بررسی انواع بازار پایه در فرابورس

همه‌چیز در مورد تابلوهای بورس و فرابورس

در مقاله آشنایی با تابلو معاملاتی، اجزا تابلو معاملاتی هر سهم را به شما معرفی کردیم و گفتیم که هر بخش از این تابلو چه چیزی را نشان می‌دهد. تنها قسمتی که درباره آن توضیحات جامعی ارائه نشد، نوع بازاری بود که سهام شرکت در آن پذیرفته شده بود. در این مقاله قصد داریم راجع‌به انواع تابلوهای بورس و فرابورس و بازارهای مختلف آن صحبت کنیم.

بازار مالی چیست؟

اگر بخواهیم توضیحی کلی در ارتباط با بازارهای مالی بدهیم، می‌توان گفت که بازار مالی، بازاری است که در آن دارایی‌های مالی مثل اوراق بهادار و. معامله می‌شوند. این بازارها شرایطی را فراهم می‌کنند تا افراد بتوانند اوراق بهادار خود، مثل سهام شرکت‌های مختلف را در این بازار به‌فروش برسانند و یا در ازای پرداخت پول، صاحب قسمتی از سهام یک شرکت شوند. در حقیقت این بازارها نقش یک رابط و یا واسطه را بین خریداران و فروشندگان ایفا می‌کنند و الزاما مکانی فیزیکی نیستند و می‌توانند به‌صورت یک شبکه اینترنتی نیز باشند. در ادامه ابتدا به معرفی بازار سرمایه و انواع آن می‌پردازیم سپس شرایط پذیرش در تابلوهای بورس و فرابورس را بررسی می‌کنیم.

بازارهای مالی (بورس و فرابورس)

بازار سرمایه چیست؟

بازار سرمایه یکی از بازارهای مالی است که خود به چند نوع بازار مختلف طبقه‌بندی می‌شود. سهام شرکت‌ها با توجه به وضعیت مالی، صورت‌های مالی، میزان نقدشوندگی و. هر کدام در بازاری متفاوت معامله می‌شوند و نماد آن‌ها در یکی از تابلوهای بورس یا فرابورس پذیرفته می‌شود. شرکت‌هایی که وارد بازار سرمایه می‌شوند، معمولا توسعه‌یافته هستند و از درجه اعتبار بالایی برخوردارند.

یکی از بازارهای معروف در ایران بازار بورس اوراق بهادار است که شرکت‌ها برای ورود به آن و پذیرش در تابلوهای بورس باید ویژگی‌ها و شرایط خاصی داشته باشند، بنابراین تمامی شرکت‌ها نمی‌توانند به آسانی وارد این بازار شوند. برای سایر شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بورس را ندارند، بازار فرابورس طراحی شده است؛ تا آن‌ها نیز از مزایای بازار سرمایه محروم نمانند.

فرابورس ایران ساختاری مشابه به بازار بورس دارد و تنها شرایط پذیرفته‌شدن شرکت‌ها در آن آسان‌تر است. این بازار نیز همانند بورس منجر به تامین نقدینگی شرکت‌ها با هزینه کم و هدایت پول‌های خرد و کلان به محل‌هایی مناسب برای سرمایه‌گذاری می‌شود. به‌طور کلی وجود این دو بازار منجر به گسترش بازار سرمایه ایران می‌شود.

مزایای پذیرش شرکت‌ها در بورس و فرابورس

پذیرش شرکت‌ها در این بازارها دارای مزایای مختلفی است. تامین مالی آسان و ارزان، افزایش نقد‌شوندگی، نقل و انتقال سهام به‌صورت آسان، سریع و کم هزینه، شفافیت و اعتبار قیمت سهام بر اساس مبادله در این بازارها از مزایای پذیرفته شدن در این بازارها است.

از دیگر مزایای پذیرفته شدن در بازار‌های مالی می‌توان به بهره‌گیری از امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ ساده‌تر تسهیلات بانکی، اطلاع‌رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه، معرفی شرکت و محصولات به‌طیف وسیعی از اقشار جامعه، افزایش اعتبار شرکت و پذیره‌نویسی و انتشار اوراق مشارکت و گواهی سپرده اشاره کرد. شرکت‌های فعال در فرابورس از معافیت مالیاتی نیز برخوردارند.

در ادامه به توضیح بهتر این دو بازار و تابلوهای معاملاتی آن‌ها می‌پردازیم.

بورس چیست؟

در واقع بورس بازاری است که در آن دارایی‌های مختلف معامله می‌شوند و بسته به نوع دارایی‌هایی که در آن معامله می‌شوند، نام‌های متفاوتی به خود می‌گیرند. در کشور ما علاوه‌بر بورس اوراق بهادار، بورس کالا نیز وجود دارد که در آن کالاهایی خاص مثل زعفران و زیره سبز معامله می‌شوند. در ادامه هر‌جا که از واژه بورس استفاده شد، منظورمان بورس اوراق بهادار است.

در ایران به بازاری که در آن اوراق بهادارِ شرکت‌های مختلف معامله می‌شوند بورس گفته می‌شود. در واقع این بازار پس‌اندازها و سرمایه‌های مالی خرد و کلان مردم را جمع می‌کند و از آن‌ها برای تامین مالی طرح‌های بزرگ اقتصادی استفاده می‌کند. شرکت‌ها برای پذیرش در بورس باید شرایط خاصی داشته باشند و هر شرکتی نمی‌تواند وارد این بازار شود.

شرکت بورس اوراق بهادار ایران، دارای دو بازار اول و دوم است. پذیرش سهام شرکت‌ها در بورس، صرفا در یکی از تابلوهای بازار اول یا بازار دوم صورت می‌گیرد. شرکت‌هایی که قصد دارند سهام آن‌ها در یکی از تابلوهای بازار اول یا دوم معامله شوند، باید تقاضای پذیرش خود در تابلو اصلی یا فرعی بازار اول یا دوم را به بورس ارائه نمایند. شرکت‌ها از جنبه‌های مختلف بررسی می‌شوند و در صورت دارا بودن شرایط لازم، نماد آن‌ها در یکی از تابلوهای بورس ثبت می‌شوند. در‌صورتی که شرکت شرایط پذیرش در هیچ کدام از این بازارها را نداشت، ممکن است در بازار فرابورس پذیرفته شود.

برای بررسی این‌که چه شرکت‌هایی در بازار اول جای می‌گیرند، بورس اوراق بهادار، شرکت‌ها را از نظر میزان فعالیت و کارایی، میزان نقد‌شوندگی و همچنین میزان سرمایه مورد بررسی قرار می‌دهد و شرکت‌هایی که در این بررسی‌ها وضعیت بهتری نسبت به سایرین داشته باشند، در بازار اول جای می‌گیرند. سایر شرکت‌ها که امتیاز مناسبی در این فاکتورها کسب نکنند در بازار دوم جای می‌گیرند. بازار اول خود دارای دو تابلو اصلی و فرعی است، که در ادامه آن‌ها را توضیح خواهیم داد.

شرایط پذیرش شرکت‌ها در تابلوی اصلیِ بازار اولِ بورس

یکی از شرایطی که شرکت‌ها برای پذیرش در این تابلو باید داشته باشند مربوط به سابقه فعالیت آن‌ها است. یعنی یک شرکت تازه تاسیس نمی‌تواند وارد این تابلو شود، این شرکت‌ها باید حداقل 3 سال سابقه فعالیت داشته باشند و حداقل میزان سرمایه ثبت شده آن‌ها 1000 میلیارد ریال باشد.

وضعیت مالی شرکت‌ها یک عامل بسیار مهم برای جایگیری در این تابلو است، شرکت‌هایی در این تابلو جای می‌گیرند که سیستم حسابداری آن‌ها به لحاظ مالی و محاسبه بهای تمام شده، مطلوبیت داشته باشد. از دیگر ویژگی‌هایی که این شرکت‌ها باید داشته باشند، این است که فاقد زیان انباشته باشند و حداقل در سه دوره متوالی سود‌آور بوده باشند.

نسبت حداقل حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌های این شرکت‌ها باید 30 درصد باشد. یعنی 30 درصد دارایی‌ها متعلق به صاحبان سرمایه باشد. صورت‌های مالی آن‌ها فاقد موارد مردودی یا عدم اظهار نظر توسط حسابرس باشد، یعنی صورت‌های مالی شفافیت داشته باشند و هیچ ادعایی نسبت به صورت‌ها وجود نداشته باشد. این صورت‌ها باید به تایید حسابرس معتمد سازمان بورس رسیده باشند و هیچ محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیرعامل وجود نداشته باشد.

شرایط پذیرش شرکت‌ها در تابلوی فرعیِ بازار اولِ بورس

پذیرفته شدن در تابلوی فرعی نسبت به پذیرفته شدن در تابلوی اصلی شرایط راحت‌تری می‌خواهد. مواردی که در این قسمت با موارد تابلوی اصلی متفاوت است، تنها مربوط به میزان سود‌آوری شرکت است. شرکت باید حداقل در دو دوره متوالی سودآور باشد و حداقل سرمایه ثبت شده آن در تابلو فرعی باید معادل با 500 میلیارد ریال باشد. شرکت‌هایی با میزان سرمایه کمتر در هیچکدام از این تابلوها جای نمی‌گیرند. میزان شناوری سهام این شرکت‌ها نیز مهم است و اگر از 15 درصد کمتر باشد در این تابلو جای نمی‌گیرند.

