معامله شوید. بلکه باید به کارگزار خود درخواست دهید که برایتان یک حساب اختیار معامله باز کند.
پسازآن میتوانید با سامانهای که کارگزاری در اختیارتان قرار میدهد، پول واریز کنید و این قرارداد را بخرید، بفروشید یا اعمال کنید.
اعمال قراردادهای اختیار معامله توسط اتاق پایاپای شرکت سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه انجام میگیرد؛ اما شما بهعنوان مشتری و معاملهگر نیازی ندارید با این اتاق ارتباط داشته باشید.
مسئولیت اجرای عملیات بر عهده کارگزاری است که کد معاملاتی اختیار معامله را به شما داده است. شما درخواستهای خود را به کارگزارتان میفرستید.
همچنین برای وارد شدن به این قراردادها باید یک وجه تضمین نیز از طرف خریدار و فروشنده قرارداد در اتاق پایاپای گذارده شود. همین عملیات هم توسط کارگزار شما انجام میگیرد.
همچنین لازم به ذکر است که در حال حاضر روی تعداد انگشتشماری از سهمها قرارداد اختیار خرید و اختیار فروش عرضه میشود.
البته معاملات اختیار خرید و اختیار فروش قوانین خاص خود را دارد. شما میتوانید این قوانین را از اینجا دانلود کنید. همچنین درصورتیکه در این مورد سوالی دارید که ما در این مقاله به آن پاسخ ندادیم، به این فایل که از طرف سازمان بورس تهیهشده، مراجعه کنید.
معاملات آپشن (Option) یا اختیار معامله چیست؟
زمانی که در بازارهای مالی معاملات انجام میشود؛ شخص خریدار در قیمت تعیین شده ملزم به خرید و شخص فروشنده ملزم به فروش است. اما نوع دیگری از قرارداد وجود دارد که معاملهگران حق خرید این قرارداد را میپردازند و معاملات آپشن باز میکنند. در این نوع معاملات شخص قادر است در قیمتی که تعیین کرده است سهام و یا ارز دیجیتال را بخرد یا بفروشد و هیچ تعهدی در قبال انجام عمل خریدوفروش ندارد. این نوع معاملات برای کاهش ریسک در یک بازار پرریسک استراتژی مناسبی به نظر میآید.
اگر دوست دارید راجع به این نوع معاملات اطلاعات بیشتری کسب کنید و طرز استفاده و انواع استراتژیهای رایج در این نوع معامله را یاد بگیرید با ما همراه باشید؛ پس از مطالعه مقاله نیز درصورت علاقهمندی میتوانید دوره آموزش ارز دیجیتال پارسیان بورس را بررسی کنید که کاملا جامع بوده و صفر تا صد معامله در بازار کریپتوکارنسی را به شما آموزش خواهد داد!
معاملات آپشن چیست؟ نحوه کار آنها چگونه است؟
در این بخش قصد داریم راجع به این موضوع که معاملات آپشن چیست صحبت کنیم و نحوهی کار آنها را بیان کنیم. درواقع این نوع معاملات که به اختیار خرید یا فروش نیز معروف هستند به معاملهگر این امکان را میدهد بسته به نوع قراردادی که دارد با پرداخت پولی، حق اختیار خرید یا فروش یک سهام را در تاریخی معین داشته باشد. زمان رسیدن قرارداد او میتواند معامله را انجام داده یا انجام ندهد (بسته به نوع قرارداد این کار را میتواند قبل از رسیدن زمان قرارداد انجام دهد).
این نوع معاملات به دو نوع آمریکایی و اروپایی تقسیمبندی میشوند (این نوع تقسیمبندی ربطی به کشور امریکا و اروپا ندارد). تفاوت این دو نوع این است که در نوع اروپایی قرارداد آپشن فقط در روز معین شده به عمل میآید و شخص فقط در همان روز میتواند از اختیار خرید یا فروش خود استفاده کند. ولی در نوع امریکایی معاملهگر میتواند حتی قبل از زمان تعیین شده قرارداد را لغو کند.