این شرکت‌ها باید یک سیستم حسابداری مناسب انتخاب کنند که مورد تایید سازمان بورس باشد و در صورت‌های مالی آن‌ها، حداقل نسبت حقوق‌صاحبان سهام به کل دارایی‌ها برابر با 20 درصد باشد. باقی شرایط همانند، شرایط پذیرفته شدن در تابلوی اصلی است.

تابلوهای بورس اوراق بهادار

شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بورس را ندارند، در فرابورس پذیرفته می‌شوند. شرکت‌هایی که قبلا در بازار اول و دوم بورس فعالیت داشتند،با گذر زمان و از دست دادن شرایط خود، دیگر در این بازارها جای ندارند و وارد فرابورس می‌شوند و حتی می‌توانند در بازارهای مختلف فرابورس جابجا شوند. بازار فرابورس شامل 5 تابلو معاملاتی (بازار) متفاوت است که تقسیم‌بندی آن را در شکل زیر می‌بینید. شرایط پذیرش در هر‌کدام از این تابلوها متفاوت با دیگری است.

فرابورس چیست؟

فرابورس همانند بورس، بازاری برای معاملات اوراق بهادار است که با مجوز شورای عالی بورس ایجاد شده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار است. این بازار ساختاری شبیه به بورس دارد و به منظور گسترش بازار سرمایه کشور بوجود آمده است. شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بورس را ندارند در بازارهای مختلف فرابورس پذیرفته می‌شوند، چون این بازار از شرایط و الزامات کمتری برای پذیرش برخوردار است. فرابورس از 5 بازار مختلف تشکیل شده است. پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار اول و دوم انجام می‌شود. در بازار سوم که به آن بازار عرضه نیز می‌گویند معاملات خاصی مثل معاملات بلوکی انجام می‌شود، این بازار جهت عرضه یک‌جا و پذیره‌نویسی اوراق بهادار استفاده می‌شود. پذیرش سایر اوراق بهادار صرفا در بازار ابزارهای مالی نوین صورت می‌گیرد.

آخرین بازار فرابورس بازار پایه نام دارد که خود دارای سه تابلو با رنگ‌های مختلف است.

بازار پایه چیست؟

شرکت‌هایی که مشمول ثبت نزد سازمان بورس اوراق بهادار بوده‌اند اما امکان پذیرش در یکی از تابلوهای بورس و 4 تابلو دیگر فرابورس را نداشتند در یکی از تابلوهای بازار پایه معامله می‌شوند. پایین‌ترین سطح بازار فرابورس بازار پایه است و ساده‌ترین شرایط برای عضویت را دارد.

شرکت‌هایی که در این بازار معامله می‌شوند معمولا صورت‌های مالی شفافی ندارند و از ریسک و نوسان بالایی برخوردارند، ولی با این حال برای برخی از سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر جذاب هستند.

تغییرات قوانین تابلوهای بازار پایه

بازار پایه قبلا دارای 3 تابلو با نام‌های الف، ب و ج بود و دامنه نوسان گسترده‌ای داشت و در یک روز می‌توانست بین منفی 10 درصد تا مثبت 10 درصد نوسان کند. یعنی چیزی معادل 20 درصد نوسان در طی یک روز معاملاتی. دامنه نوسان بالا منجر‌به این شده بود تا نوسان‌گیرها و سفته‌بازان اقدام به سفته‌بازی در این بازار کرده و به راحتی قیمت‌ها را جابجا کنند. در این صورت سهامداران خرد حقیقی متحمل زیان‌های سنگینی می‌شدند. اما بعدها قوانینی تصویب شد که باعث تغییر اسم این سه تابلو به سه تابلو با رنگ‌های زرد، نارنجی و قرمز شد.

در این اصلاحات تنها نام تابلوها تغییر نکرد بلکه قوانین و مقررات حاکم بر آن هم تغییر کرد. این تغییرات مزایایی نظیر محدود کردن فعالیت سفته‌بازان، حذف هیجانات موجود در بازار پایه و رشد تدریجی و منطقی سهام شد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

اکنون می‌توان ادعا کرد که بازار پایه، سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز دارد و تفاوت این تابلوها در میزان سرمایه شرکت‌ها و نوع معاملات آن‌ها است.

تابلوهای بازار پایه

تابلو زرد

نحوه انجام معاملات در تابلو زرد

همان‌طور که گفتیم، شرکت‌هایی که شفافیت اطلاعاتی ندارند و ویژگی‌های قرار گرفتن در تابلوهای قبلی را نداشتند در بازار پایه معامله می‌شوند.

در تابلو زرد این بازار، نوسان معاملات سه درصد است. یعنی قیمت‌ها در روزهای معاملاتی می‌توانند از منفی سه درصد قیمت پایانی دیروز تا مثبت سه درصد آن تغییر کنند. در نتیجه این بازار می‌تواند هر هفته نهایت پانزده درصد نوسان قیمتی داشته باشد.

در صورت برقراری صف خرید و یا صف فروش در یک جهت طی سه روز متوالی و در صورت معامله حداقل دو‌ده هزارم سهام یک شرکت در پایان هر جلسه معامله، در روز بعدی دامنه نوسان در این تابلو به پنج درصد افزایش پیدا می‌کند و پس از آن دامنه نوسان به حالت قبل خواهد برگشت.

شرایط پذیرش شرکت‌ها در تابلو زرد

شرکت‌ها برای پذیرش در این تابلو باید حداقل یک صورت مالی حسابرسی شده داشته باشند و صورت‌های مالی خود را به‌طور مرتب گزارش بدهند. تعداد دفعات عدم ارائه اطلاعات نباید بیش از دو مرتبه باشد. این صورت‌های مالی باید با دستورالعمل افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان، مطابقت داشته باشد.

مجموع روزهای تاخیر به‌منظور ارائه اطلاعات نیز نباید بیش‌تر از دو مرتبه باشد و این اطلاعات باید با دستورالعمل‌های اجرایی افشا اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان مطابقت داشته باشد.

تابلو نارنجی

نحوه انجام معاملات در تابلو نارنجی

میزان نوسان معاملات در این بازار دو درصد است. در نتیجه این بازار می‌تواند هر هفته نهایتا ده درصد نوسان قیمتی کند.

در صورت برقراری صف خرید و یا صف فروش در یک جهت، طی سه روز متوالی و در صورت معامله حداقل دو‌ ده‌هزارم سهام یک شرکت در پایان هر جلسه معاملاتی، در روز بعدی دامنه نوسان در این تابلو به چهار درصد افزایش پیدا می‌کند و پس از آن دامنه نوسان به حالت قبل خواهد برگشت.

شرایط پذیرش در تابلو نارنجی

شرکت‌ها اگر در دوره رسیدگی و بررسی دارای شرایط پذیرش در تابلو زرد را نباشند، در این تابلو قرار می‌گیرند. اگر حسابرس قانونی در رابطه با هر یک از صورت‌های مالی شرکت، اظهار نظر مردود یا عدم اظهار نظر صادر کرده باشد، آن شرکت در تابلوی نارنجی قرار خواهد گرفت.

تابلو قرمز

نحوه انجام معاملات در تابلو قرمز

در این نوع بازار نوسان معاملات یک درصد است. بنابراین این بازار هر هفته می‌تواند نهایتا پنج درصد نوسان داشته باشد. در صورت برقراری صف خرید و یا صف فروش در یک جهت، طی سه روز متوالی و در صورت معامله حداقل دو‌ده هزارم سهام یک شرکت در پایان هر جلسه معامله، در روز بعدی دامنه نوسان در این تابلو به دو درصد افزایش پیدا می‌کند و پس از آن دامنه نوسان به حالت قبل خواهد برگشت.

شرایط پذیرش شرکت‌ها در تابلو قرمز

شرکت‌هایی در تابلو قرمز قرار می‌گیرند که دارای شرایط زیر باشند:

1) از طرف مراجع قضایی رای اولیه در رابطه با ورشکستگی شرکت صادر شده باشد.

2) رای انحلال ناشر توسط مجمع عمومی فوق‌العاده و یا مراجع قضایی صادر شده باشد.

3) شرکتی که صورت‌های مالی حسابرسی شده‌اش را در سر‌رسید دوره‌های رسیدگی شده، حداقل برای سه ماه متوالی ارائه ندهد.

جمع‌بندی

در شکل زیر نمونه‌ای کامل از تقسیم‌بندی بازار سرمایه را در ایران می‌بینید.

تابلوهای بورس و فرابورس

می‌توان گفت، هرچه میزان اعتبار یک شرکت بالاتر باشد و از ریسک کمتری برخوردار باشد در بورس و در تابلوی اصلی بازار اول قرار می‌گیرد. هرچه از شفافیت اطلاعاتی این شرکت‌ها کاسته شود، درجه اعتبارشان پایین می‌آید و ریسکشان افزایش می‌یابد. هر چه از میزان شفافیت اطلاعاتی شرکت‌ها کاسته شود، سهامشان در بازاری پایین‌تر معامله می‌شود. از این پس اگر خواستید شرکتی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید، می‌توانید علاوه بر بررسی موارد از پیش گفته شده، به بازاری که سهام شرکت در آن معامله می‌شود نیز توجه کنید. شرکت‌هایی که در تابلوی اصلی بازار اول بورس معامله می‌شوند، بسیار معتبر‌تر از شرکت‌هایی هستند که سهام آن‌ها در تابلو قرمز بازار پایه معامله می‌شود.

نظرات ارزشمند شما

لطفا اگر این مقاله برایتان مفید بود، سوال و یا نظری درباره آن داشتید، در انتهای همین صفحه نظر خود را ثبت بفرمایید.

می‌توانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده کنید.

فراکاب چیست؟ + معرفی سهم ‌های فراکابی در بورس

اگر با بورس سر و کار داشته باشید، یکی از واژه‌هایی که ممکن است با آن برخورد کنید “فراکاب” است. فراکاب برگرفته از اسامی فرا بورس، کالا، انرژی و بورس (با مفهوم عامی که همه مردم آشنایی دارند) است. این چهار بازار بزرگ، بررسی انواع بازار پایه در فرابورس هر کدام فعالیت منحصر به فردی انجام می‌دهند و معاملات هیچکدام از آن‌ها با دیگری شبیه نیستند. در کشور ایران افرادی که قصد دارند سرمایه‌گذاری کنند به طور کلی در چهار بازار فرابورس، کالا، انرژی و بورس حضور دارند. افرادی که آموزش سرمایه گذاری در بورس را می‌گذرانند و شروع به فعالیت در این بازار کرده‌اند با اصطلاح سهام فراکابی رو‌به‌رو شده‌اند اما درباره آن اطلاعاتی ندارند در این مقاله قصد داریم ابتدا به سوال فراکاب چیست پاسخ بدهیم و سپس به سهام فراکابی بپردازیم.

فراکاب چیست؟

بورس بازاری است که روی معاملات اوراق بهادار به خصوص سهام شرکت‌ها تمرکز دارد. بورس کالا نیز برای تبادل کالاهای مختلف از جمله محصولات معدنی، فلزات اساسی، فرآورده‌های پتروشیمی و محصولات کشاورزی فعالیت می‌کنند. اوراق مبتنی بر کالا یعنی اوراق مشتقه در زیرمجموعه بورس کالا قرار می‌گیرند. بازار دیگری که نام بردیم بورس انرژی است که شبیه به بورس کالا است اما بیشتر روی فرآورده‌های نفتی و انرژی‌ها تمرکز دارد. جالب است بدانید که این چهار بورس بزرگ یعنی فرابورس، بورس کالا، انرژی و بورس (به طور عام در بین مردم رایج است.) هر کدام شرکت‌های سهامی عام هستند و سهام این شرکت‌ها نیز در بورس و فرابورس معامله می‌شود.

درآمد این شرکت ها از کارمزد انجام معاملات در شرکت‌های زیر گروه تشکیل می‌گردد و هزینه‌های این شرکت‌ها نیز شامل هزینه‌های عادی و هزینه‌های سازوکار معاملات است. در واقع اگر بخواهید در هر کدام از این چهار بازار فعالیت کنید که هر کدام از این چهار بازار ساختار منحصر به فردی دارند و نمونه مشابهی از آن‌ها دیده نمی‌شود، باید کارمزدی را پرداخت کنید و فعالیت در این بازار مشمول کارمزد است که به طور اتوماتیک در هنگام خرید و فروش از خریدار و فروشنده اخذ می‌گردد . فراکاب در واقع مربوط به کارمزدی است که از فعالیت این شرکت‌ها دریافت می‌شود و در بازار بورس نیز قرار می‌گیرد.

انواع بازار بورس

در کشور ما، چهار بازار اصلی برای انجام معاملات بورس وجود دارد، که بر اساس مورد معامله از یکدیگر متمایز شده‌اند. این چهار بازار عبارتند از:

• بازار بورس اوراق بهادار
• بازار فرابورس
• بازار بورس کالا
• بازار انرژی

اگر بخواهید بدانید سهام فراکاب کدامند، باید بگوییم به سهام شرکت‌هایی که در بازارهای زیر حضور دارند، سهام فراکابی گفته می‌شود.

1. بازار فرابورس

به عنوان اولین بازار در سرواژه فراکاب بورس، فرابورس را معرفی خواهیم کرد. در بازار بورس، واحدی با نام هیأت پذیرش اوراق بهادار مشغول به کار هستند، که شرکت‌ها را از نظر صلاحیت ورود به بازار بورس اوراق بهادار بررسی می‌کنند. چنانچه شرکتی نتواند حداقل‌های لازم را داشته باشد، وارد بازاری جانبی به نام فرابورس می‌شوند.

سهام‌های فرابورس خود در چند دسته قرار می‌گیرند و با نام‌های بازار اول، دوم و پایه شناخته می‌شوند.

بیشتر سهام‌های فرابورس در این بازار معامله می‌شوند، که نوسانی معادل 5 درصد دارد.

در این بازار رده شرکت‌های فعال کمی پایین‌تر است. این شرکت‌ها عموماً زیان‌ده هستند یا قصد دارند با جذب سرمایه بیشتر به سهامی عام تبدیل شوند.

در بازار پایه شرکت‌ها بر اساس دامنه نوسان خود در سه دسته زرد با دامنه نوسان منفی 3 تا مثبت 3 درصد، نارنجی با دامنه نوسان منفی 2 تا مثبت 2 و بازار قرمز با دامنه نوسان منفی 1 تا مثبت 1 درصد قرار می‌گیرند.

2. بازار بورس اوراق بهادار

بازار بورس اوراق بهادار، بازاری است که سهام شرکت‌ها و سازمان‌ها در آن معامله می‌شود. در این بازار معامله سهام، قانون‌مند است و از ضوابط مشخصی پیروی می‌کند. هدف از تشکیل این بازار این است که افراد بتوانند سرمایه‌های بلااستفاده خود را صرف گسترش صنایع کنند. افراد حقیقی و حقوقی قادر هستند در این بازار سرمایه‌گذاری کنند.

3. بازار بورس کالا

«کا» در سرواژه فراکابی یعنی چه؟ اگر این سؤال برای شما رخ داده، یعنی نوبت به معرفی بازار کالا رسیده است. مشخص است که بورس کالا به بازار معاملات کالا گفته می‌شود. در این بازار عرضه کنندگان کالاهای خود را ارائه می‌دهند، تا پس از انجام بررسی از طرف کارشناسان، در اختیار سرمایه‌گذاران قرار بگیرد. در این بازار اقلامی مانند برنج، گندم، فلزات، زعفران و غیره معامله می‌شوند. در بورس کالای ایران سرمایه‌گذاران می‌توانند به روش‌های مختلف از جمله قرارداد نقدی، قرارداد نسیه، قرارداد آتی، صندوق سرمایه‌گذاری طلا و غیره معامله انجام دهند.

4. بازار انرژی

بازار انرژی آخرین مورد از سرواژه فراکاب بورس، نوعی بازار کالایی است، اما در آن تنها حامل‌های انرژی و سهام مربوط به کالاهای این حوزه معامله می‌شوند. حامل‌هایی مانند نفت، گاز و برق موارد اصلی معامله در این بازار هستند. در هر معامله خریدار باید بین 10 تا 20 درصد ارزش معامله را به صورت پیش پرداخت بپردازد. سپس باقی مبلغ در طول 3 روز کاری دریافت می‌شود. چنانچه مورد معامله از کالاهای بازار بین‌الملل باشد، این بازه به 5 روز افزایش می‌یابد.

منظور از سهم‌های فراکابی بورس چیست؟

در خصوص فراکاب باید بگوییم که وجهی که بابت کارمزد دریافت می‌شود معمولاً با درصدهای مشخصی بین کارگزاری شرکت بورس، سازمان بورس و مالیات دولتی تقسیم می‌گردد. قسمتی از این کارمزد نیز به درآمدهای شرکت بورس مرتبط ستا. از آن‌جا که کارمزد هم از خریدار و هم از فروشنده دریافت می‌شود لذا تا زمانی که حجم معاملات بالا باشد این شرکت‌ها درآمد بهتری خواهند داشت و به همین دلیل است که عده‌ای عقیده دارند، سهام شرکت‌ها در دراز مدت سود خوبی را به سهامداران می‌دهد .

برای این که ارزش شرکت‌های بورسی بررسی گردد، از شاخص کل استفاده می‌شود. فرمول شاخص کل به گونه‌ای طراحی شده که نسبت به تغییرات ارزش کل بازار حساس است. ارزش بازار حاصل ضرب تعداد کل سهام هر شرکت در ارزش روز آن شرکت است. با توجه به این که در محاسبه شاخص کل، مجموع ارزش شرکت‌ها محاسبه می‌شود و مجموعه‌ای از آن‌ها در نظر گرفته می‌شود پس شرکت‌هایی که ارزش بالاتری دارند می‌توانند تاثیر بیشتری بر شاخص کل بگذارند. در واقع اگر در بازارهای بورس حجم معاملات افزایش یابد، این به نفع افرادی خواهد بود که سهام فراکابی دارند چرا که با توجه به دریافت کارمزد از هر معامله (چه از طرف خریدار و چه از طرف فروشنده) افراد سود بیشتری دریافت خواهند کرد.

افرادی که سهم‌های فراکابی دریافت می‌کنند با توجه به دریافت پورسانت دائم، درآمدی دائم خواهند داشت چرا که در هر شرایطی درآمدزایی این شرکت‌ها حفظ می‌گردد و تنها با روند نزولی و صعودی روبه‌رو خواهد بود. البته در زمان‌هایی که حجم معاملات کاهش پیدا می‌کند، سهام فراکابی نیز با کاهش قابل توجهی رو‌به‌رو خواهد بود.