در این نوع معاملات آپشن یک خریدار و یک فروشنده معامله آپشن وجود دارد. خریدار معامله آپشن پولی در ازای تعیین قیمت اختیار معامله حق اختیار خرید یا فروش به فروشنده معامله آپشن میپردازد. در ازای آن بسته به نوع قرارداد، در زمان یا قبل از سررسید قرارداد میتواند برخلاف نظر فروشنده از حق اختیار یا آپشن خود استفاده کند یا استفاده نکند. درواقع فروشنده در این نوع معاملات ریسک بیشتری نسبت به خریدار آن متحمل میشود. پس این نوع معاملات هم برای پوشش ضرر و یا برای سفتهبازان کاربرد دارد.
انواع قراردادهای آپشن
قراردادهای آپشن به دو صورت خرید (call) و یا فروش (put) انجام میشوند. درواقع خریداران این نوع قراردادها پس از پرداخت کارمزد تعیین شده اختیار خرید و یا فروش را در زمان تعیین شده دارند.
اگر معاملهگر معاملات آپشن خرید را خریداری کند در موقع مقرر میتواند سهم را خریداری کند برای مثال سهمی 50 دلار است معاملهگر پیشبینی میکند سهم در یک هفته آینده صعودی خواهد بود. پس اختیار خرید را خریداری میکند. اگر در هفته آینده قیمت سهم 65 دلار شود معاملهگر میتواند از اختیار خرید خود استفاده کرده و سهم را 50 دلار بخرد. اگر بر خلاف پیشبینیاش سهم نزولی باشد او میتواند از اختیار خود استفاده نکند و به اندازه کارمزد پرداختی ضرر میکند.
اگر معاملهگر معامله اختیار فروش را خریداری کند در موقع مقرر میتواند سهم را بفروشد برای مثال سهمی 50 دلار است معاملهگر پیشبینی میکند سهم در یک هفته آینده نزولی خواهد بود. پس اختیار فروش را خریداری میکند. اگر در هفته آینده قیمت سهم 35 دلار شود معاملهگر میتواند از معاملات آپشن فروش خود استفاده کرده تعیین قیمت اختیار معامله و سهم را 50 دلار بفروشد. اگر بر خلاف پیشبینیاش سهم صعودی باشد او میتواند از اختیار خود استفاده نکند و به اندازه کارمزد پرداختی ضرر میکند.
کاربردها و استراتژیهای معاملات آپشن
از این نوع معاملات بیشتر برای کم کردن ریسک استفاده میشود. در برخی از مواقع معاملهگران معاملههایی انجام میدهند که ریسک زیادی دارد که این کاهش ریسک به آنها کمک زیادی میکند. درواقع در ازای این کاهش ریسک مبلغی پرداخت میکنند و خود را از ضررهای زیاد بیمه میکنند. یکی از مواردی که معاملهگران از معاملات آپشن استفاده میکنند پوشش ریسک یا هجینگ است که در ادامه بیشتر به آن میپردازیم.
برخی از معاملهگران برای پوشش ریسک خود از این نوع معامله استفاده میکنند. معاملهگری سهمی را خریداری میکند و ترس این را دارد که بازار برخلاف پیشبینیاش عمل کرده و جهت بازار برعکس شود. در این صورت او یک معامله آپشن برعکس پیشبینی که انجام داده باز میکند. در این صورت اگر بازار برخلاف روندی که مد نظرش بود پیش رفت با کمک اختیار از معامله آپشن ضرر خود را جبران میکند. اگر روند بازار طبق پیشبینی او پیش رفت آنگاه میزانی از سود خود را برای باز کردن معامله آپشن از دست داده است.
انواع معاملات خریدوفروش آپشنها
خریدن آپشن کال یا خرید
معاملات آپشن خرید به دارنده این امکان را میدهد که یک اوراق بهادار را با قیمت اعلام شده تا تاریخ انقضا به قیمت تعیین شده خریداری کند. دارنده در صورت عدم تمایل به خرید دارایی، تعهدی به خرید دارایی ندارد. ریسک خریدار پول اولیهای که برای خرید آپشن پرداخته است محدود میشود. نوسانات سهام تأثیری بر روی ندارد.