برای یادگیری “اصطلاحات بورسی” مسیر زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:

انواع بازارهای بورس اوراق بهادار

چنانچه در بازارهای مالی و به خصوص بازار بورس ایران فعالیت داشته باشید، احتمالا با انواع بازارهای بورس اوراق بهادار آشنا هستید ولی اگر با انواع بازارهای بورس اوراق بهادار آشنایی ندارید و یا جدیدا به دنبال فعالیت در بازار سرمایه ایران هستید و حتی اگر تنها علاقه مند به مسائل اقتصادی و بورس هستید، این مطلب مناسب شماست، چرا که در ابتدای امر شما را با انواع بازارهای بورس اوراق بهادار آشنا می کند و دید خوبی در مورد بازارهای سرمایه گذاری در بورس به شما می دهد و همچنین کمک می کند با ماهیت بورس و سازوکار انواع بازارهاي بورس آشنا شوید، پس به هیچ عنوان این مطلب جذاب را از دست ندهید؛

انواع بازارهای بورس اوراق بهادار

به صورت کلی بازار بورس نهاد سازمان‌ یافته‌ ای به حساب می آید که در آن سهام شرکت‌ ها و اوراق گوناگون مورد معامله قرار می گیرد. جالب است بدانید که بورس هر کشور یکی از ارکان اصلی بازار سرمایه آن کشور محسوب می شود و محلی برای جمع‌ آوری منابع مالی و تخصیص بهینه سرمایه به شمار می رود. بنابراین سرمایه های راکد در جامعه از طریق بازار بورس به بخش هایی که به منابع مالی احتیاج دارند، اختصاص پیدا می کند. در بازار بورس، قیمت‌ ها شفافیت دارد و به درستی کشف قیمت انجام می شود (. ). در بورس اصل بر این است که ریسک کنترل شود، ولی حائز اهمیت ترین هدف این بازار، تامین نقدینگی برای شرکت‌ ها و فعالان اقتصادی می باشد و هدایت سرمایه های راکد به سمت حوزه‌ هایی است که احتیاج به منابع مالی جدید دارند.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، سرمایه گذاری بر روی حق تقدم و یا فروش آن و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.

بازار سرمایه این امکان را برای همه فراهم می آورد تا بتوانیم در فعالیت‌ های اقتصادی کشور مشارکت کرده و همچنین سود نیز به دست آوریم. به بیان دیگر بازار بورس به عنوان رابطی بین افراد سرمایه دار و کسانی که برای انجام فعالیت‌ های اقتصادی و تجاری نیاز به منابع مالی دارند، فعالیت می کند و نکته جالب دیگر این که در جهان انواع بازار بورس وجود دارد که در این بین می توان به بورس اوراق بهادار، بورس کالا، بورس انرژی، بورس ارز و … اشاره کرد. در ایران تا به امروز چهار بازار بورس اوراق بهادار، بورس کالا، بورس انرژی و فرابورس در دسترس و فعال می باشد. البته بورس ارز یکی از بورس های اصلی در دنیاست که به علت وجود محدودیت‌ های گوناگون، جای آن در بازارهای سرمایه ای ایران خالی می باشد. در ادامه با انواع بورس در ایران بیشتر آشنا خواهیم شد؛

۱) بورس اوراق بهادار

ریشه پیدایش بورس را بایستی ایجاد ارتباط بین دارندگان سرمایه و آن‌ هایی دانست که به سرمایه نیاز دارند. لذا بورس اوراق بهادار چیزی بیش از ۵۰ سال است که در ایران وجود دارد و فعالیت های زیادی در آن صورت می پذیرد، ولی آغاز فعالیت رسمی آن را می‌ توان سال ۱۳۸۳ به حساب آورد. بورس اوراق بهادار را می‌ توان بازاری شفاف و با ابزارهای متنوع دانست که در پی ایجاد ارزش افزوده برای ذی‌ نفعان است. در این بازار مشخصا، انواع دارایی‌ های مالی مثل سهام شرکت‌ ها و یا اوراق مشارکت خرید و فروش م یشود. در بورس همچنین نهادهای نظارتی گوناگونی بر نحوه معاملات و پذیرش شرکت‌ ها نظارت دارند و بسیاری از افراد هم به عنوان اشخاص حقیقی در این بازار فعالیت می کنند.

ویژگی اصلی بورس اوراق بهادار تهران حمایت قانونی از صاحبان منابع پس‌ اندازی و وجود باید و نبایدهای قانونی برای متقاضیان سرمایه به شمار می رود. بازار بورس چند نوع دارد؛ بازار اول و بازار دوم که بازار اول هم از تابلوی اصلی و فرعی برخوردار است ولی لازم نیست خودتان را گیج کنید و در بند انواع مختلف هر بورس باشید، چرا که تنها ماهیت آن ها را درک کنید کفایت می کند و در صورت سرمایه گذاری سنگین در بخش های مختلف، بهتر است دقیق تر این مفاهیم را یاد گرفته باشید ولی در حال حاضر خودتان را اذیت نکنید.

پذیرش شرکت‌ ها در هر کدام از این بازارها از شرایط مخصوص به خود برخوردار است؛ شرایطی مثل داشتن سرمایه لازم، شفافیت صورت های مالی، حداقل تعداد سهامداران که در زمان پذیرش شرکت ها این شرایط مورد بررسی قرار خواهد گرفت. امروزه معامله‌ های بازار بورس از ساعت ۹ تا ۱۲:۳۰ روزهای شنبه تا چهارشنبه هر هفته و با دامنه نوسان ۵ درصد انجام می‌ شوند و از ساعت ۸:۳۰ تا ۹ پیش گشایش بازار بوده و ثبت سفارش صورت می پذیرد.

البته بورس در روزهای تعطیل رسمی، تعطیل است. این را در نظر داشته باشید که به منظور معامله در بورس بی گدار به آب نزنید و حتما به مبانی تحلیل تکنیکال نیز توجه داشته باشید. بازار بورس خود به دو بازار اول و دوم تقسیم بندی می شود، تفاوت این دو بازار در قوانین آن‌ ها است. به صورتی که یک شرکت برای ثبت در تابلوی بازار اول باید قوانین سخت‌ گیرانه‌ تری را نسبت به بازار دوم پشت سر بگذارد. برای نخستین بار سوالات پرتکرار در بازار بورس را می توانید در این مقاله به صورت کاملا رایگان مطالعه نمایید و مطمئن باشید که بسیاری از این سوالات، سوالات شخص شما نیز هست.

۲) بورس کالا

بورس کالا یکی دیگر از انواع بازار بورس در ایران است و همان طور که از نام آن مشخص است، شما قادرید در این بازار سهام کالاهای گوناگون را مورد معامله قرار دهید. در حقیقت بورس کالا، بازار منسجمی به حساب می آید که بسیاری از عرضه‌ کنندگان، کالای خود را عرضه می‌ کنند و کالای مربوطه بعد از بررسی‌ های کارشناسی و قیمت‌ گذاری به وسیله کارشناسان بورس کالا، به خریداران عرضه می‌ شود. در این بازار به صورت معمول کالاهای خام و فرآوری نشده مثل فلزات، پنبه، گندم، برنج، زعفران و … خرید و فروش می شوند. یکی از مزایای بورس کالا، وجود نهادهای نظارتی و تنظیم‌ کننده بازار می باشد که بدین شکل همه تولیدکنندگان، مصرف‌ کنندگان و تاجرین کالا، از مزایای قوانین و مقررات حاکم بر بورس برخوردار خواهند شد.

این بورس برای افرادی که قصد دارند از ريسک نوسان كاذب قيمت‌ ها در امان باشند یا برعکس، از نوسانات قيمت استفاده نمایند و سود بیشتری ببرند، پیشنهاد می‌ شود. انواع بازارها، قراردادها و اوراق قابل معامله در بورس کالای ایران عبارت‌ اند از؛ قرارداد نقدی، قرارداد سلف، قرارداد نسیه، قرارداد آتی، قرارداد سلف استاندارد، قراردادهای اختیار معامله، صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری مبتنی بر طلا و گواهی سپرده کالایی که در مطالب گوناگونی سعی بر آشنایی کلی با آن ها داشتیم.

۳) بورس انرژی

بورس انرژی به عنوان یک بورس کالایی است که قابلیت انجام معاملات حامل ‏‌های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور در آن وجود دارد. منظور از حامل­ های انرژی نفت، گاز، برق و سایر حامل‎ های انرژی است. بورس انرژی ایران در اسفند ماه سال ۹۱ و با هدف ایجاد بازاری شفاف، کارآمد، با نقد شوندگی و رقابت پذیری بالا، کشف قیمت منصفانه و انحصار زدایی در بازار معاملات حوزه انرژی تشکیل شد. بورس انرژی به عنوان چهارمین بورس کشور برای عرضه محصولات نفت و مشتقات نفتی، برق، گاز طبیعی، زغال سنگ، حق آلودگی و دیگر حامل‌ های انرژی ایجاد شد.

بورس انرژی از دو بازار فعال فیزیکی و مشتقه برخوردار می باشد که امکان دارد قابلیت های این دو بازار با یکدیگر متفاوت باشند. تفاوت اصلی این دو بازار این است که در بازار فیزیکی کالاها خرید و فروش می شوند اما در بازار مشتقه، اوراق مبتنی بر کالا مورد معامله قرار می گیرند. مشتریان حقیقی در بازار فیزیکی نمی توانند خرید انجام دهند و تنها در بازار مشتقه قادرند نسبت به خرید اوراق اقدام نمایند. در معاملات این بازار ۱۰ یا ۲۰ درصد قیمت معامله به شکل پیش پرداخت از مشتری اخذ می گردد و مابقی آن برای کالاهای داخلی تا ۳ روز کاری و برای کالاهای بازار بین ­الملل تا ۵ روز کاری بعد دریافت خواهد شد.

به صورت خلاصه باید گفت که انجام معامله در بورس انرژی شرایط خاصی دارد و مشتریان حقیقی نمی توانند در بازار فعالیت کنند. عرضه­‌کنندگان و خریداران در این بازار شرایط خاصی دارند و مدارک مورد نیاز به منظور دریافت کد معاملاتی نیز بسیار متفاوت­‌ تر از مدارک لازم برای دریافت کد بورسی و معاملات سهام و اوراق بهادار می باشد. اگر دوست دارید بدانید نحوه معامله در بورس انرژی ایران چگونه است این مطلب شما را به بهترین شکل راهنمایی می کند.

۴) بازار فرابورس

یکی دیگر از انواع بازار های بورس در ایران بازار فرابورس می باشد که مقدمات به‌ وجود آمدن آن در سال ۱۳۸۴ فراهم شد و بعد از ۳ سال و با هدف ساماندهی بازارهای خارج از بورس، فرابورس ایران به عنوان یکی از بورس های رسمی کشور فعالیت های خود را آغاز کرد. همان طور که گفتیم، پذیرفته شدن در بازار بورس شرایط و قوانین خاصی دارد. چنانچه شرکتی شرایط قانونی بررسی انواع بازار پایه در فرابورس حضور در بازار بورس را نداشته باشد، اما تمایل به عرضه سهام خود داشته باشد، ‌می تواند در بازار فرابورس فعالیت نماید.

از همین روی شرکت‌ هایی که شفافیت عملکردی ضعیف‌ تری دارند، در بازار فرابورس فعالیت می کنند که ریسک معاملات سهام این شرکت‌ ها را هم بیشتر می کند. بازار فرابورس ایران به عنوان یکی از ارکان بازار سرمایه، از ۵ بازار کارآمد برخوردار می باشد؛ بازار اول، دوم، سوم، بازار پایه و بازار ابزارهای مالی نوین از انواع بازار فرابورس هستند که مطابق با شرایط خاص هر شرکت و اوراق بهادار، امر پذیرش انجام خواهد گرفت.

البته چنانچه هر یک از سهام بازار پایه به مدت ۳ روز متوالی صف‌ ­های خرید یا فروش داشته باشند، بازه نوسان هر کدام از تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز برای روز معاملاتی بعد تغییر می­ کنند و به ترتیب ۵، ۴ و ۵ درصد خواهند شد. فرابورس برای افراد مبتدی بازار ریسک داری به حساب می آید و تنوع سرمایه‌ گذاری، اطمینان از محل سرمایه‌ گذاری، معافیت مالیاتی، حق خرید سهام جدید و نوسانات روزانه قیمت سهام از قابلیت های این بازار به شمار می رود. معاملات سهام در بازار فرابورس نیز از شنبه تا چهارشنبه، ساعت ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ صورت می پذیرد. البته از ساعت ۸٫۳۰ تا ۹ صبح امکان سفارش‌ گذاری وجود دارد و شرایط زمانی خرید و فروش در این بازار، با بازار بورس یکسان می باشد.

نتیجه گیری و کلام پایانی

بازار بورس یکی از بازارهای حائز اهمیت در بخش اقتصادی هر کشوری به حساب می آید. بازار بورس بازاری یکپارچه به منظور معامله سهام شرکت‌ ها و اوراق گوناگون مثل؛ اوراق اختیار فروش تبعی، اوراق بدهی، اوراق تسه و … می باشد. مطابق با اهداف، دارایی و قوانینی که وجود دارد بازار بورس به چند بازار تقسیم می‌ شود. چنانچه بخواهیم در مورد انواع بازارهای بورس ایران صحبت کنیم، باید این را در نظر داشت که بازار بورس در ایران به ۴ بازار عمده بورس اوراق بهادار، فرابورس، کالا و انرژی تقسیم بندی می شود که هر کدام از شرایط پذیرش و انجام معاملات مخصوص به خود برخوردارند.

در بازار بورس و فرابورس، سهام و حق تقدم سهام شرکت ها پذیرش می شود. بازار کالا فرصتی را برای معاملات کالاهای تعیین شده برای متقاضیان آن فراهم کرده است و بازار انرژی، بازاری برای معاملات حامل‌ های انرژی و برق می باشد. هدف بازارهای بورس تسهیل کردن انجام معاملات، شفافیت معاملات و تامین نقدینگی می باشد، لذا افراد می‌ توانند مطابق با اهدافی که در سر دارند، در بازارهای گوناگون بورس، فعالیت خود را آغاز نمایند. در انتها امیدوارم به بهترین شک با انواع بورس در بازار سرمایه آشنا شده باشید.

همان طور که در ابتدای مطلب قول دادیم، در این مطلب به زبان ساده با انواع بازارهای بورس اوراق بهادار آشنا شدیم.

همچنین اگر دوست دارید اصول سرمایه گذاری بلند مدت در بورس را یاد بگیرید، این مطلب شما را به بهترین صورت راهنمایی می کند.

در حال حاضر قادرید انواع بازار در بورس را نام ببرید و ماهیت هر کدام را مختصرا توضیح دهید؟

دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در بازار پايه فرابورس مصوب 1392

دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در بازار پايه فرابورس مصوب 1392/07/20

اين دستورالعمل در راستاي اجراي تبصرة ب مادة ۹۹ قانون برنامه پنج سالة پنجم توسعه جمهوري اسلامي ايران در تاريخ ۲۰ /۰۷ /۱۳۹۲ در ۱۷ ماده و ۵ تبصره به تصويب هيأت مديره سازمان بورس و اوراق بهادار رسيد. اين دستورالعمل جايگزين دستورالعمل اجرايي نحوة انجام معاملات اوراق بهادار در بازار پايه فرابورس ايران مصوب ۱۰ /۰۲ /۱۳۹۰ مي‌گردد.

فصل ۱– تعاريف

ماده ۱

اصطلاحات و واژه‌هايي كه در مادة ۱ قانون بازار اوراق بهادار جمهوري اسلامي ايران مصوب آذرماه ۱۳۸۴ مجلس شوراي اسلامي و “دستورالعمل اجرايي نحوة انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ايران” مصوب ۱۷ /۱۱ /۱۳۸۸ هيأت مديرة سازمان بورس و اوراق بهادار و اصلاحات بعدي آن تعريف شده‌اند، به همان مفاهيم در اين دستورالعمل به كار رفته‌اند. واژه‌هاي ديگر داراي معاني زير مي‌باشند:

۱-بازار پايه: از جمله بازارهاي فرابورس است كه مطابق با ماده ۴ “دستورالعمل پذيرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ايران” راه­اندازي گرديده و معاملات آن بر اساس ضوابط اين دستورالعمل انجام مي‌شود.

۲-دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات: “دستورالعمل اجرايي نحوة انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ايران” مصوب ۱۷ /۱۱ /۱۳۸۸ هيأت مديرة سازمان بورس و اوراق بهادار و اصلاحات بعدي آن است.

۳– سامانه معاملات توافقي : سامانه­ اي است كه عمليات مربوط به ثبت سفارش معاملات توافقي از طريق آن انجام شده و سفارشات تطبيق شده پس از تائيد فرابورس جهت انجام معامله به سامانه معاملاتي ارسال مي‌شود.

۴-كارگزار پيشنهاد دهنده : كارگزاري كه در سامانه معاملات توافقي اقدام به ثبت پيشنهاد خريد يا فروش مي‌نمايد.

۵-كارگزار پذيرندة پيشنهاد : كارگزاري كه بر اساس پيشنهادهاي ارائه شده در سامانه معاملات توافقي، پيشنهاد خريد يا فروش ثبت شده توسط كارگزار پيشنهاد دهنده را براي مشتري خود مي‌پذيرد.

فصل ۲– كليات

ماده ۲

اوراق بهادار در بازار پايه به صورت عادي يا توافقي مي‌توانند معامله شوند. اوراق بهاداري كه به تشخيص كميته عرضه حائز حداقل شرايط زير باشند، بصورت عادي و ساير اوراق بصورت توافقي معامله مي‌شوند.

الف) در زمان درج نماد تعداد سهامداران شركت از ۳۵ نفر و سهام شناور آزاد شركت بيشتر از يك درصد بوده يا امكان تحقق اين شرايط به تشخيص كميته عرضه وجود داشته باشد ( در اين خصوص سهامداران عمده شركت بايد تعهدات لازم را به فرابورس ارائه نمايند.)

ب) محدوديت­هاي معاملاتي موثر جهت نقل و انتقال سهام شركت وجود نداشته باشد.

ج) ابهامات اساسي و يا عدم شفافيت قابل توجهي در خصوص اطلاعات شركت يا تركيب سهامداري آن وجود نداشته باشد.

ماده ۳

جلسات رسمي و روزهاي انجام معامله انواع اوراق بهادار در بازار پايه فرابورس، ساعت آغاز، خاتمه و طول هر جلسه معاملاتي و همچنين تعداد و طول زمان هريك از مراحل انجام معاملات توسط هيئت مديرة فرابورس تعيين مي‌گردد.