خریدارانی باید این آپشن را انتخاب کنند که نسبت به یک سهم خوشبین هستند و معتقدند که قیمت سهام قبل از تاریخ انقضای اختیار، از قیمت تعیین شده بالاتر میرود. اگر چشمانداز صعودی سرمایهگذار محقق شود و قیمت بالاتر از قیمت تعیینی افزایش یابد، سرمایهگذار میتواند از اختیار استفاده کند. در نتیجه سهام را با قیمت تعیین شده که پایینتر است خریداری تعیین قیمت اختیار معامله کند و بلافاصله سهام را به قیمت فعلی بازار برای کسب سود بفروشد.
فروش آپشن کال یا خرید
فروش معاملات آپشن خرید به نوشتن قرارداد نیز (writing a contract) معروف است. فروشنده حق اختیار را دریافت میکند. به عبارت دیگر، خریدار کارمزد حق اختیار را به فروشنده در ازای دریافت یک اختیار خرید میپردازد. حداکثر سود از فروش حق اختیار زمانی است که موعد سررسید فرا میرسد. سرمایهگذاری که یک اختیار خرید را میفروشد، معتقد است بازار نزولی است و قیمت سهام پایه تعیین قیمت اختیار معامله کاهش مییابد یا در مدتزمان سررسید قرارداد اختیار، نسبتاً نزدیک به قیمت معاملاتی تعیین شده باقی میماند.
اگر قیمت سهم بازار در زمان انقضا برابر یا کمتر از قیمت تعیین شده باشد این گزینه برای خریدار بیارزش بهحساب آمده و منقضی میشود. فروشنده گزینه حق اختیار را بهعنوان سود خود به جیب میزند. خریدار از این اختیار استفاده نمیکند؛ زیرا خریدار سهام را با قیمت بالاتر یا برابر با قیمت رایج در بازار خریداری نمیکند.
اختیار معامله
بورس اختیار معامله شیکاگو (CBOE)، به عنوان اولین بورس اختیار معامله در سال ۱۹۷۳ تاسیس شد که در اولین روز معاملات خود معادل ۲۶ آوریل ۱۹۷۳م، تنها تعداد ۹۱۱ قرارداد بر روی ۱۶ سهم مبادله شد.
سپس چندین سهام دیگر و تقریبا تمام بورس های قرارداد های آتی (Futures) اقدام به استفاده از ابزار اختیار معامله نمودند.
بورس شیکاگو، تا کنون رتبه اول حجم مبادلات را دارد که معامله گران استقبال شکوهمندی از آن در سال ۲۰۰۶ داشتند که به مبادله بیش از ۶۷۰ میلیون قرارداد اختیار معامله منجر شد که ارزش آن بیش از ۱۵ تریلیون دلار و با رشد ۴۴ درصد بود که رکورد تاریخی آن ثبت گردید.
در آغاز این نوع فعالیت ها، میزان استقبال از این اوراق با ترس مبهمی رو به رو بود اما پس از مدتی با بالا رفتن تقاضا برای سرمایه گذاری با استفاده از این اوراق، حجم مبادلات آنها افزایش یافت.
این موضوع باعث شد که میزان پاسخ گویی اختیار معامله نه تنها بر روی سهام بلکه بر روی کالا ها و انواع ارز و حتی بیش از ۹۰ شاخص مهم از جمله شاخص های NASDAQ و S&P 500 تاثیر گذار باشد.
اختیار معامله:
اختیار معامله (Option) به قراردادی دو طرفه گفته می شود که بین خریدار و فروشنده است و بر اساس آن خریدار قرارداد، حق دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد. این حق فقط اختیار می باشد و الزام و تعهدی برای آن وجود ندارد.
بر همین اساس، دو طرف توافق می کنند که در آینده معامله ای صورت گیرد. در این معامله خریدار “اختیار معامله”، در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید و یا فروش دارایی موضوع قرارداد را در زمانی مشخص با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، به دست می آورد.
انواع اختیار معامله از نظر نوع قرارداد:
این اوراق از نظر نوع قرارداد به دو نوع زیر تعریف شده اند.
انواع اختیار معامله از نظر نحوه اعمال:
از نظر نحوه اعمال نیز به دو نوع زیر تقسیم می شوند.
- آمریکایی: در هر زمان تا زمان سررسید قابل اجراست.
- اروپایی: فقط در تاریخ انقضا قابل اجراست.
اختیار خرید (Call Option):
قرارداد های خرید که به آپشن خرید معروفند این حق را به خریدار می دهند که سهام مورد نظر خود را خریداری نمایند که در قیمت های مختلفی وجود دارند و به قیمت سهام وابسته می باشند.
تاریخ انقضای آپشن می تواند از ۱ ماه تا حتی بیشتر از ۱ سال باشد که با توجه به بازار ممکن است خریداری گردد و یا فروخته شود.
مبلغ مورد نظر برای آپشن، حداکثر ریسکی می باشد که یک خریدار آن را متحمل می شود و زمانی که قیمت سهام مورد نظر به یک آپشن خرید، بالاتر از قیمت اعمال می رسد، این آپشن سود آور می باشد. در این زمان می توان اختیار خرید را اجرا نمود یا آن را با فروش یک خرید با قیمت اعمال و تاریخ انقضای مشابه جبران کرد.
در واقع با اجرا کردن یک اختیار خرید می توان ۱۰۰ سهم به ازای هر آپشن از سهام مربوطه با قیمت سهام بازار، سودی برابر با اختلاف میان دو قیمت به دست آورد.
اگر آپشن خرید، فروخته شود، فروشنده حق خریداری سهام مربوطه را با قیمت اعمال به دارنده آپشن واگذار می کند که با فروش آپشن خرید، مبلغ آپشن به عنوان سود محدود به حساب معاملاتی واریز می شود.
موسسه مشاوران مطالعه مقاله صکوک را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.
اختیار فروش:
اختیار فروش (Put Option)، این حق را به خریدار می دهد که سهم مورد نظر خود را با قیمت اعمال و تا سومین جمعه از ماه انقضا به فروش برساند.
همانند آپشن های خرید، آپشن های فروش نیز در قیمت های اعمال متفاوت بسته به قیمت سهام مربوطه و با تاریخ های انقضای مختلف در بازار موجود می باشند.
نکته: تاریخ انقضای آن همانند تاریخ انقضای اختیار خرید می باشد.
اگر آپشن فروش، خریداری شود، خریدار آن می تواند سهام مربوطه را با قیمت مشخص شده و در تاریخ مشخص بفروشد. مبلغ پرداختی برای این آپشن ها نهایت ریسکی می باشد که اختیار فروش متحمل می گردد.
سودآوری سهام پس از سقوط قیمت در آپشن فروش:
با سقوط قیمت سهام، آپشن فروش می تواند از دو طریق زیر سود آوری داشته باشد.
روش اول:
با اجرا کردن یک آپشن فروش، می توان ۱۰۰ سهم به ازای هر آپشن به فروش رساند که سهام با قیمت بالا تر بازار فروخته شده و سپس برای خارج شدن از معامله، سهام با قیمت پایین تر خریده می شود.
روش دوم:
این روش جبران کردن آپشن است یعنی با سقوط قیمت سهام، مبلغ آپشن افزایش خواهد یافت و سپس با دریافت سود می تواند به فروش برود.
نحوه استفاده از اختیار معامله ها:
آپشن ها را می توان از راه های مختلفی مورد استفاده قرار داد که به منظور کسب سود از بازار ها می باشد. اصلی ترین استراتژی در استفاده از اختیار خرید و فروش، کسب سود از سرمایه های اندک می باشد که در روند بازار پیش می روند.