ماده ۴

دامنه نوسان روزانه قيمت و محدوديت حجمي معاملات عادي بازار پايه مشابه بازار اول و دوم فرابورس، حسب ضوابط فصل هشتم دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات خواهد بود.

ماده ۵

در بازار پايه صرفاً سفارش محدود قابل اجرا بوده و استفاده از كد معاملاتي گروهي در اين بازار مجاز نمي‌باشد.

تبصره – جهت انتقال سهام به سهامداران متعدد در بازار پايه، استفاده از كد گروهي پس از موافقت فرابورس امكان‌پذير خواهد بود.

فصل ۳– معاملات عادي در بازار پايه

ماده ۶

عرضه اوليه اوراق بهادار در بازار پايه به تشخيص كميته عرضه به يكي از روش‌هاي زير انجام مي‌شود:

۱-حراج: در اين روش حجم و تعداد معيني از اوراق بهادار توسط اشخاص اعلام شده در اطلاعيه عرضه به متقاضيان خريد آن اوراق عرضه مي‌شود.

۲-گشايش نماد: در اين روش خريداران و فروشندگان متعدد طي دوره پيش‌گشايش اقدام به ورود سفارشات خود در سامانه مي‌نمايند و سپس معاملات با انجام يك حراج تك قيمتي آغاز مي‌شود.

ماده ۷

توقف و بازگشايي نماد معاملاتي اوراق بهاداري كه به صورت عادي در بازار پايه معامله مي‌شوند، تابع ضوابط فصل پنجم دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات خواهد بود.

ماده ۸

درصورتي‌كه معاملات اوراق بهادار در بازار پايه مظنون به ‌استفاده از اطلاعات‌ نهاني، دستكاري قيمت يا تغييرات مديريتي مؤثر در كنترل شركت باشد، فرابورس مي‌تواند رأساً يا به موجب اعلام سازمان نماد معاملاتي اوراق بهادار را متوقف نمايد. بازگشايي نماد معاملاتي پس از بررسي‌هاي لازم حسب مورد به تشخيص فرابورس يا سازمان خواهد بود.

ماده ۹

در معاملات عادي بازار پايه، معاملات عمده و بلوكي تابع ضوابط اينگونه معاملات در بازارهاي اول و دوم فرابورس مي‌باشند.

فصل ۴– معاملات توافقي در بازار پايه

ماده ۱۰

روش انجام معاملات توافقي در بازار پايه به شرح زير است:

۱-پيشنهاد خريد يا فروش توسط كارگزار پيشنهاد دهنده در سامانه معاملات توافقي ثبت مي‌گردد. اين پيشنهاد مي‌تواند با قيمت معين يا قابل مذاكره در سامانه ثبت شود.

۲-كارگزار پذيرندة پيشنهاد جهت پاسخ دادن به پيشنهاد ثبت شده در سامانه معاملاتي اقدام به انتخاب آن نموده و پذيرش خود را جهت ارسال به كارگزار پيشنهاد دهنده در سامانه معاملات توافقي ثبت مي‌كند.

۳-در صورتي كه پيشنهاد ثبت شده داراي قيمت معين باشد سامانه معاملات توافقي سفارشات تطبيق يافته را جهت تائيد به فرابورس ارسال مي‌كند.

۴-در صورتي كه پيشنهاد ارائه شده قابل مذاكره باشد، جزئيات درخواست كارگزار پذيرندة پيشنهاد به كارگزار پيشنهاد دهنده ارسال و در صورت تائيد نهايي كارگزاران عامل طرفين سفارش تطبيق يافته جهت تائيد به فرابورس ارسال مي‌گردد.

۵-در صورت عدم مغايرت سفارشات تطبيق يافته با قوانين و مقررات، فرابورس معامله را تائيد مي‌نمايد و سفارشات تطبيق يافته جهت انجام معامله و ثبت نهايي به سامانه معاملات ارسال مي‌گردد.

ماده ۱۱

معاملات سهام شركت‌هاي حاضر در بازار پايه‌ي توافقي بر اساس اطلاعات منتشره موجود، در هر زمان امكان­پذير مي‌باشد.

تبصره ۱– خريدار و فروشنده با علم و آگاهي نسبت به وضعيت مالي شركت بر اساس اطلاعات منتشره موجود اقدام به خريد و فروش نموده و هرگونه ادعايي در خصوص عدم افشاي اطلاعات مسموع نمي‌باشد.

تبصره ۲– انجام معاملات توافقي از يك روز كاري قبل از برگزاري مجامع عمومي صاحبان سهام و همچنين برگزاري جلسه هيئت مديره‌اي كه طي آن مقرر است در مورد اختيارات تفويض شده توسط مجمع عمومي فوق‌العاده در خصوص افزايش سرمايه تصميم‌گيري شود، متوقف مي‌گردد. تداوم ثبت معاملات پس از اعمال نتايج مجمع يا جلسه هيئت مديره در سامانه معاملاتي امكان‌پذير خواهد بود.

ماده ۱۲

دامنه نوسان قيمت روزانه و محدوديت حجمي در خصوص معاملات توافقي اعمال نمي‌گردد ليكن هيئت مديره فرابورس مي‌تواند در صورت نياز محدوديت حجمي يا قيمتي جهت ثبت سفارشات هر نماد معاملاتي در سامانه معاملاتي توافقي تصويب و پس از اطلاع‌رساني اعمال نمايد.

ماده ۱۳

معاملات عمده سهام شركت­هايي كه در بازار پايه به صورت توافقي مورد معامله قرار مي‌گيرند، حسب تشخيص كميته عرضه به يكي از روش‌هاي زير انجام مي‌شود:

۱-در قالب عرضه يكجا در بازار سوم فرابورس

۲-ثبت معامله از طريق سامانه معاملات توافقي با رعايت ترتيبات مقرر در مادة ۱۰ اين دستورالعمل

تبصره ۱– رعايت ضوابط مربوط به “شرايط متقاضيان خريد در معاملات عمده سهام و حق­تقدم سهام در فرابورس ايران” مصوب مورخ ۱۰ /۰۷ /۱۳۹۱ شوراي عالي بورس در هرحال الزامي است. در خصوص بند ۲ اين ماده زمان ثبت پيشنهاد معاملات توافقي، مبناي محاسبه مواعد زماني ذكر شده در ضوابط فوق الذكر خواهد بود.

تبصره ۲– در صورتي كه بخشي از سهام شركت‌هاي مورد عرضه در بازار پايه داراي امتياز خاص يا محدوديت ويژه‌اي باشند و بنا به تشخيص كميته عرضه معامله آن در بازار خرد امكان‌پذير نباشد، معاملات آن بخش با هر حجمي به صورت عمده انجام خواهد شد.

فصل ۵– محدوديت­هاي معاملاتي سهام و حق تقدم سهام بورس­ها، فرابورس و شركت سپرده­گذاري مركزي

ماده ۱۴

معاملات سهام و حق تقدم بورس‌ها، فرابورس و شركت سپرده‌گذاري با حجم كمتر از ۲۰۰ هزارسهم يا حق تقدم شركت‌هاي فوق در دسته‌هاي سهامداري كه بر اساس اساسنامه شركت، شخصيت حقوقي يا نهاد خاصي را شامل نمي‌شود به صورت توافقي در بازار پايه فرابورس انجام مي‌شود.

ماده ۱۵

انجام معاملات سهام و حق تقدم بورس‌ها، فرابورس و شركت سپرده‌گذاري با حجم بزرگتر يا مساوي ۲۰۰ هزار سهم يا حق تقدم و كليه معاملات سهام يا حق تقدم شركت‌هاي فوق در دسته‌هاي سهامداري كه بر اساس اساسنامه شركت، شخصيت حقوقي يا نهاد خاصي را شامل مي‌شود، در قالب معاملات عمده يا معاملات توافقي حسب درخواست عرضه كننده امكان پذير است. در اين صورت فرابورس موظف است تاييديه سازمان را به شرح زير اخذ نمايد.

الف) در معامله عمده بايد كليه متقاضيان خريد سهام يا حق تقدم قبل از شروع رقابت توسط كارگزار مربوطه به سازمان معرفي گردند. صرفاٌ متقاضياني حق شركت در رقابت را خواهند داشت كه قبلاً تاييديه سازمان مبني بر رعايت محدوديت‌هاي قانوني و مقرراتي را اخذ نموده باشند. ترتبيات اخذ تاييديه سازمان بايد در اطلاعيه عرضه درج شود.

ب) در معامله توافقي اسامي خريدار و فروشنده به همراه ساير اطلاعات مورد نياز سازمان توسط فرابورس به سازمان ارائه مي‌گردد. معامله مذكور در صورت تاييد سازمان مبني بر رعايت محدوديت‌هاي قانوني و مقرراتي در فرابورس ثبت مي‌گردد.

فصل ۶– ساير مقررات

ماده ۱۶

انتقال تمام يا آن بخش از طلب ناشي از معاملات سهام شركت‌ها كه قبل از درج نام شركت در فهرست بازار پايه فرابورس، خارج از بورس يا فرابورس صورت گرفته و در اجراي مادة ۹۹ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه در بازار پايه فرابورس ثبت مي‌شوند، از حساب فروشنده به حساب خريدار (تهاتر حساب بين فروشنده و خريدار اوراق بهادار) كه تسوية آن طبق مقررات خارج از پاياپاي صورت مي‌پذيرد، مشروط به اينكه اسناد تسويه خارج از پاياپاي تنظيم گردد، مجاز مي باشد.

ماده ۱۷

معاملات بازار پايه درخصوص موارد تصريح نشده در اين دستورالعمل، تابع مقررات مرتبط در “دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات اوراق بهادار فرابورس ايران” و ساير مصوبات هيأت مديرة سازمان بورس و اوراق بهادار مي‌باشد.

آشنایی با انواع بازارهای مالی و بازار سرمایه

وقتی از بازارهای مالی حرف می‌زنیم، بیشتر افراد تصویر بازار شلوغ بورس نیویورک یا معامله‌گران عصبانی تالار معاملات آتی شیکاگو را به یاد می‌آورند. البته این تصاویر دیگر قدیمی شده‌اند، زیرا این روزها معاملات آنلاین جای مبادلات رو در رو را گرفته‌اند. صرافی‌های ارز دیجیتال تنها بخشی از بازارهای مالی هستند؛ زیرا این بازارها مدت‌ها پیش از وجود صرافی‌ها و کارگزاری‌ها به شکل امروزی وجود داشته‌اند. بازارهای مالی از زمانی که بشر به کشاورزی و داد و ستد آن با دیگران روی آورد، وجود داشته اند. اگر کشاورزان برداشت مناسبی نداشتند باید برای کاشت محصول در سال بعد بذر به‌دست می‌آوردند. اگر هم برداشت خوبی داشتند باید تصمیم می‌گرفتند که محصولات مازاد خود را ذخیره یا مبادله کنند. این شرایط آنها را مجبور می‌کرد تا برای به‌دست آوردن بذر یا غذای ذخیره با دیگران معامله کنند.

درآمد ماهیگیران نیز به مقدار صید، نوع ماهی‌ها و آب و هوا وابسته و بی‌ثبات بود. در حقیقت، تصمیمات و مبادلات تمامی آن کشاورزان و ماهیگیران بود که اساس بازارهای مالی و بازار سرمایه امروزی را تشکیل داد. داد و ستد هایی که هدف آن بسیار شبیه بازارهای امروزی است. در این مقاله شما با مفهوم بازار مالی و انواع بازارهای مالی و بازار سرمایه آشنا خواهید شد.

بازارهای مالی چیست؟

بازار مالی (Financial Market) بستری است که افراد و نهادها از آن برای انجام معاملات با انواع دارایی‌ها مانند اوراق بهادار، ارزهای دیجیتال و دیگر دارایی‌های قابل تعویض استفاده می‌کنند. بازار براساس قرار گرفتن فروشندگان و خریداران در یک مکان کار می‌کند و قانون عرضه و تقاضا نیز قیمت‌ها را در بازار مشخص می‌کند. در حقیقت، انواع بازارهای مالی به افراد کمک می‌کند تا به راحتی یکدیگر را پیدا کنند؛ آنها با این کار انجام معامله میان کاربران را تسهیل می‌کنند.

بازارهای مالی انواع مختلفی دارند؛ ویژگی‌های دارایی مورد معامله و نیازهای کاربران است که مشخصات هرکدام از این بازارها را تعیین می‌کند. بازار بررسی انواع بازار پایه در فرابورس سهام، بازار فارکس، بازار ارزهای دیجیتال، بازار پول، بازار اوراق قرضه، بازار کالا و بازار مشتقه از محبوب‌ترین شکل‌های بازارهای مالی هستند. این بازارها بستری هستند که کسب و کارهای مختلف برای جذب سرمایه مورد نیاز خود برای توسعه، از آن استفاده می‌کنند. در واقع، بازارهای مالی مانند کانال‌هایی هستند که جریان سرمایه‌ را از عرضه‌کنندگان به سمت تقاضاکنندگان هدایت می‌کنند.

بازار سرمایه (Capital Market) نیز بخشی مهم از بازارهای مالی است که معاملات ابزارهای مالی مانند سهام، اوراق بدهی، صندوق‌های قابل معامله (ETF) و غیره را تسهیل می‌کند. همچنین، منبع جذب سرمایه برای افراد، شرکت‌ها و دولت‌های است و نقش مهمی در تقسیم منابع و ایجاد نقدینگی برای کارکارآفرینان بازی می‌کند. انواع بازارهای مالی را می‌توان براساس نوع دارایی مورد معامله و زمان سررسید آنها تقسیم‌بندی کرد.

انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی بسیار زیادی در سراسر جهان وجود دارند و هر کشوری حداقل از یکی از انواع آنها استفاده می‌کند. برخی از این بازارها کوچک‌تر هستند و سرمایه در گردش کمی دارند، برخی دیگر نیز مانند «بازار بورس نیویورک» که روزانه تریلیون دلار معامله در آن انجام می‌شود در سطح بین‌المللی شناخته شده هستند. در ادامه این مقاله ۶ نوع از شناخته‌شده‌ترین انواع بازارهای مالی را بررسی می‌کنیم:

بازار سهام (Stock Market)

بازار سهام یا بازار بورس، شناخته‌شده‌ترین شکل از بازارهای مالی است. در این بازار سهام شرکت‌ها (سهامی عام) توسط معامله‌گران و سرمایه‌گذاران خرید و فروش می‌شود. هر سهم قیمتی دارد که براساس عواملی مانند ارزش بازار، دارایی‌های شرکت و عرضه و تقاضا و .. مشخص می‌شود. زمانی که قیمت این سهم‌ها به دلیل عوامل اقتصادی یا تجاری افزایش می‌یابد، سرمایه‌گذاران می‌توانند با فروش آنها کسب درآمد کنند. در این بازار بررسی انواع بازار پایه در فرابورس خرید سهام برای سرمایه‌گذاران ساده است، اما چالش واقعی انتخاب سهامی است که در نهایت سودآور باشد. در واقع، زمانی که سهام را با قیمت کمتر می‌خرید و با قیمت بالاتر می‌فروشید می‌توانید کسب درآمد کنید.

بسیاری از شرکت‌ها از بازار سهام برای جذب سرمایه استفاده می‌کنند؛ آنها این کار را از طریق بازار اولیه یا عرضه اولیه عمومی (IPO) انجام می‌دهند. بازار اولیه (Primary Market) زمانی شکل می‌گیرد که دارایی شرکت برای اولین بار عرضه و فروخته شود. در این بازار، شرکت سرمایه مورد نیاز خود را به طور مستقیم و از طریق فروش سهام به سرمایه‌گذاران تامین می‌کند. معامله‌گران پس از لیست شدن شرکت و عرضه آن در بازار اولیه، معامله‌گران می‌توانند سهام شرکت را در بازار ثانویه خرید و فروش کنند. در حقیقت، تمامی معاملات سهام در بازار بورس، درون بازار ثانویه (Secondary Market) انجام می‌شوند.

نکته جالب اینجاست که بازار بورس اوراق بهادار از قرن‌ها پیش و زمانی که هیچ فناوری در کار نبوده، وجود داشته است. بزرگترین بازارهای سهام که در کشورهای توسعه یافته مانند آمریکا و ژاپن به شکل امروزی از قرن ۱۹ یا ۲۰ ایجاد شده‌اند.

بازار اوراق قرضه (Bond Market)

بازار اوراق قرضه که با نام بازار درآمد ثابت نیز شناخته می‌شوند، شکل دیگری از بازارهای مالی است. شرکت‌ها، سازمان‌ها و دولت‌ها با فروش اوراق قرضه در این بازار سرمایه مورد نیاز خود برای توسعه را به‌دست می‌آورند. بسیاری از شهرداری‌ها نیز برای تامین مالی مخارج مورد نیاز خود برای ساخت پروژه های عمومی مانند مدرسه، ایستگاه آتش نشانی، پارک‌ها و جاده‌ها اوراق قرضه منتشر می‌کنند. ارواق قرضه (Bond) نوعی سرمایه‌گذاری است که در آن سرمایه‌گذار از طریق خرید اوراق پول قرض می‎‌دهد؛ در مقابل شرکت یا نهاد فروشنده متعهد می‌شود تا اعتبار دریافتی را در بازه زمانی مشخص و با پرداخت سود دوره‌ای ثابت بازپرداخت کند.

اوراق قرضه شبیه توافقی میان وام‌دهنده و وام‌گیرنده است که جزییات وام مانند مقدار سرمایه، زمان بازپرداخت و سود پرداختی در آن مشخص شده است. به همین دلیل گاهی اوقات به بازار اوراق قرضه بازار بدهی یا بازار اعتباری نیز می‌گویند. بیشتر معاملات بازار اوراق قرضه در بازار اولیه انجام می‌شود؛ جایی که در آن سرمایه‌گذاران اوراق قرضه را از فروشندگان (وام‌گیرندگان) خریداری می‌کنند. معامله‌گران می‌توانند اوراق بهاداری را که قبلا منتشر شده در بازار ثانویه خرید و فروش کنند. معمولا این معاملات از طریق بازار بورس یا فرابورس انجام می‌شود، البته که حجم سرمایه معامله شده در بازارهای اوراق قرضه بسیار بیشتر از بازارهای سهام است.

مهم‌ترین مزیت بازار اوراق قرضه نسبت به بازار سهام، ریسک پایین‌‌تر سرمایه‌گذاری است. همین ویژگی باعث می‌شود تا اوراق قرضه نسبت به سهام بازدهی و سودآوری کمتری نیز داشته باشد. همچین این نکته را در نظر داشته باشید، با اینکه اوراق قرضه شرکتی نرخ بهره بالاتری دارند اما اوراق تحت حمایت دولت از امنیت بیشتری برخوردار هستند. ورشکستگی بدترین سناریویی است که سرمایه‌گذاران می‌توانند تجربه کنند؛ در این شرایط شرکت‌ها معمولا می‌توانند بخشی از سرمایه را پس بدهند.