این آپشن ها می توانند به عنوان بیمه برای سناریو های مختلف معاملاتی به کار بروند که قابلیت های چندگانه ای دارند و تاثیر نسبتا زیادی در میزان سوددهی می گذارند.
همچنین اختیار معامله ها می توانند برای حفظ از سقوط قیمت سهم مورد نظر موثر باشند و می توان آنها را اعمال نمود یا استفاده نکرد. در واقع آپشن باعث می شود یک سهم در قیمت پایین خریداری شود و در قیمت بالا به فروش رسد.
قیمت گذاری اختیار معامله اوراق بهادار:
سه مدل برای محاسبه ارزش اختیار معامله اوراق بهادار وجود دارد. این سه مدل شامل موارد زیر می باشند که هر کدام از آنها دارای مفروضات جداگانه ای هستند و در ادامه شرح داده می شوند.
- مدل توزیع احتمال یکنواخت قیمت سهم
- مدل توزیع دو جمله ای قیمت سهم
- مدل توزیع نرمال لگاریتمی (مدل بلک شولز)
مدل توزیع احتمال یکنواخت قیمت سهام:
در این مدل دو فرض را مورد توجه قرار می گیرد.
- فرض اول: سرمایه گذاران نسبت به ریسک بی تفاوت می باشند.
- فرض دوم: احتمال مساوی برای قیمت سهم بین دو حد در تاریخ انقضا وجود دارد. این روش ساده ترین روش محاسبه ارزش اختیار معامله اوراق بهادار می باشد.
بنابراین می توان گفت که اگر فرض شود سودی در طی سال پرداخت نمی گردد و این اختیار پس از یک سال منقضی شود، در نتیجه توزیع احتمال برای قیمت سهم در پایان سال و با توجه به مفروضات بالا به شکل مستطیل می باشد و برای قیمت سهم بین حد بالا و پایین دارای احتمال مساوی می باشد.
بر اساس فرض بی تفاوتی در ریسک برای سرمایه گذاران، ارزش بازاری سهم در ابتدای سال برابر با ارزش تنزیل یافته سهم در پایان سال و بر مبنای نرخ بازده بدون ریسک می باشد.
اگر فرض شود که توزیع احتمال قیمت سهم یکنواخت می باشد، پس ارزش سهم را به صورت زیر قابل محاسبه خواهد بود:
مدل توزیع احتمال یکنواخت قیمت سهام
فروض مدل Black-Scholes:
این آپشن از نوع اروپایی است و تنها در زمان انقضای آن قابل اجرا است. در مدت دوره زمانی این آپشن هیچ سود سهامی پرداخت نمی شود.
هزینه معامله ای در هنگام خرید آپشن وجود ندارد
نرخ ریسک پذیری و نوسان دارایی پایه شناخته شده و ثابت است
بازده دارایی های پایه به صورت نرمال توزیع می شود
فواید اختیار معامله:
یکی از فواید مهم آپشن ها، تطبیق پذیر بودن و توانایی آنها در برقراری ارتباط با دارایی های سنتی مانند سهام شخصی می باشد که این ویژگی به سهامدار این امکان را می دهد که موقعیت خود را بر اساس شرایطی که ممکن است در بازار اتفاق بیفتد، تطبیق داده و یا تنظیم نماید.
در واقع آپشن ها، اوراق بهادار خیلی پیچیده ای هستند و اگر درست از آنها استفاده نشود ممکن است ریسک بالایی داشته باشند.
به همین دلیل است که وقتی اختیار معامله را خرید و فروش می کنیم، معمولا با جمله ای مثل این مواجه می شویم:
“اختیارات شامل ریسک ها هم می شوند و برای هرکسی مناسب نیستند. اگر توان ریسک بالا دارید، سرمایه گذاری کنید.”
نکته: اختیار معامله ها (آپشن ها) به گروه بزرگ تری از اوراق بهادار به نام اوراق بهادار مشتقه تعلق دارد.
اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله اوراق قرضه را به شما پیشنهاد می کنیم.
دیدگاه شما