بازار کامودیتی (Commodity Market)

بازار کامودیتی یکی دیگر از انواع بازارهای مالی است که تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در آن به معامله کالای اساسی می‌پردازند. در یک تعریف ساده، کامودیتی کالایی است که می‌توان آن را با کالاهای مشابه دیگر معامله کرد. در این بازار کالاهای اساسی را به دو دسته کلی کامودیتی سخت و کامودیتی نرم تقسیم می‌کنند. کالاهای انرژی مانند نفت و گاز و فلزات گران‌بها مانند طلا، نقره و پلاتین در دسته کامودیتی‌‌های سخت قرار می‌گیرند. کالاهای کشاورزی مانند گندم، ذرت و سویا و محصولاتی مانند پنبه، قهوه و شکر را می‌توان در دسته کامودیتی‌های نرم قرار داد. فلزات اساسی مانند آلومینیوم، مس، روی و آهن نیز در دسته کامودیتی‌های جای می‌گیرند.

معاملات در بازار کامودیتی به دو دسته تقسیم می‌شود: معاملات اسپات (Spot) و معاملات آتی یا فیوچر (Future). در بازار اسپات، کالاهای اساسی با پول مبادله می‌شوند. در بازار آتی نیز کالاهای اساسی در تاریخی از پیش تعیین شده و با قیمتی مشخص معامله می‌شوند. بیشتر معاملات کالاهای اساسی در بازارهای مشتقه و به شکل معاملات اسپات انجام می‌شود. معامله‌گران همچنین می‌توانند کامودیتی‌ها را بازار بورس، فرابورس و صرافی‌های لیست شده به شکل آتی معامله کنند. بورس کالای شیکاگو (CME) و اینترکانتیننتال اکسچنج (ICE) دو کارگزاری بزرگ برای انجام معاملات کامودیتی در جهان هستند.

بازارهای کامودیتی قدمتی به اندازه تاریخ تمدن بشری دارند، این بازارها یک بستری متمرکز و با قدرت نقدشوندگی بالا برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان ایجاد می‌کنند. برای مثال، این بازارها می‌توانند تجارت محصولات کشاورزی را کارآمدتر و هماهنگ‌تر کنند. معاملات آتی بازار کامودیتی، با ایجاد یک مکانیسم خرید تضمین‌شده به بسیاری از کشاورزان کوچک کمک می‌کند.

بازار ارزهای دیجیتال (Crypto Market)

گسترش فناوری بلاک چین در سال‌های گذشته باعث شده تا ارزهای دیجیتال به عنوان یک دارایی ارزشمند مورد توجه بسیاری قرار بگیرند. از سال ۲۰۱۸ بازارهای ارزهای دیجیتال به عنوان بخشی از بازارهای مالی رشد بسیار سریعی را تجربه کرده‌اند. بیت کوین (BTC)، اتریوم (ETH) و سایر رمز ارزها، همگی دارایی‌های دیجیتال غیر متمرکز مبتنی بر بلاک چین هستند. در حال حاضر، نزدیک به ۱۴ هزار کوین و توکن متفاوت در حدود ۵۰۰ صرافی ارز دیجیتال در سراسر جهان معامله می‌شوند. معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بازار رمز ارزها برای خرید و فروش و نگهداری این دارایی‌ها دیجیتالی نیاز به استفاده از یک کیف پول ارز دیجیتال خواهند داشت.

ماهیت دیجیتال و ناشناس بازارهای دیجیتال باعث می‌شود تا بستر مناسب‌تری برای انجام پروژه‌های پانزی یا کلاهبرداری باشد. در این بازار، صرافی‌هایی که از آنها برای انجام معاملات استفاده می‌شود به دوسته صرافی‌های متمرکز (CEX) و صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) تقسیم می‌شوند. صرافی‌های متمرکز همانطور که از نامشان پیداست پلتفرم‌های متمرکزی برای معامله رمز ارزها هستند. صرافی‌های غیرمتمرکز بدون هیچ مرجع مرکزی کار می‌کنند؛ این صرافی امکان مبادله بدون واسطه و همتا به همتا (P2P) ارزهای دیجیتال را برای کاربران خود فراهم می‌کنند.

با اینکه بازار کریپتوکارنسی یک بازار مالی بسیار جوان است اما در دهه گذشته به طور شگفت انگیزی گسترش یافته است. بر طبق گزارش وب‌سایت coinmarketcap، ارزش کل بازارهای ارزهای دیجیتال بیش از ۲.۵ تریلیون دلار است. برخی افراد عقیده دارند که عدم وجود یک سیستم قانون‌گذاری مشخص، بزرگ‌ترین مشکل این بازار است. کشورهای مختلف قوانین متفاوتی در رابطه با استفاده از رمز ارزها دارند؛ در حقیقت بسیاری از کشورها بازار ارزهای دیجیتال را به‌جای نوآوری یک خطر برای اقتصاد خود می‌دانند.

بازار فارکس (Forex Market)

فارکس (Forex) مخفف عبارت Foreign Exchange به معنی تبادل ارزهای خارجی است. بازار فارکس مهم‌ترین نوع بازارهای مالی است؛ این بازار امکان انجام معاملات جفت ارزهای مختلف را برای معامله‌گران فراهم می‌کند. سرمایه‌گذاران خرد، بانک‌ها، شرکت‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های مدیریت سرمایه گذاری همگی از بازار فارکس برای انجام سفته‌بازی و پوشش ریسک (Hedging) استفاده می‌کنند. برخلاف تصور بسیاری از افراد، اولین شکل از بازارهای فارکس قرن‌ها قدمت دارند و به دوره بین النهرین باز می‌گردند.

معامله‌گران می‌توانند ۱۷۰ جفت ارز مختلف را در بازار فارکس معامله کنند. امروزه، حجم معاملات روزانه بزرگترین بازار مالی چیزی در حدود ۶.۶ تریلیون دلار و بیش از مجموع بازارهای سهام، بازارهای مشتقه و بازار ارزهای دیجیتال است. فارکس یک بازار مالی گسترده است، در واقع شبکه گسترده‌ای از کامپیوترها و واسطه‌ها در سراسر جهان این بازار را تشکیل داده‌اند. همچنین، کارگزاران فارکس می‌توانند به عنوان بازارساز (Market Maker) عمل کنند و قیمت‌های بید (Bid) و اسک (Ask) پیشنهاد دهند که با قیمت رقبا در بازار متفاوت است.

بازار فارکس را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد: بازار بین بانکی و بازار خارج بورس (OTC). بازار بین‌ بانکی (Interbank Market) شبکه‌ای جهانی است که بانک‌ها و موسسات مالی از آن برای مبادله ارزها و سایر مشتقات ارزی میان خود استفاده می‌کنند. سرمایه‌گذاران و معامله‌گران نیز می‌توانند با استفاده از کارگزاری‌ یا بروکر‌ها به معامله در بازار خارج از بورس (OCT) فارکس بپردازند.

بازار مشتقه (Derivatives Market)

بازار مشتقه یکی از مدرن‌ترین انواع بازارهای مالی است. به زبان ساده، بازار مشتقه بستری را فراهم می‌کند که در آن خریداران و فروشندگان دارایی مورد نظر خود را بر روی یک قیمت توافقی پیش خرید یا پیش فروش می‌کنند. در این بازار، دارایی‌ها و کالاها به شکل اوراق مشتقه‌ مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله، مورد خرید و فروش قرار می‌گیرند. این قراردادهای مالی ارزش خود را از یک کالای اساسی یا گروهی از دارایی‌ها مانند سهام، اوراق قرضه، ارزها و غیره به‌ دست می‌آورند به همین علت به اوراق مشقه، اوراق ثانویه نیز می‌گویند.

سرمایه‌گذاران از اوراق مشتقه برای پوشش ریسک (Hedge)، کاهش ریسک و با سفته‌بازی استفاده می‎‌کنند. به این معنی که آنها ریسک با انتظار پاداش می‌پذیرند. بسیاری از افراد سرمایه‌گذاری در بازار مشتقه را به عنوان شکلی پیشرفته از سرمایه‌گذاری در نظر می‌گیرند. قراردادهای اوراق مشتقه به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: لاک (Lock) و آپشن (Option). در قراردادهای لاک مانند قراردادهای آتی، طرفین معامله از ابتدا در مورد شرایط و مدت زمان قرارداد متعهد می‌شوند. در قراردادهای آپشن یا اختیار معامله مانند قراردادهای سهام، به طرفین این اجازه را می‌دهند تا پیش از پایان زمان قرارداد، حق خرید یا فروش دارایی خود را داشته باشند.

سوالات متداول

سهم بازار کریپتو و فارکس از بازار مالی چقدر است؟

یبشتر از ۹۹ درصد حجم بازار در اختیار مارکت فارکس و حدود ۰.۱ درصد در بازار کریپتوکارنسی‌ در حال گردش است.

معاملان مشتقات چیست؟

به مجموع معاملات آپشن و مارجین معاملات مشتقات می‌گویند.

نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا با هدف راهنمایی و آشنایی شما با بازارهای مالی نوشته شده است و آکادمی ارز تودی مسئولیتی در مقابل تصمیمات یا عواقب مالی آن برای افراد ندارد.